45 / 84
Erişkinler hangi aşılarla
korunabilir?
Erişkinler, kızamık, kızamıkçık,
kabakulak, influenza (grip),
pnömokok, difteri, boğmaca,
tetanoz, Hepatit A ve B,
meningokok, kuduz, human
papilloma virüs ve herpes
zoster gibi birçok hastalıktan
aşılar sayesinde korunabiliyor. İşte
erişkinlerde hayat kurtaran o aşılar;
Mevsimsel Grip Aşısı:
Her yıl grip
mevsimi başlamadan Ekim-Kasımaylarında
bir doz yapılması öncelikle risk grubunda olan
kişilere önerilir. Aşının özellikle önerildiği kişiler, 50 yaş
ve üzeri bireyler, 6 - 23 ay arası çocuklar; kalp hastalığı,
akciğer hastalığı, astım, böbrek hastalığı, diyabet gibi
metabolik hastalıkları olanlar; 6-18 ay arası, uzun süreli
aspirin tedavisi olması gereken kişiler, grip sezonunda
4 ayını geçmiş hamileler; grip komplikasyonları açısından
riskli kişilerle ve 6 aydan küçük bebeklerle yaşayan
kişiler, öğrenciler ve sağlık çalışanlarıdır.
Zatürre Aşısı:
Zatürre akciğerin hafif veya şiddetli
iltihabıdır. Küçük çocuklar ve ileri yaştaki bireylerde ciddi
seyredebilir. Zatürre yakın temasla bulaşır. Streptococcus
Pneumoniae hastaneye yatış gerektiren zatürrelerin
yüzde 30-50’sinden sorumludur. Sigara kullanımı,
solunumyollarının viral enfeksiyonları riski artırır. Aşının
özellikle önerildiği kişiler; 65 yaş ve üzerindekiler, kronik
hastalığı olanlar; kalp, akciğer, diyabet, kronik karaciğer
hastalığı olanlar, alkol bağımlıları, dalağı alınmış olanlar,
bağışıklığı baskılanmış olanlar, astımhastaları ve sigara
kullanıcılarıdır.
Tetanoz Aşısı:
Tetanoz oksijensiz ortamda toksin üreten
C.tetani isimli bakterinin oluşturduğu hastalıktır. Toprakta
yaygın olarak bulunur. Sinir sisteminde hastalık oluşturur.
Her türlü yaralanmayla oluşabilir. Başlangıçta 3 doz
aşılanmanın ardından 10 yıl ara ile hatırlatma dozları
gereklidir.
Hepatit B Aşısı:
Bölgelere göre farklılıklar olmakla birlikte
Türkiye’de toplumun ortalama yüzde 5’i Hepatit B
bulaştırıcısıdır. Karaciğerin kronik hastalığı sonucunda
siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir. Sağlık çalışanları,
ailesinde taşıyıcı veya hasta olan kişiler, çok eşliler,
uyuşturucu kullananlar, başka karaciğer hastalığı olanlar,
seyahat edenler bu hastalık için risk grubudur.
Zona Aşısı:
Zona olan bireylerin geçmişinde hayatın
herhangi bir döneminde geçirilmiş suçiçeği hastalığı
vardır. Suçiçeği geçirmiş bir kişinin yaşamı boyunca
zona geçirme riski yüzde 25-30’dur.
Zona döküntüleri tipiktir. Tek taraflı
ağrı ve kaşıntıyla başlar. Nadiren
döküntüsüz olabilir. Komplikasyon
gelişebilir. Aşı, zonanın sıklık ve
şiddetini azaltır. Bir veya iki doz
aşı yeterli koruma sağlar.
Kızamık - Kızamıkçık - Kabakulak
Aşıları:
Önceden kızamık için aşılı
olduğunu ya da kızamık geçirdiğini
belgeleyen erişkinler dışında tüm
erişkinlere uygulanmalıdır. Önerilen 4
hafta ara ile 2 doz şeklindeki uygulamadır.
Sağlık personeli, uluslararası seyahat edecek
olanlar ve salgın durumlarında o toplumdaki erişkinler,
özellikle aşılanması önerilen gruplardır. Erişkin
kabakulak aşılaması için de kızamık aşılanmasındaki
öneriler aynı şekilde geçerlidir. Erişkin yaşta kabakulak
geçirildiğinde sağırlık, infertilite (kısırlık) vemenenjit
gibi komplikasyonlar daha sık geliştiği için bağışık
olmayan tümerişkinlere kabakulak aşısı yapılması
önemlidir. Kızamıkçık için erişkinde hedef kitle
doğurganlık çağındaki kadınlardır. Hedef gruptakiler
için güvenilir bağışıklık öyküsü yoksa serolojik tetkik
gerektirmeksizin aşılama yapılabilir.
Meningokok Aşısı:
Dalağı alınmış olanlar, bağışıklık
sistemi baskılanmış olanlar, endemik bölgelere seyahat
edecek olanlar; HIV enfeksiyonu olanlar, askeri birlikler,
yatılı okullar gibi enfeksiyon geliştiğinde salgın olasılığı
olan kalabalık ortamlarda bulunan kişilere önerilir.
Hepatit AAşısı:
Risk grubunda olanlar; Hepatit A’nın
endemik olduğu yere yolculuk edenler, askeri personel,
homoseksüel ve biseksüel erkekler, parenteral ilaç
alışkanlığı olanlar, kronik karaciğer hastalığı olanlar,
pıhtılaşma faktörü verilenler, Hepatit A yönünden iş riski
olanlar (temizlik işçileri, gıda işlerinde çalışanlar gibi),
kreşlerde çalışanlar, mental retarde hastaların bakıldığı
merkezlerde kalanlar ve çalışanlardır.
Kuduz Aşısı:
Şüpheli temas oluşmadan risk grubuna
aşılama yapılabilir. Kuduz açısından yüksek riskli işlerde
çalışan kişiler (veteriner hekimler, hayvan bakıcıları,
kuduz laboratuvarı çalışanları, korucular), kuduz
ihtimali olan hayvanlarla sık temas eden kişiler, köpek
kuduzunun yüksek olduğu, buna karşı uygun tıbbi
yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenler bu
gruptadır. Toplam3 doz önerilir. Şüpheli hayvan teması
sonrasında ise öncelikle yara bölgesi bol su ve sabunla
yıkanarak, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması
gerekir.
Yetişkin
dönemde
hamilelik özel bir
dönemdir ve grip ya da
tetanoz bağışıklığı özellikle
önerilir. Meslek nedeniyle
veya diğer sebeplerle bağışıklığı
baskılanmış kişilere, altı aydan
küçük bebeklere bakıcılık
yapanlara, bazı bulaşıcı
hastalıklardan korumak
için aşı gereklidir.
yesilay.org.tr
45
YEŞiLAY
•
MAYIS 2015