“Of, gençliğim eyvah” dememek için!...
Gençliğe dair söylenecek her şey biraz hayıflanma barındırır.
Her ne kadar arada gençliğinin ne kadar dolu dolu ve verimli
geçtiğini iddia edenler çıksa da hepimiz ikinci bir fırsata hayır
demeyiz, diyemeyiz. Bu sebeple midir bilinmez; birçok yazar,
çizer, düşünür, ideolog, önder hep gençliğe vurgu yapmışlardır.
Birçoğunun gençliğe ve gençlere özel bir el kitabı, tabiri caizse
“gençliği kullanma kılavuzu” vardır.
Bununmasumiyet ve fıtratla alakası olsa gerek. Zira bu yaşlar
çocuğun gence dönüşmesi, masumiyetin hata ve günahlarla
tanışma evresidir. Yani insanın fert olarak kendini fark etmesi
ve farklılaşmasıdır. Önce anne-babadan, sonra aile çevresinden
“kopması”manasına bir
“kendi olma”
hali. Bu süreç beraberinde
yeni doğrular ve yeni aktörler getirir. Bu devre artık genç olma
evresidir. Gencin birey olmakla birlikte, ister ideolojik ister başka
türlü olsun, her türlü etki vemanipülasyona açık olduğu bu dönem
“gençlik başımda duman; ilk aşkım, ilk heyecan” halidir.
Sigara tüketimininözelliklegençler arasında arttığı ve ilkkullanma
yaşının aşağı çekildiği, sonyapılan araştırmalarıngözler önüne ser-
diği bir gerçek. Ülkemizde sigara tüketiminin azaltılmasınayönelik
çeşitli kampanyalar, kanuni düzenlemeler belirli bir aşamayageldi.
Bu sayedekat edilen ciddi birmesafeden söz etmekmümkün. Bi-
linçlenmeve sosyal alanlardayapılankısıtlamalarla alınanmesafe-
yekarşılık, gençlerimiz arasında
sigara tüketiminde artış yaşan-
ması
meselenin farklı boyutlarda ele alınmasını gerektirmektedir.
Gençlerimizinsigarayaulaşımını zorlaştıracakbir yöntemi halaotur-
tamadıkmaalesef. Özellikle 18yaşaltınasigarasatışını yasaklayan
kanununuygulamasındaciddi sıkıntılarımızvar. Bununsadece
kanunvekollukkuvvetlerininmeselesi olmadığı bilincineulaşmışbir
kamuoyundanyoksunuz. Bununyanında, okul yanlarındagençle-
rimizinsigara tedariklerininönünegeçecekbir tedbir geliştirmekte
zaaflarımızvar. Buzaaflaraözelliklekaçaksigarave tütünsatışının
eklendiğini debelirtelim. Aynı şekildeokullarda idareci veöğret-
menleringereklimücadeleyi göstermedikleri, yadabu
mücadeleye
girişenözverili eğitimcilerimizinyalnızbırakıldığı
gözlenmektedir.
Özellikleöğrencilerimizinenönemli rol-modelleri olanbazı öğret-
menlerinsigarakullanmaları, hemdebunuöğrencileringöreceği
şekildeyapmaları ciddi bir problemolarakortadadurmakta. Bazı
okullarımızınkapı önlerindesigara içenöğretmenkümelerinin
varlığı yahut her teneffüsokul kapısınınönündesigara içmeyeçıkan
öğretmengörüntüsübumücadeleyi zorlaştıranunsurlarınbaşında
gelmektedir. Enazından resmî daireleri kapsayansigarayasağının
okullarda farklı bir formülününbulunması veöğretmenlerimizin
öğrencileringözüönündesigara içmesininönlenmesi yönünde
tedbirler alınması elzemgörünmektedir. Bununyanındabumesleğe
gönül vereneğitimcilerimizinsigarayı bırakmalarınayöneliközel
kampanyalar düzenlenmesi bir seçenekolarakdüşünülmelidir.
Gençlerimizin bu etkileşimemaruz kaldıkları bir diğer önemli alan
aile çevresidir. Ailenin tutumunun bu konuda çokmühimolduğu
izah gerektirmeyen hususların başında gelir. Ailede ve ev içinde
sigarayı gündelik yaşamın bir parçası olarak algılayan bir çocu-
ğun bağımlı olma riski yüksektir. Bununla ilgili realiteyi de gözden
kaçırmamamız lazım.
Parçalanmış aileler, ilgisiz anne-baba,
suçla içli dışlı ortamlar
bu gençlerimizin taşıdığı riski daha da
artırmaktadır. Bu gibi gençlerin ergenliğin de etkisiyle olumlu
dış etkiye kapalı oldukları bir durumdan söz ediyoruz. Buna
karşılık Yeşilay olarak bizimde çok önemsediğimiz akran eğitimi
yönteminin bir çözümolarak düşünülebileceğine inanıyoruz. Yaş
itibariyle birbirlerini etkileme ihtimalinin yüksek olduğu bir evre-
de gençlerin birbirleriyle olumlu etkileşimi mücadelenin önemli
bir ayağını oluşturmaktadır. Okullardaki kulüp yönetmeliklerinde
küçük bir değişiklikle daha aktif
Yeşilay Kulüplerinin
kurulması
mümkündür. Bu kulüplerin gerekli materyallerle desteklediği
akran etkileşiminin ciddî sonuçlar elde edebileceğinden ümitliyiz.
Sigara baştaolmaküzere alkol, uyuşturucuvekumar gibi her yıl
milyarlarca liranındöndüğü sektörlerekarşı mücadeleetmenin
zorluğunu tekrar tekrar anlatmamızagerekyok. Burada değişik
vesilelerledilegetirdiğimiz gibi medyayı, sinema dünyasını ve
eğlence sektörünübuemelleri içinkullananyapılarakarşı enbüyük
silahımız farkındalıkkazanmış, eğitimli vebilinçli nesiller
olacaktır.
Gençler bizimgeleceğimiz. Hâlihazırdagayret gösterdiğimiz her
şey, en sonundageliponlara dayanıyor. Sigarayayaptığımız her
türlümasraf onlarıngeleceğinden çaldığımızdır. Yavrularımızı va-
tanımıza, vatanımızı yavrularımıza emanet edeceğiz. Buemanetin
sağlıklı bir şekildedevredilmesi içingençlerimizingeleceğimiz oldu-
ğunundevlet vemillet olarakbilinmesi vebunagöredavranılması
gerekiyor. Milyarlarca lirayı sigara endüstrisineveonunyol açtığı
sağlıkproblemlerineharcayarak sağlıklı bir gelecekkurulamaz.
“Of, gençliğimeyvah”
, ÇanakkaleTürküsü’nünnakaratındaki bir
cümle…Hemsöyleyeninkendi gençliğine, hemdeyüzbinlercegen-
cingençliğineyakılmış bir ağıt. Bu ağıtı bir daha nekendi gençliğimi-
ze, nedemilletinevlatlarınayakalım. Başta tütünolmaküzere, her
türlübağımlılıkbizlerden ırakolsun!
B A Ş Y A Z I
Prof. Dr. M. İhsan Karaman
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı
