17 / 92
Ç
YEME
BOZUKLUĞU
Az ya da çok yemek, aşırı yeme isteği ya da sağlıksızca ve hızla zayıflamak. Hepsinin
nedeni ‘yeme bozukluğu’. Temelinde ise psikolojik sorunlar yatıyor.
ÖLÜMNEDENİ OLABİLİR
Yeme bozuklukları ölümnedeni olabilir. Anoreksiya
nervoza ve bulimiya nervoza tümpsikiyatrik
hastalıklar içinde en ölümcül olanlarıdır. Özellikle
anoreksiya nervozalı hastalar daha fazla risk
altındadır. İyi örgütlenmiş yeme bozukluğu
kliniklerinin olduğu ülkelerde bile anoreksiya
nervozalı hastaların yaklaşık yüzde 10’u bu
hastalıktan dolayı ölmektedir.
Çağımızda sık sık karşımıza çıkan ‘yeme bozukluğu’
rahatsızlığının temelinde ruhsal sorunlar yatıyor.
Anoreksiya nervoza (sağlığını tehdit edecek ölçüde
zayıflık), bulimiya nervoza (aşırı yeme atakları) ve
tıkanırcasına yemek gibi psikiyatrik hastalıkların
içinde yer aldığı bir tanı grubu olarak adlandırılıyor
yeme bozukluğu. Bedensel belirtiler ön planda gibi
görünse de ciddi ruhsal sorunları barındırıyor. Yeme
bozukluklarının özgün bir nedeni yok.
Anoreksiya nervozanın başlangıç yaşı göz önüne
alınırsa hastalığı, ergenlik değişimleri ve bu değişimlere
uyumsağlamaktaki yetersizlikle açıklamakmümkün.
Bu hastalıkların kadınlarda daha çok görülmesi
hastalığın gelişiminde kadınlık psikolojisinin önemini
vurguluyor. Burada aşırı inceliğin çekici olduğu
vurgusunu yapanmedyanın etkisi de var. Sosyal
değişimler de özellikle bulimiya nervozanın gelişiminde
rol oynuyor. Fakat yeme bozuklukları basitçe yemek
ve incelme ile açıklanamaz. Yeme bozukluğu olan
kişiler ümitsizce başkaları tarafından onaylanmayı ve
kabullenilmeyi arzu ederler.
Bazen bu duyguları kısa vadede ince olmakta bulabilirler
ya da yemek yiyerek kendilerini rahatlatabilirler.
BELİRTİLERE DİKKAT!
Yeme bozukluğu rahatsızlığı belirtileri şöyle sıralanıyor:
Kilo alma, yemek konusunda kontrolsüz hissetmek,
kendine güvenin düşük olması, depresyon, tedirginlik,
kiloda azalma ve artma, yiyecekleri gizlemek, suçluluk
duygusu ve utanç, kendinden iğrenmek, değişik diyetler
denemek, gizli yeme alışkanlığı, yiyecek ikramedilen
sosyal etkinliklerden kaçınmak, intihar düşünceleri...
Tümbunları arka arkaya sıralayınca tıbbi yardımalmanın
ne kadar şart olduğu da ortaya çıkıyor. Psikoterapist
ÇiğdemAlper, “Aşırı derecede kilo kaybı varsa ya da
aşırı yemek yemek ve aşırı diyet yapmak arasında gidip
geliniyorsa bir doktor ile konuşmak önemli olabilir”
diyor. Alper, eğer aile bireylerinden birinde ya da bir
arkadaşınızda yeme bozukluğundan kuşkulanıyorsanız,
bir doktora görünmesi konusunda ısrarcı olmanız
gerektiğini vurguluyor.
Yeme bozukluklarının tedavisine, psikoterapist, doktor,
yeme uzmanı gibi farklı alanlardan klinisyenlerin
katılması tavsiye ediliyor. Çoğu hastada yeme
bozukluğunun yanı sıra tedavi edilmesi gereken
depresyon, kaygı bozukluğu ve diğer psikiyatrik
sorunlar damevcut.
Yeme bozukluğu, hemfiziksel hemde ruhsal olarak
insanı tahrip eden bir rahatszılık. Teşhis için geç kalınırsa
yeme bozukluğu kronik bir hale gelebilir ve hastanın
yaşamını tehdit edebilir. En etkili tedavi yöntemi bir
doktor ve yeme uzmanı ile birlikte psikoterapi ya da
psikolojik danışmanlık almaktır.
yesilay.org.tr
17
YEŞiLAY
•
TEMMUZ 2015