78 / 84
Yeşilay
78
Y
eşilay Cemiyeti, ilk çıkardığı Sıhhi
Sahifeler mecmuasından sonra
ikinci dergi olarak Hilaliahdar
gazetesini çıkarmıştı. Hilaliahdar 1925
Şubat’ından Haziran 1928’e kadar yayımını
sürdürmüştür. Cemiyet dergi çıkarmaya
dört ay kadar ara verdikten sonra üçüncü
dergisini, Hilaliahzar'ı, Kasım 1928’de
çıkarır. Bu sırada harf devrimi olduğu için
alfabe değişikliği dolayısıyla Osmanlıca
yerine Latin alfabesi kullanılmaya
başlanmıştır. Burada Hilaliahdar adının
Hilaliahzar şeklini aldığını görmekteyiz.
Hilaliahzar tamlaması burada “Hilaliahzar”
şeklinde yazılmıştır. Bunun yazılış şeklinin
farklı oluşu Arap alfabesindeki “dad”
harfinin “zad” şeklinde de okunabilmesidir.
Bu durum Latin alfabesine geçilirken
ortaya çıkan sorundan kaynaklanmaktadır.
“Hilaliahzar”
başlığının altında
şu cümleler vardır: “
Her ayın onbeşinde
intişar eder “Hilaliahzar Cemiyetinin
fikirlerini neşreden sıhhi ve içtimai
mecmua”
Hilaliahdar'ı çıkaran kadro ve yazarlar aynı
şekilde burada da yazmaya devam ederler.
Hatta Hilaliahzar kendisinden önce üç
cilt çıkan Hilaliahdar'ın dördüncü cildi
olarak çıktığını belirtir. Hilaliahzar iki sayı
çıktıktan sonra Aralık 1928’de yayımına
son verir. Kısaca Hilaliahzar mecmuası
sadece iki sayı çıkmıştır.
İlk sayıda (No:1) altısı Arap, ikisi Latin
alfabesiyle yazılmış sekiz makale vardır.
Osmanlıca yazılar fazla olmasına rağmen
dergi sol taraftan başlamıştır. Kapakta ve
reklam yazılarında tamamen Latin harfleri
kullanılmıştır.
Mecmua
“Karilerimize”
başlığı
altında niçin çıktığını anlatır.
“Mali
işlerin tanzimi için dört ay kadar bir
dinlenme devresi geçiren mecmuamız
bu nüshasıyla dördüncü yılına giriyor.
‘Başlamak bitirmek demektir.’ prensibini
takip eden gazetemiz bugüne kadar
bu yoldan bir dakika bile ayrılmamış
ve abonelerine karşı taahhüdünü
muntazaman ifa etmiştir. Gazetemizin
bu ciddi hareketinin karilerimiz
tarafından takdirle karşılandığına
eminiz. Bundan sonra da aynı yolda
yürüyecek ve mecmuamızı bir halk
hıfzıssıhhası gazetesi halinde neşre
devam edeceğiz.”
Mecmuanın ilk yazısı Dr. Fahrettin
Kerim’in
“Kuruların Galebesi”
başlığını taşır. Kurular Amerika’da alkol
karşıtlarının, “Yaşlar” ise alkolü savunan
grupların isimleridir. Bu iki grup arasında
mücadele vardır. O yıllarda Kurular galip
gelmiştir. Amerika’da içki 1920-1933 yılları
arasında yasaktır. Fahrettin Kerim bu
yazıdaki amacının Türkiye’de 1920-1924
yılları arasında uygulanan alkol yasağının
kaldırılmasına rağmen Amerika’da halen
yasağın devam ettiğini anlatmaktadır.
Hilaliahdar Arşivinden
*
HİLALİAHDAR DERGİLERİ 3:
HİLALİAHZAR MECMUASI
YeşilayCemiyeti üçüncüdergisi Hilaliahzar'ı, Kasım1928’de çıkarır. Hilaliahzar,
iki sayı çıktıktan sonraAralık 1928’de yayımına son verir. Dört ay sonra 1929 yılının
Mayıs ayında Yeşil Hilal ismini alarak yayın hayatına devameder.
1937 yılından itibaren ise hemCemiyet’in hemdedergisinin ismi artık Yeşilay olmuştur.