17 / 84
NASIL BAĞIMLI HALE GELİRSİNİZ?
◗
Kişi temel ihtiyaçlarını bile ihmal ederek bütün vaktini teknolojik
araç başında geçirir.
◗
Kontrol çabaları başarısız olur. Bağımlı kendisini kontrol etmek
istediğinde, kullanımı azaltmada başarısız olur.
◗
Kontrol kalkar. Bağımlı söz konusu teknolojik ürünle planladığından
daha çok vakit harcar. Bu yüzden işlerinde ve ilişkilerinde sorunlar
yaşar
◗
Çok vakit harcanır. Teknolojik aracı kullanmak hayatın merkezinde
yer alır. Teknolojiyi kullanmaktan alıkoyan her şeyden vazgeçilebilir.
◗
Yalanlar söylenir. Bağımlı bağımlısı olduğu araç ile ne kadar zaman
geçirdiği konusunda çevresine yalan söyler. Bu yalanlar bağımlıda
kaygı ve başka sıkıntılara neden olur.
Bağımlılık kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylemüze-
rine kontrolünü kaybetmesidir. Teknoloji bağımlılığında da kişi
bağımlılık noktasına bir anda gelmez, adımadım ilerler. Bunu ör-
neğin internet bağımlılığı özelinde ele almak gerekirse, ilk adım
deneysel kullanımdır.
Bağımlılığı daha da detaylı işlemek gerekirse, ilk adım deneysel
kullanımdır. Kişi herhangi bir şekilde bir site, bir oyun, bir uygula-
ma duyar ve merak eder. Bu merakını gidermek için o siteye gi-
der, ooyunuoynar veyaouygulamayı kullanır. Birinci adımprob-
lemteşkil etmez. Denemiş, bitmiştir. Merakgiderilmiştir. Bundan
sonraki kullanımlar artık ikinci ya da üçüncü adıma geçişin gös-
tergesidir.
İkinci adım sosyal kullanımdır. Kişinin çevresinde belli bir oyunu
oynayan, belli bir siteyegirenyadabelli bir uygulamayı devamlı ve
düzenli kullanan bir arkadaş grubu varsa o gruba girmek için ya
da o grupta kalmak için kendisi de o siteye girer, o oyunu oynar,
o uygulamayı kullanır. Çünkü bunun dışında bir davranışta bulu-
nursa içinde bulunduğu grubun gündeminin dışında kalacaktır.
Grubun dışında kalmamak, gruba uyum sağlayabilmek için kişi
çoğu zaman istese de istemese de, sevse de sevmese de o si-
teyi, oyunu veya uygulamayı kullanacaktır. Dolayısıyla deneysel
kullanımı sosyal kullanım takip eder ki bugün sosyal kullanım
genellikle bağımlılığı başlatan ya da sürdüren sebep olarak görül-
mektedir.
Üçüncü adım operasyonel kullanım, yani bir amaca dönük kulla-
nımdır. Bu amaçların birincisi zevk almak, diğeri problemlerden
kaçmaktır. Boş zamanlarında yapacak çok fazla etkinlik bula-
mayan, aktif bir sosyal çevreye sahip olmayan veya herhangi bir
sebeple bir şeyler yapmak ya da insanlarla gerçek ilişki kurmak
istemeyen insanlar can sıkıntısından kurtulmak için genellikle
teknoloji kullanımını tercih ederler. Öte yandan kişi işinden, oku-
lundan ya da kendinden kaynaklanan problemleri çözemediği,
çözmek istemediği yadaçözmeyegücüyetmediği içinproblem-
lerini bir süre içinbileolsaunutmakamacıyla teknoloji kullanımına
yönelir.Böyleceproblemlerininolduğudünyadansıyrılır,herhangi
bir probleminin olmadığı yeni bir dünyada var olur. Kısa vadede
çözüm gibi gözükse de uzun vadede çözülmeyen problemler
varlığını devam ettirmekte, çoğu zaman da olduğu gibi kalmayıp
büyümektedir.
Dördüncü adım ise bağımlı kullanımıdır. Bu adıma gelindiğinde ki-
şininartıkkullanmak içinherhangibirsebebe ihtiyacıyoktur.Me-
rak etsin etmesin, sosyal çevresi bağımlı olsun olmasın, hayatın-
da problemler olsun olmasın kişi artık bağımlısı olduğu teknoloji
aracını kullanacaktır. Merak edecek bir şeyyoksa arayıp bulacak,
sosyal çevresinde kullanıcı yoksa kullanıcılardan oluşan bir sos-
yal çevre edinecek, bütün vaktini kullanımla dolduracağı için canı
sıkılmayacak, o teknolojik aracı kullanmak problemlerin sonucu
değil, artıksebebi olacaktır.
Teknoloji bağımlılığı sürecinde neler yaşanır?
yesilay.org.tr
17
YEŞiLAY
•
OCAK 2016