Prof. Dr. M. İhsan Karaman
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı
pılan paylaşımların birbirinden tamamen bağımsız gün-
demleri, insanî olan duyguların idrak ve ifadesine imkân
tanımamaktadır. Bir saniye önce bir vahşet veya savaş
haberini gören kullanıcı, daha o haberden ruhen ayrılma-
dan pekâlâ komik bir video paylaşımıyla veya bir espriyle
karşılaşmaktadır. Peki, bu aradaki duygu aktarımı, insanî
paylaşım ne olacaktır? Ayrıca dünyanın herhangi bir ye-
rinde olup biten şeylere sosyal medya üzerinden veya
paylaşımlarıyla tepki veren bir özne gerçeklik duygusu-
nu ne zaman yakalayacaktır? Bu, giderek acının ve şid-
detin kanıksanmasına yol açmayacak mıdır?
Sosyal medyanın, ekonomik, kültürel, iletişim alanında
büyük bir kolaylık getiren, toplumların sorunlarını ve dahi
birçok dünya problemini gündeme taşıyan, farkındalık
uyandıran özelliği yanında, bağımlılık oluşturup bilinç-
siz bir şekilde kullanım sonrası her türlü istismara açık
hale getiren bir tarafı da var ne yazık ki… Peki, faydası
da büyük olan bu bağımlılığın ne tür mahzurları olabilir?
Sakınca olarak ortaya koyabileceğimiz ilk şey; hem eriş-
kin, hem çocuk bireylerin istismara açık hale gelmesidir.
İnsan hayatı ve insanın beğenileri değişkendir. Hâlbuki
içinde yüzdüğümüz bu sosyal medya dünyasında daha
önceki tercihlerinizden ve paylaşımlarınızdan geri dön-
mek istediğinizde bunu yapma imkânınız kalmamaktadır.
Yaptığınız bir paylaşım belirli bir yerde depolanmakta ve
siz bunu paylaşımdan kaldırsanız dahi veri olarak sak-
lanmaktadır. Bu bilgilerin büyük şirketlere, reklamcılara,
istihbarat örgütlerine verilmesi, satılması gibi önlenme-
si mümkün olmayan bir alan açık kalmaktadır. Ayrıca bu
paylaşımı yapan çocuklarımız olunca, masum bir şekilde
yapılan paylaşımlar onların her türlü istismarına açık kapı
bırakmaktadır. Bir de bu paylaşımların mahremiyet bo-
yutu var. Bilindiği gibi mahremiyet ailenin ve toplumun
temelidir. Bizim toplumsal kodlarımızın ve kültürel fre-
kanslarımızın esasını teşkil eden kavramlardan biri olan
mahremiyet, sosyal medya paylaşımlarıyla tamamen
ortadan kalkmakta ve herkese açık hale gelmektedir.
Arkadaşlarla sınırlı kabul edilen bu paylaşımların kendi
içinde uğrattığı ahlakî erozyon, tamiri imkânsız yaralar
açmaktadır. Mahremiyetin ihlali, özellikle gençlerde belli
değerlerin yerleşmesine imkân bırakmamaktadır. Klav-
yenin gerisinde farklı kimliklere sahip olma imkânı, kişi-
lik bölünmeleri yanında diğer insanlara verilen değer ve
diğer hayatlar karşısındaki sorumluluğu ortadan kaldır-
maktadır. Aile içi iletişimin aldığı ölümcül darbe yanında,
sosyal ağların onulmaz yaralar açtığı bir alan da eşler
arası ilişkiler ve sadakat kavramıdır. Bu tespitin acı ör-
neklerine neredeyse her gün psikolog/psikiyatrist ofis-
lerinde, ya da daha kötüsü üçüncü sayfa haberlerinde
rastlıyoruz.
Peki, sosyal medyayı hem bilinçli hem de aktif kullanmak
mümkün değil midir? Elbette mümkündür! Bunun için
bilinç ve farkındalık en önde gelen tedbirlerdir. İlk olarak
özellikle gençlerimize sosyal medyanın sonsuz özgür-
lük olmadığı gerçeğini benimsetmemiz gerekir. Özellikle
eğitim sistemimiz içerisinde teknolojinin doğru ve yararlı
kullanımı yanında, mahzurları üzerine de bir bilgilendir-
me yapmak zorundayız. Bu açıdan başlattığımız Türkiye
Bağımlılıkla Mücadele Eğitim Programı (TBM), eğitim sis-
temindeki büyük bir açığı kapatacaktır. TBM ile her yaş
grubundaki öğrenciler, yaşlarına uygun içeriklerle veri-
lecek olan eğitimlerle bağımlılık alanında çok kaliteli bir
eğitimden geçmiş olacaktır ki buna teknoloji de dahildir.
Modern çağın insanı, bir bakıma kendisine dayatılan ha-
yata bağımlı olarak yaşayan insandır. Özgürlük ise her
şeyden önce, kötü ve zararlı alışkanlıklara olan bu bağım-
lılık zincirini kırarak başlar; ama bilinçli ve sınırların bilin-
diği bir özgürlük! Yeşilay olarak hayatın her alanında ol-
duğu gibi, sosyal medyanın kullanımında da ölçülü olmayı
öneriyor, herkesi daha az istismar ve kötülüğün olduğu
bir dünya için mücadele etmeye davet ediyoruz.
yesilay.org.tr
9
YEŞiLAY
•
OCAK 2015
