15 / 84
içeriyor. Bu kimyasallar arasında
arterler ile kan damarlarına zarar
veren katran ve kalp atış hızıyla
tansiyon ile ilişkilendirilen nikotin
de yer alıyor. Sigara tüketimi aynı
zamanda karbonmonoksit gibi
zehirli gazların salınmasına sebep
oluyor. Bu da kandaki oksijenin
azalmasına, karbonmonoksitin
artmasına ve bu sebepten kalp
kaslarına yeterli miktarda oksijenin
gitmemesine neden oluyor.
TÜRKİYE’DE 15 YAŞ
ÜSTÜ 13.780.000 KİŞİ HER
GÜNTÜTÜNMAMULÜ
KULLANIYOR
Türkiye’de de sigara kullanımı
oldukça yaygın. Ülkemizdeki
tüm ölümlerin %23’ünün
tütüne bağlı hastalıklar sebebiyle
olduğu biliniyor. Türkiye Sağlık
Araştırması’nın raporuna göre,
Türkiye’de 15 yaş üstü nüfusun
%26,5’i, özetle 13.780.000 kişi her
gün tütünmamulü kullanıyor. Bu
oran 2014'te %27,3, 2010'da ise
%25,4 olarak açıklanmıştı. Aynı
araştırmaya göre tütünmamulü
kullanmaya başlama sebepleri
arasında özenti, arkadaş etkisi
ve merak ön sıralarda yer alıyor.
OECD tarafından hazırlanan “Bir
Bakışta Sağlık 2017 Raporu”na
göre, Türkiye en fazla tütün ürünü
kullanan ilk üç ülkeden biri.
Ayrıca, her gün sigara içen kişiler
göz önünde bulundurulduğunda,
Türkiye OECD ülkeleri arasında en
yüksek orana sahip ülke.
SİGARAKULLANIMI
ERKEKLERDEÇOKDAHA
FAZLADÜŞTÜ
Bütün bu olumsuz verilere
rağmen, 2000 yılının verileriyle
kıyaslandığında Türkiye’deki tütün
kullanım oranlarında düşme
olduğu gözleniyor. 2012 Türkiye
(GATS) Küresel Yetişkin Tütün
Araştırmasına göre, tütün ve tütün
mamulü kullanımının erkeklerde
kadınlara kıyasla çok daha fazla
düştüğü ve bu oranın erkeklerde
6,5 puan, kadınlarda ise 2,1 puan
gerilediği görülüyor. Ancak aynı
araştırma sonucu, kadınların tütün
ve tütünmamulünü bırakmayı daha
fazla denediğini, tütün ve tütün
mamulü kullanmayı bırakmaya
teşebbüs eden kadınların oranının
2008 yılında %40,8 iken, 2012 yılında
%44,9’a, erkeklerde ise %40,5’den
%41,8’e yükseldiğini gösteriyor.
Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı
yaştaki bireylerin 2008 yılında
%31,3’ü her gün veya ara sıra tütün
ve tütün mamullerini kullanıyorken,
2012 yılında bu oran yaklaşık olarak
%27’ye geriliyor. Aynı araştırma
sonucunda, ülkemizde tütün
mamulü kullanımının en çok 25-
34 ve 35-44 yaş grubunda yaygın
olduğu dikkat çekiyor.
Sigaraya bağlı ölüm oranlarında
Türkiye açısından rakamsal veriler
çok parlak olmasa da ülkemiz
tütün kontrolü konusunda ilerleme
kaydediyor. Sigara dumanından
pasif etkilenmenin önlenmesi
için, iş yerleri ve kamuya açık
alanlarda sigara içmeye getirilen
yasağın etkili olduğu görülüyor.
Bu da alınan tedbirlerin karşılık
bulduğunu ama bu mücadele
için başka önlemler de alınması
gerekliliğini ortaya koyuyor.
TÜTÜN KONTROLÜ
ÇALIŞMALARI İLE YILDA
YAKLAŞIK 55 000 ÖLÜM
ÖNLENEBİLİR
Tütün kullanımı, akciğer
kanseri, kalp ve solunum
sistemi hastalıkları gibi
çok sayıda önemli sağlık
sorununun oluşmasında en
önemli risk faktörü olarak
kabul ediliyor. Hastanelere
başvuru kayıtlarında,
1960’lardan bu yana geçen
sürede akciğer kanseri, kalp ve
akciğer hastalıkları nedeniyle
hastaneye başvuran hasta
sayısında, ciddi artış olduğu
görülüyor. Türkiye İstatistik
Kurumunun (TÜİK) verileri,
Türkiye'de 2016'da 422 bin 135
vatandaşın hayatını kaybettiğini,
bu rakamın yaklaşık yüzde
27'sine denk gelen 115 bin
kişinin ölüm nedeninin de
tütüne, çoğunlukla da sigaraya
bağlı hastalıklar olduğunu
gösteriyor. Bu arada, tütün
kontrolü çalışmaları ile yılda
tütün kullanımına bağlı yaklaşık
55.000 ölümün önlenebileceği
belirtiliyor. Uzmanlara göre,
sigara ve tütün kullanımının bu
boyutuyla sürmesi durumunda
2030 yılında dünyada 10 milyon
kişi sigara ve tütün kullanımına
bağlı hastalıklar nedeniyle
hayatını kaybedecek ve bu
ölümlerin %70’i az gelişmiş ve
gelişmekte olan ülkelerde olacak.
Sigara bağımlılığı
özellikle de az
gelişmiş ve gelişmekte
olan ülkelerde ciddi
sıkıntılar yaratıyor.
Dünyada her yıl 7
milyondan fazla insan
sigara nedeniyle
yaşamını yitiriyor.
MAYIS 2019 15