19 / 84
➦
Son zamanlarda okulda sorun yaşıyor mu?
➦
Dikkatinde azalma var mı?
➦
Performans kaybı var mı?
➦
Okul dışındaki aktivitelere (hobiler, spor vb.) karşı ilgisindeazalmavarmı?
➦
Arkadaşlarından veya öğretmenlerinden şikâyetler geliyor mu?
➦
Son zamanlarda harçlığının yetmediği veya para kaybettiği oldu mu?
➦
Evden değerli bir eşyanın eksildiği oldu mu?
➦
Arkadaşlarından borç para aldığına dair bir duyumunuz oldu mu?
➦
Hırsızlık davranışıyla karşılaştınız mı?
➦
Son zamanlarda kendini dış dünyadan izole ettiğini, içine
kapandığını, şüpheli davrandığını düşünüyor musunuz?
➦
Alkol ve uyuşturucuyla ilgili müziklere, gruplara, posterlere karşı
ilgi artması var mı?
➦
Daha fazla özgürlük talep etmeye başlama, kapıları çarpma, göz
kontağı kurmamaya çalışarak konuşma gibi agresif davranışlar
gözlüyor musunuz?
➦
Arkadaş grubunda veya her zaman takıldığı mekânlarda bir
değişiklik var mı?
DAVRANIŞSAL BELİRTİLER
DENEME-YANILMA DÖNEMİ
Okul döneminde öğrenme, deneme yanılma şeklinde ger-
çekleşir. Merak ve bir şeyleri keşfetme isteği yoğun olarak
görülür. Çocuk bu merakın da etkisiyle, basından ve inter-
netten sigara, alkol ve uçucu maddelerle ilgili birçok bilgiye
ulaşabilir. Ancak ulaştığı bilgiler her zaman sağlıklı ve yeterli
düzeyde olmayabilir. Bu dönemde sigara, alkol ve diğer ba-
ğımlılık yapıcı maddelerle ilgili ilk bilgilendirmeler aile tarafın-
dan okulun ilk dönemlerinde gerçekleştirilebilir. Çocuğa bu
dönemde yasal olmayan bağımlılık yapıcı maddeler anlatılır-
ken; ilaçlar, evde temizlikte kullanılan malzemeler, zehirler ile
gıdalar arasındaki farklardan yola çıkarak çeşitli bilgilendir-
meler yapılabilir.
Çocuklar sigara, alkol ve diğer bağımlılık yapıcı maddelerle il-
gili olarak korkutulmamalıdır. Çocuklar bildiği ve baş etmeyi
öğrenebildiği şeylerden korkmazlar. Yeni bilgiler ve gerçek-
liklerle karşılaşmaktan çok hoşlanırlar. Bu nedenle de bu dö-
nemde ailelerin ve eğitimcilerin maddelerle ve zararları ile il-
gili doğru bilgileri kazanmaları ve çocuklarla da doğru şekilde
paylaşmaları gerekmektedir. Çocuklara madde kullanımının
zararlarını anlatırken, onların dış görünüşü üzerinden belir-
leyeceğiniz örnekleri onunla paylaşabilirsiniz. Örneğin ço-
cuklara alkol tüketen insanların daha kolay hasta olduklarını
ve kusarak içindekileri dışarı çıkarttıklarını söyleyebilirsiniz.
Ayrıca sigara içen kişilerin hemgiysilerinin hemde ağızlarının
kötü koktuğundan bahsedebilirsiniz.
ERGENLİK EN RİSKLİ DÖNEMLERDENDİR
Çocukların bağımlılık yapıcı maddeleri deneme olasılığı ergen-
lik döneminde ve ortam değişikliklerinin olduğu zamanlarda
artmaktadır. Çünkü çocuk girdiği yeni çevresinde kabul gör-
mek ister ve bunu da başarabilmek için farklı ve daha büyük
tercihler yapar. Buradaki asıl amaç; çocuğun yeni girmiş oldu-
ğu çevrede kabul görmek ve değerli görünmektir. Çocukları
sadece okuldaki madde kullanımını önleme eğitimiyle sınırlı
bırakmayın. Hem ailenin hem de öğretmenin sorular sorması
ve yeni başlıklar oluşturup, yeni konular hakkında çocuklarla
iletişim içerisinde olması önemlidir. Aileler çocuklarının okul
sürecini de bu aşamada takip etmeye çalışmalıdırlar. Çocuk-
lara onların okul sonrası boş vakitlerini yetişkin kontrolünde
geçirebilecekleri imkânlar konusunda yardımcı olunabilir.
yesilay.org.tr
19
YEŞiLAY
•
MART 2016