46 / 68
Türkiye’nin Uluslararası Alkol Kontrol Politikası Değerlendirme
Çalışması’na (IAC) liderlik eden Doç. Dr. Perihan Torun, “Son
dönemlerde yapılan çalışmalar, alkol tüketimine atfedilen küresel
hastalık yükünün tüketim miktarıyla doğru orantılı olarak artığını
göstermekte olup, miktarı ne olursa olsun alkol tüketiminin faydalı
olduğuna dair argümanlar geçerliliğini kaybetmektedir.” diyor.
Dünya genelinde alkol tüketimi-
ne ilişkin mevcut durumu nasıl
açıklarsınız?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), dünya ge-
nelinde 15 yaş üstü nüfusun neredeyse
yarısının hiç alkol kullanmadığını bil-
dirmektedir. Alkol; 6 DSÖ bölgesi ara-
sından alkol kullanımının 15 yaşından
önce başladığı 3 bölgede (Amerika, Av-
rupa ve Batı Pasifik) nüfusun yarısın-
dan fazlası tarafından tüketilmektedir.
Son birkaç yılda kişi başına düşen alkol
tüketimin DSÖ Batı Pasifik ve Güney
Doğu Asya bölgelerinde artarken Avru-
pa bölgesinde azaldığı görülmektedir.
Alkol tüketen kişi sayısı az olan, al-
kol kontrol politikaları bulunmayan
ve/veya uygulamada başarısız olan
ülkeler, alkol endüstrisi tarafından
büyüyen birer pazar olarak hedef alı-
nabilir. Alkol endüstrisinin Afrika ül-
kelerindeki ticari faaliyetlerinin artığı
rapor edilmekte olup, buna bağlı ola-
rak alkol kaynaklı yükün de artması
beklenmektedir. Ayrıca, refah arttıkça
alkol tüketiminin de artığı bilinmekte
olup, ekonomileri hızlı büyüyen ülke-
lerin bu tür sonuçlarla karşılaşması
muhtemeldir.
Son on yıl içerisinde güvenilir yöntem-
ler kullanılarak yapılan çalışmalar ile
birlikte, alkol tüketiminin zararları-
na ilişkin kanıtlar da artmıştır. Son
dönemlerde yapılan çalışmalar, alkol
tüketimine atfedilen küresel hastalık
yükünün tüketim miktarıyla doğru
orantılı olarak arttığını göstermekte
olup, miktarı ne olursa olsun alkol tü-
ketiminin faydalı olduğuna dair argü-
manlar geçerliliğini kaybetmektedir.
Ulusal politikalar mevcut kanıtları
dikkate almalıdır.
Dünyada, toplum sağlığını korumak
için neler yapılmaktadır ve gelecek
döneme ilişkin planlar nelerdir?
Bireylerin tüketim düzeylerine ilişkin
verilerin toplanması, toplumu alkolün
zararlı etkilerine karşı korumak açı-
sından önemli olup, elde edilen bu ve-
riler alkol kontrol politikalarında kul-
lanılmalıdır. Kişi başına düşen ulusal
alkol tüketimine odaklanan 3.5.2 sa-
yılı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
(SKA) göstergesi, tüketimin izlenmesi-
ni şart koşmaktadır. Alkol tüketmeyen
kişi sayısı fazla olan ve bireysel tüke-
tim seviyesine ilişkin verilerin bulun-
madığı ülkelerde bu gösterge ile ilgili
sorunlar yaşanmaktadır. Bu durumda
kişi başına düşen ortalama alkol tüke-
timi miktarı hesaplanırken nüfusun
genel tüketimine dayalı hesaplamalar
kullanılmakta. Bu da başta kadınlar
olmak üzere alkol tüketmeyen büyük
bir grubun içinde bulunduğu duru-
mu yansıtmamakta, dolayısıyla elde
edilen veriler yanıltıcı olmaktadır.
Alkolün, alkol tüketmeyen büyük bir
kitlenin bulunduğu ülkelerde bir risk
faktörü olarak ele alınmamasının se-
beplerinden biri de budur. Diğer bir se-
bep de alkol tüketiminin dini ve politik
çağrışımları sebebiyle kişisel tüketim
bilgilerinin hassas olmasıdır. Türkiye
örneğinde olduğu gibi, alkol tüketme-
yen kişilerin de kabul gördüğü ve yay-
gın olduğu kültürlerde, alkol tüketme-
yen kişi sayısının korunmasına ilişkin
politikalar “alkol tüketmeyen kişi sayı-
sının azalması, kişi başına düşen tüke-
timin artmasına sebep olur” düşünce-
si üzerinden ele alınmalıdır. Bu şekilde
yapılan araştırmalar, zararlı tüketimin
yanı sıra alkol tüketiminden kaçınma
prevalansını ve belirleyici faktörleri
ortaya koymaya odaklanabilir.
Röportaj: Fatıma Aydın
DOÇ. DR. TORUN;
“DÜNYA ALKOLÜN
ZARARLARINI
KABUL ETTİ”
Türkiye’de halk sağlığı uzmanı ve
akademisyen olup, 2016’dan bu yana
Türkiye’nin Uluslararası Alkol Kontrol Po-
litikası Değerlendirme Çalışması’na (IAC)
liderlik etmektedir.
DOÇ. DR. PERİHAN TORUN KİMDİR?
Alkol tüketen kişi sayısı
az olan, alkol kontrol
politikaları bulunmayan ve/
veya uygulamada başarısız
olan ülkeler, alkol endüstrisi
tarafından büyüyen birer
pazar olarak hedef alınabilir.
44