Kapak
Bağımlılık nedir
ne değildir?
Bağımlılık bir hastalıktır. Bir kişi zarar
görmesine rağmen tekrar tekrar madde
kullanıyorsa bağımlıdır. Bu zarar onun
kendi kararına göre değil, objektif bir değerlen-
dirmeye göredir. Zaten kişinin kendisi genellik-
le zararları görmezden gelir. Örneğin içki alıp
rahatlamak ya da kafasının biraz güzel olması
onun için eşinin huzursuz olmamasından ya da
kendi sağlığından daha önemliyse o kişi bağım-
lıdır. Bağımlılık durmadan içmek değil, az içip
duramamaktır. Bazı kereler durabilse bile bunu
her zaman yapamaz ama “istesem az içip duru-
rum ama keyfim istediği için içiyorum” diye ken-
dini kandırır. Kullanmaya bağlı problemler gide-
rek artar ta ki dibe vurana kadar. Hiçbir bağımlı
dibe vurmadan düzelemez. O noktaya, yani dibe
vuruncaya kadar aldığı keyif ya da rahatlama za-
rarlara ağır basmaktadır. Her bağımlının dip
noktası farklıdır. Kimi için küçük bir mahcubiyet
dip noktasıyken kimisi için siroz olmak ya da ha-
yattaki her şeyini kaybetmektir.
Bağımlılık hastalığı, tüm diğer hastalıklar
gibi biyopsikososyal bir olgudur. Yani pek çok
faktörün bir araya gelmesiyle oluşur. Ancak ba-
ğımlılığın tek sebebi alkol ya da maddeyi kullan-
maktır. Diğerleri sadece kolaylaştırıcı faktördür.
Mesela verem hastalığına tüberküloz basili ne-
den olur ama bu mikrobu alan herkes hasta ol-
maz. Beslenme şartları, hijyen, vücudun savun-
ma sistemleri, kişinin psikolojik durumu gibi pek
çok faktör hastalığın oluşması ya da oluşmama-
sında etkilidir. Ama sonuçta hastalığın sebebi
tüberküloz mikrobudur. Bunun gibi bağımlılığın
sebebi de alkol ve maddelerin kendisidir. Kolay-
laştırıcı faktörler ise pek çoktur. Zenginlik de fa-
kirlik de, yalnızlık da şöhret de buna bahane ola-
bilir. Önemli olan mikrobu kapmamaktır.
Bağımlılık bitmez, kullanım bitebilir. Yani bir
kere bağımlıysanız ebediyen kullanmamalısınız.
Hiçbir bağımlı, bir süre temiz kalıp kendini dü-
zeldikten sonra “haydi yine her şeyi batırıp eski
berbat halime döneyim” diye kullanmaya başla-
maz. Sadece bir tane kullanıp durmayı hayal eder.
Bazı kişiler bunu bir süre yapabilse bile daha son-
ra ipin ucunu yine kaçırır. Bu döngü defalarca ya-
şandığı halde ders alamaz. Çünkü çeşitli şeylerle
tetiklenen kullanma arzusu (dürtüsü) mantığına
ağır basar. Bağımlılığın tek sebebi olan kullanma
ve kullanmaya başlama konusunda sosyal çev-
re çok önemli bir etkendir. Ancak unutulmama-
Hiçbir bağımlı, bir süre temiz kalıp kendini düzelttik-
ten sonra “haydi yine her şeyi batırıp eski berbat ha-
lime döneyim” diye madde kullanmaya başlamaz.
PROF. DR. İLHAN YARGIÇ
İSTANBUL ÜNIVERSITESI İSTANBUL TIP FAKÜLTESI
