Bağımlılığı Önlemede
‘Akran Perspektifi’
ençlerin eğlenmek, sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını gidermek,
sorunlardan uzaklaşmak, heyecan aramak veya başkaldırı
gibi nedenlerle madde kullanmaya yöneldikleri görülmekte-
dir. Ergenlik döneminde maddeye alışma, ailesel veya okul-
la ilgili sorunlardan kaynaklanır. Aile içi ilişkilerin sağlık-
lı olmaması, aşırı disiplin, aşırı rahatlık, tutumda tutarsızlık,
anne-babadan birinin kaybı, kalabalık aile, denetimsizlik, ba-
banın madde kullanımı, evde bu maddelerin bulunması, aile
üyelerinde psikiyatrik bir rahatsızlığın olması maddeyi kul-
lanmaya sevk eden nedenlerden sayılır. Bu durumlar, gencin
okul sorunlarına da neden olur. Okulda ya da çevrede kötü
arkadaşlar edinebilir, derslerdeki başarısızlığı zamanla gen-
ci okuldan soğutur, okuldan kaçmasına sebep olur. Aynı du-
rumda olan gençler birbirlerini bularak ve etkileyerek sigara,
alkol ya da uçucu madde kullanmaya başlar.
Lise öğrenimini tamamlayarak üniversiteye gelen genç-
ler, aile ve çevrenin denetiminden uzaklaşmaları ve özgür bir
ortamda bulunmaları nedeniyle daha çok sigara ya da diğer
maddeleri kullanma alışkanlıkları kazanırlar. Ergen, yaşadığı
çevrede kitle iletişim araçları yoluyla edindiği yeni arkadaşlar
sebebiyle ya da madde ile ilgili bilgilere ulaşarak etkilenebi-
lir. Bu yola ilk önce deneme amacıyla girebilir, daha sonra ise
can sıkıntısı, eğlence ve arkadaşlarının etkisi ile madde kulla-
nımına başlamış olur. Giderek bu durum artar ve düzenli bir
kullanıcı durumuna gelir. Fiziksel bağımlılık ergeni maddeyi
sürekli kullanmaya yöneltir. Burada önemli olan gencin bun-
larla nasıl baş edebileceği, maddeden nasıl kurtulabileceği,
sorunlarını nasıl çözebileceği, onu bağımlılıktan kurtaracak
kişisel kaynakların kimler ve neler olabileceğidir.
Madde kullanımını önleme programları birçok farklı ka-
nallarla yapılabilir. Bunların başında farmakolojik tedavi ol-
yrd . doç . dr . celalett i n i çmel i
Klinik Psikolog/Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi
G
