Tarihi 1500’’lü yıllara dayanan ve İskoçyalılar tarafından
geliştirilen, Curling (körling) 42×4,3 metrelik buzdan bir
pist (rink) üzerinde oynanan olimpik bir takım oyunudur.
Oyunun amacı, granitten yapılmış dairesel taşı buz üzerinde
kaydırarak hedefin merkezinde durdurmaktır.
Buz üzerine iç içe geçmiş halkalardan oluşan hedefe “ev”
adı verilir. Pistin iki ucunda olan 3,66 m çapındaki evin; oyun
hattı olan hogdan uzaklığı 6,4 m, evlerin birbirlerinde uzak-
lığı 34,7 m’dir. Puan, ev’in merkezine karşı takımdan daha
yakına taş atarak kazanılır. Hassaslık seviyesi ve kazanmak
için ortaya konan stratejik düşüncenin karmaşık yapısı
sayesinde “buzda satranç” olarak adlandırılır.
Tarihi
Körling, Ortaçağ İskoçyası’nda icat edilmiştir. Bir kilisede
bulunan kitapta, kilise yanında buz üstünde taşlarla Şubat
1541’de yapılmış bir yarışmadan bahseden bir kayıda
rastlanmaktadır. 1565 tarihli iki resimde Pieter Brueghel’in
Flaman köylüleri körling oynarken resmedilmiştir. İskoçya ile
nasıl bir bağlantı var derseniz: O yıllarda İskoçya ile Benelüks
ülkelerinin sıkı kültürel ve ticârî bağları bulunmaktaydı. Golf
tarihinde de benzer bir durum kendini göstermektedir.
İlk kez 1924 Kış Olimpiyatları’nda bir olimpik spor olarak yer
alan körling, 1998 Kış Olimpiyatları’ndan beri olimpiyatlarda
resmî spor olarak yer almaktadır.
Uygulama
Bir maç on oyun sonundan ibarettir. Eğlence için genelde 8
veya 6 sonla oynanır. Bir (oyun) son(u) her iki takımın tüm
oyuncularının iki atış hakkını, toplam 16 kayayı kullanma-
sıdır. Eğer 10 (oyun) son(u) bittiğinde eşitlik varsa bir son
daha tie break (uzatma) eli olarak oynanır. Bu uzatma eli de
beraberliği bozamamış ise beraberlik bozulana kadar son
oynanmaya devam edilir. Kazanan tüm sonlar bittiğinde en
fazla puana sahip olan takımdır.
Uluslararası yarışmalarda her taraf kendine verilen 73 daki-
kada tüm atışlarını tamamlamalıdır. Ayrıca her takımın her
10 sonda iki adet 60 saniye mola hakkı vardır.
Kayayı fırlatırken hog çizgisini geçmeden elinden çıkarma-
nız gerekmektedir. (oyuncular ellerinden kayayı çıkarırken
genellikle kayarlar).
İlk üç oyuncu kayalarını fırlatırken, skip oyuncuları yönlen-
dirmek için pistin diğer ucunda beklemektedir. Skip atış
yaparken yerine “üçüncü” skip yerini alır. Böylece her kaya
fırlatıldığında bir oyuncu kayanın başında fırlatmak için bir
diğeri pistin diğer ucunda yönlendirmek için bulunur.
Geriye kalan iki oyuncu, ellerindeki süpürgeler vasıtasıy-
la, kayayı takip eder ve önündeki buz tabakasını süpüre-
rek güzergahta ilerlemesine yardımcı olurlar. Süpürme
kayanın dönmesini yavaşlatırken katettiği mesafeyi art-
tırır. Süpüren oyuncular skipten ve/veya atıcıdan aldıkları
yön direktifleri ile kendi değerlendirmelerini kullanarak,
uygun zamanlamayla, kayanın uygun pozisyona gelme-
sini sağlarlar. Direktif verirken genellikle, atıcı veya skip
“Hard” (Sert) diye bağırır. Bahsettikleri süpürücülerin
buz yüzeyine uyguladıkları basıncın miktarıdır. Atışlar
arasında takımlar toplanıp birbirlerine bir sonraki kayanın
konumu konusunda danışırlar.
Kayanın yollanması
Kayanın fırlatılması işlemi “yollama” diye adlandırılır. Zorunlu
olmamasına rağmen tüm körling oyuncuları kayayı hack’den
kayarak yollarlar. Kaymaya oyuncu bir ayağı (altında kay-
maz bant olan teki) ile çentiklerin (hacklerin) birinden başlar;
sağ elli oyuncu için soldaki hack’den, solak oyuncu için ise
tam tersi hack’den.
Herhangi bir yollamadan evvel kayanın buza temas eden
yüzeyinin ve atıcının çevresinin temiz olması önemlidir. Bu
da kayanın buza değen yüzeyinin elle yahut süpürge ile
temizlenmesi ile çevrenin de yine süpürge ile süpürülme-
si ile sağlanır. Zira güzergahta veya değme yüzeyindeki
herhangi bir kir güzergahtan sapmaya ve atışın kaçırılma-
sına yol açar. Bu sapmanın gerçekleşmesine “pick” (Türkçe
okunuşu “pik”) adı verilir.
Oyun malzemeleri
Ayakkabılar
Körling için oyuncular özel ayakkabılar giymek zorun-
dadırlar. Ayakkabının tekinin tabanında kaydırıcı (slider)
denen teflondan ya da benzer malzemeden pürüzsüz bir
hat bulunur. Kaydırıcı haricen başka bir ayakkabının altına
da yapıştırılabilir bir malzemedir. Kaydırıcı sayesinde oyuncu
çentikten ayrılıp atışını yaparken kayabilir. Solak oyuncuların
sağ teklerinde, sağ elini kullanan oyuncuların sol teklerinde
kaydırıcı bulunur. Diğer tekin altında ise çekişi artırmaya
yarayan kauçuk bir hat bulunur.
Fırça
Körling fırçası (veya süpürgesi) taşın önündeki buz yüzeyini
süpürmek için kullanılır. Hızlı bir süpürme yüzeydeki buzu
eritir ve azalan sürtünme sayesinde taş ivmesini korur. Bu
da taşın doğrultusunu kaybetmemesini sağlar. Beyhude
gibi görünmesine rağmen, süpürge pist üzerindeki buz
artıkların kaldırılmasına da yardımcı olur. Skip, rink’in diğer
ucunda durarak, atıcıya taşı fırlatması gereken doğrultuyu
göstermek için de süpürgeyi kullanır. Bazı atıcılar da taşı
fırlatırken süpürgelerini dengelerini sağlamada kullanırlar.
yesilay.org.tr
85
YESiLAY
•
MAYIS
2014
