zen ergen öğrencilerin kendi davranışla-
rını değerlendirip muhakeme edebilme-
leri için öğrencilere etkileyici rol model-
ler olarak hizmet edebilirler. Öğretmenle-
rinin kendileriyle ilgilendiklerinin farkın-
da ve bilincinde olan öğrencilerin sigara
içmesi, uyuşturucu kullanması, alkol al-
ması veya sağlığı tehdit eden diğer dav-
ranışlarda bulunması çok daha düşük bir
ihtimaldir. Öğretmenlerle iletişim halinde
olmak ve onlarla güzel ilişkiler içerisin-
de olmak tüm öğrenciler için özellikle de
ortaokul öğrencileri için yaşamsaldır ve
önemi çok büyüktür. Okul ile en gevşek
bağlarla ilişki içerisinde olan öğrenciler,
madde bağımlılığının gelecekteki hedef-
leri ve hayalleri elde etme olasılığını dü-
şürdüğü noktasında daha az bir farkın-
dalığa sahiptirler.
Beyni uyaran kimyasalların kulla-
nımının okul performansı üzerinde za-
rarlı ve kötü etkileri vardır. Bu tarz uya-
rıcı maddelerin etkisi altında kalmış öğ-
renciler öğrenmeye hazır olmadıkları gibi
uzun vadeli zihinsel ve bilişsel gelişim
noktasında da risk altındadırlar. Madde
kullanımı genellikle motivasyon eksikliği
ve irade zayıflığı ile ilişkilendirildiği gibi
okula devam olasılığını da düşürür. Tabi
güvenlik meselelerini de unutmamak ge-
rekir. Alkol gibi maruanna kullanımı da
motor kaslarının zarar görmesi ve netice-
de ölümle sonuçlanma riski ile karşılaşıl-
masıyla yakından ilişkilidir. Bunların ya-
nında, madde kullanımı anti-sosyal ve
yabani davranışların (okula silah ve bıçak
getirmek) gelişmesinin de sorumlusudur.
Uzman sağlık personelleri ve top-
lum destek uzmanları ile işbirliği içerisin-
de çalışan okullar, yasal olmayan mad-
de kullanım işaret ve semptomlarını tanı
ve teşhis noktasında gayet iyi bir iş çıkar-
maktadırlar. Okul performansı düşük-
lüğü, derslerdeki başarısızlık veya oku-
lu asma gibi durumlar madde kullanımı-
na yönelik ipuçları olabilir ve bu ipuçları
öğrencinin bu davranışlarının iyice sap-
tanabilmesi için kendi evine tedavi amaç-
lı gönderilmesi ihtiyacını doğurur.
ABD Yüksek Mahkemesi 2002 Hazi-
ran ayında tüm ortaokul ve yüksekokul-
larda yasal olmayan madde kullanımı-
nı ölçmek için rastgele uygulanan madde
kullanım testlerine izin vererek tüm dev-
let okullarında yetkisini kullanarak uy-
gulama alanlarını genişletti. Bazı okullar
ve bölgeler madde kullanım testini uygu-
larken bazı okullar da bu testleri rekabe-
te dayalı sportif faaliyetlerde kullanmayı
daha uygun buldular. Öğrenciler bu tara-
ma ve ölçme sürecinden aklanıncaya ka-
dar bazı sportif faaliyetlerinden uzak ka-
labilirler. Tarama testleri idrardan saç ör-
neklerine hatta ekranda sonuçları hemen
beliren testlere kadar çok çeşitli kategori-
lerde yapılmaktadır.
Bazı toplum liderleri madde bağım-
lılığını önlemede ve madde bağımlı-
sı olan gençleri erken teşhis etmede yar-
dımcı bir unsur olarak geniş ölçekli tara-
ma testlerini önermektedirler. Çocuk ge-
lişim uzmanları ve birçok ebeveyn ise,
okul-merkezli tarama testlerinin çocuk-
ları gereksiz yere etiketleyip onları kışkır-
tabileceğini ayrıca bireysel ve ailevi mah-
remiyetin ortadan kalkabileceği uyarısı-
nı yapmaktadır. Taşınabilir Sağlık Sigor-
tası ve Sorumluluk Yasası tıbbi kolaylık-
lar sağlamaktadır; fakat öğrenciler ve ye-
tişkinler okuldaki tıbbi bilgilerini koru-
ma noktasında aynı güvenlik önlemlerine
ve koruma tedbirlerine sahip değildirler.
Öğrencinin test sonuçlarını okul perso-
nelin erişimine açık olan verilerine kay-
detme (Aile EğitimHakkı ve Gizliği yasa-
sının koruması altında bile) işi uzun va-
dede zararlı sonuçlar doğurabilir. Bu yüz-
den sıkı koruma önlemleri ve uygulama-
ları devreye sokulmalıdır.
Okullar, madde bağımlılık testi uy-
gulamaları yerine okul sonrası prog-
ram önerileri, bağımlılık eğitimi ile para-
lel seyreden yaşam becerileri eğitimi uy-
gulamaları, daha iyi bilgilenmeleri açısın-
dan ebeveynlere yardım edilmesi, danış-
manlık hizmeti yardımı, sorunlu davra-
nışları belirlemek için erken teşhis koyma
işlemi ve öğrencileri uzman sağlık perso-
neline yönlendirme gibi çok geniş bir yel-
pazede var olan alternatifleri uygulayabi-
lirler. Okullar sahip olduğu 3 temel gerek-
çeden ötürü madde kullanımı önlemede
en uygun ortamlar olarak bilinmektedir.
1. Önleme programı, çocukların mad-
de kullanımına ilişkin inançları ve umut-
ları oluşmadan evvel çocuklara yoğun-
laşmalı
2. Okullar genç kitlelere ulaşmada en
sistematik yol ve yöntemlere sahip ku-
rumlardır.
3. Okullar madde kullanımına yönelik
geniş ölçekli eğitim politikaları geliştire-
bilen yerlerdir.
Eğitmenler, çocukların ve yetişkinle-
rin madde kullanımına yönelik iştahları-
nı kabartmadan madde kullanımıyla ilgili
anlamlı gerçekleri açıklama sorunuyla da
baş etmek durumundadırlar. Etkililik dü-
zeyi kanıtlanmış ve okulda kullanılmak
üzere tasarlanmış pek çok müfredat bu-
lunmaktadır. Birçok program olmasına
rağmen bazı etkili programlar öğrenci-
lerin problem çözme yeteneklerini geliş-
tirmeye ve medyanın etkilerini değerlen-
dirmeye dönük destek programlarına yö-
nelmişken; bazı programlar da çocukları
özgüvenini artırma, stres ve kaygıları en
aza indirme aktivitelerine yönelmiş bu-
lunmaktadır. Tüm bu yetenekler göster-
me, uygulama ve ödüllendirme metotla-
rını içeren bir kombinasyon şeklinde eği-
timmüfredatında uygulanabilir.
(*) Bu yazı Amerikan Çocuk Gelişimciler
Akademisi Dergisi’nden derlenmiştir.
pediatrics.aappublications.org
Madde kullanımı
noktasında birey-
sel müdahaleye
maruz kalmış bir
öğrenci, gizliliği ve
mahremiyeti hak
etmektedir.
