“Sosyal Medya”nın “Sosyal” Sorunları!
Kafede oturan bir grup gence takılıyor gözüm… Herke-
sin elinde telefon, muhtemelen sosyal medya hesapla-
rında olan biteni takip ediyorlardır ya da o an çektikleri
resimleri paylaşıyorlardır. Muhtemelen aralarından su
geçmeyen bu arkadaş grubu o an gözümde birbirlerine
‘küsmüşler’ gibi gözüküyor. Birlikte yapılacak doyumsuz
bir muhabbet yerine birbirlerinden habersiz ve duyarsız
bir şekilde ekrana bakıp gülümsüyorlar. Bir başka masa-
da ise babanın elinde telefon, anne ise yemeğini yemesi
için çocuğunun eline tableti sıkıştırmış! Herkes bu halden
memnun mu? Akıllı telefonlarımızı, tabletlerimizi bir ke-
nara bırakıp durup düşünelim: Gerçekten ne yapıyoruz ve
neler oluyor o ekranlarda?
Dünya gelişiyor, Türkiye değişiyor. Gelişen ekonomisiy-
le, bölgesinde ve dünyada üstlendiği misyonuyla, genç
nüfusuyla Türkiye artık daha da dikkat çekiyor. Bu geli-
şimin altında teknolojinin ve bu teknolojinin kullanımının
büyük etkisi var. Özellikle genç nüfusuyla bu teknolojinin
benimsenmesinde ve kullanımında ülkemiz dünyanın bir-
çok ülkesinden önde. Bu teknolojinin kullanımının ülkenin
üretim ve ticarî hayatına kattıklarını işin ehillerine bıra-
kıp, bakışımızı teknolojik gelişmelerin doğurduğu güncel
sorunlara ve toplumsal perspektife kaydırdığımızda karşı
karşıya olduğumuz manzara endişe verici boyutlardadır.
Klasik anlayışla, bağımlılık tanımı içinde sigara, alkol ve
madde gibi kimyasal bağımlılıklar algılansa da, giderek
daha sinsi bir yayılma gösteren ikinci bağımlılık türü dav-
ranışsal bağımlılıklardır. Ne yazık ki bu tür bağımlılıklar,
bir tür alışkanlık gibi görüldüğünden toplumda diğerleri
gibi reddedilmemekte ve gerekli olsa bile tedavi başvu-
rusu gecikmektedir. Alışveriş, kumar, seks, yeme gibi
davranışsal bağımlılıklar içinde hiç şüphesiz en sinsi,
yaygın ve hoşgörülür olanı teknoloji/internet bağımlılığı-
dır. “Bağımlı olmak ne demek?”, “Bağımlılığın içine neler
girer?”, “Bu kadar çok faydası olan teknolojiyi bağımlı-
lık olarak nitelendirmek ne kadar doğrudur?”, “Özellikle
gençlerin ve çocukların bağımlılığı üzerinden konuşulan
bu mesele biz yetişkinlerin teknolojiye adaptasyonuyla
ilgili bir problem midir?”, “Bu geçici bir durum mudur?”
gibi toplumda herkesin üzerinde durması, tartışması ge-
reken konular netliğe kavuşmuş değildir.
Teknolojiyle birlikte büyük küçük ayırt etmeden bir ba-
ğımlılığa daha yakalanmış durumdayız: Sosyal medya
bağımlılığı! İnternet kullanımının beraberinde getirdiği
paylaşım kültürü üzerine çok fazla tartışma imkânı bu-
lamadan, mobil cihazlarla ayrı bir evreye giren sosyal
paylaşımı konuşmak zorunda kaldık artık. Türkiye’de in-
ternetin yaygınlaşmasıyla birlikte özellikle gençlerimizin
kısmen de olsa denetim altında tutulan internet kafeler-
den veya evde aile gözetimindeki internet kullanımından
tamamen bağımsız şekilde bu mobil networka dahil ol-
maları, gözlerimizi kontrol mekanizmalarından daha çok
bunun kullanımı ile ilgili problemlere çevirmeyi gerektir-
mektedir.
Dünya istatistiklerine baktığımız zaman, sosyal paylaşım
ağlarını takip etme ve kullanma çabasında bizim ülkemiz
bir hayli önde gitmektedir. Facebook, Twitter, What-
sApp, Instagram ve beraberinde zamanla yaygınlaşacak
birçok sosyal ağ, potansiyel müşterisi olan nüfusumuz
karşısında ellerini ovuşturuyor. “Paylaşmak” fiili ile ifade
edilen davranışımızla ne yapmış oluyoruz da bu iştah bu
kadar kabarıyor sorusuna cevaben, sadece milyonlarca
kullanıcının paylaşım ve oyun oynama esnasında ne ka-
dar reklama maruz kaldığını hatırlatmakla yetiniyoruz.
Sosyal medya derken, sürekli akan ve güncelliğini anında
yitiren paylaşımlara maruz kalmamız da meselenin çok
daha farklı bir boyutu. Maalesef insanlarımız da bu akıma
kapılmış ve gerçek bilgiyi ayırt edemeyecek, bilgiye ulaş-
mada kaynak taramasına gidemeyecek bir tembelliğe
sürüklenmiştir. Sürekli akan bir gündem ve bu gündem
içinde her olaya tepki veren bir özne giderek hissizleş-
mektedir. Saniyelerle ifade edilebilecek aralıklarla ya-
B A Ş Y A Z I
yesilay.org.tr
8
YEŞiLAY
•
OCAK 2015
