23 / 84
amacı ile bir prevalans
(Belirli bir nüfusta, belirli
bir zaman dilimi içerisinde,
çalışma kapsamında yer alan
hastalık veya hastalıklara
sahip tüm olguların oranı)
çalışması yapıldı. Uzun süren
çabalar sonunda Türkiye’de
tütün kontrolü konusunda
dönüm noktası olan ilk
Tütün Kontrolü Kanunu
1996 yılında çıkarıldı. Bu
yasa ile ülkede ilk defa sağlık
ve eğitim kurumları, toplu
taşıma araçları ile spor ve
kültür hizmetlerinin verildiği
yerler ve bazı kamu binaları
gibi kapalı mekanlarda sigara
kullanımı ile 18 yaşından
küçük çocuklara sigara
satışı yasaklandı. TEKEL’in
sigara birimi 2008 yılında
özelleştirildi, yaprak tütün
birimi ise (İzmir ve Diyarbakır
hariç) 2010 yılında lağvedildi.
2009 itibarıyla üretimi ve
ithalatı başa baş noktasına
gelen Türkiye, TEKEL’in sigara
biriminin özelleştirilmesi,
TEKEL’in tütün piyasasından
çekilmesi ve Tütün Fonu’nun
kaldırılması ile birlikte
sigara harmanlarında yerli
tütün kullanımının azalması
sonucunda, ‘net ithalatçı ülke’
konumuna geldi. Bütün bu
gelişmelere paralel olarak
Türkiye İstatistik Kurumu’nun
‘Yabancı Kontrollü Girişim
İstatistikleri’ verilerine göre;
Türkiye’de tütün ürünleri
sanayinin 2006 yılında yüzde
61.4’ü, 2007 yılında yüzde 69’u,
2008 yılında yüzde 83.2’si,
2009 yılında yüzde 90.4’ü ve
2011 yılında yüzde 91.6’sı
yabancı kontrolüne geçti.
TÜRKİYE’NİN SORUNU,
UYGULAMALARIN
TAKİBİNDE YAŞANAN
SIKINTILAR
Dünya Sağlık Örgütü’nün
MPOWER kriterlerini
dünyada başarıyla uygulayan
sayılı ülkeler arasında yer
uygulamalarının takibi
konusundaki sıkıntılardan
kaynaklanıyor. Bu arada,
ulusal düzeyde tütün kontrol
politikaları geliştirmekle birlikte,
uluslararası mevzuatları da
yakından takip edip, başarıyla
uygulayan Türkiye için Yeşilay’ın
varlığı ve gayreti büyük bir şans
olarak kabul ediliyor.
alan Türkiye’de, bu çerçevede
yasal altyapı yeterli olmakla
beraber, son dönemde düz
paket uygulamasına yönelik
bir mevzuat çalışması yapıldığı
biliniyor. Tütün kullanım
oranlarındaki artışın mevzuat
dışı nedenleri ise toplumsal
farkındalık oluşturmaya
yönelik kampanya ve yasa
'Türkiye'de
tütünkontrolü
konusunda
dönümnoktası
olanilkTütün
KontrolüKanunu,
1996yılında
çıkarıldı."
Türkiye’de ilk kez ülke çapında sigara içme
sıklığını belirlemek amacı ile 1988 yılında
prevalans çalışması yapıldı.
MAYIS 2018 23