39 / 84
OCAK 2020 39
KEMİKOLUŞUMUVE YIKIMI
HAYAT BOYUDEVAMEDİYOR
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Op. Dr. Serdar Alfidan kemik
dokusunun, insan yaşamı boyunca
devam eden, yapılanma ve yeniden
yapılanma olarak isimlendirilen
iki farklı döngüyü içerdiğini
belirtiyor. “Kemik dokusu artışı ve
büyümeyle karakterize yapılanma
safhası çocukluk döneminin
bir özelliğidir.” diyen Op. Dr.
Alfidan, erişkinlik döneminde
görülen yeniden yapılanmanın
ise mekanik açıdan yetersizleşen
kemiğin ortadan kaldırılıp yerine
yeni güçlü kemiğin oluşturulması
olduğunu söylüyor. Op. Dr. Alfidan
kemiğin yeniden yapılanması ile
ilgili sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Bu döngüsel işlem erişkin insanda
kemik yıkımı ile başlar, yapımı ile
sonlanır. Bu ortalama 3-12 ay süren
bir döngüdür. Bu döngünün hızı
paratiroid hormon (PTH), tiroksin,
büyüme hormonu ve D vitamini
ile artırılabilir; kalsitonin, östrojen
ve glukokortikoid hormonları ile
azaltılabilir.”
KADINLARDA KORUYUCU
TEDAVİLERÖNEMTAŞIYOR
35 yaşından sonra kemik kütlesinin
azalmaya başladığını ve bu azalışın
85-90 yaşlarına kadar devam
etiğini belirten Op. Dr. Alfidan,
yaşam boyunca kaybedilen kemik
miktarının erkeklerde yüzde 20-30,
kadınlarda ise yüzde 45-50 civarında
olduğunu söylüyor. “Kadınlarda
menopoza bağlı östrojen yetersizliği
kemik kaybına neden olan en
önemli faktördür.” diyen Op.
Dr. Alfidan, östrojen azalımının
kemik yıkım fazını artırdığını ifade
ediyor. Östrojen azalımıyla birlikte
kemik koruyucu bir hormon olan
kalsitonin salınımının azaldığını
ayrıca kalsiyummetabolizmasının
da bozulduğunu sözlerine ekliyor.
Op. Dr. Alfidan, osteoporozdan
korunmak için kadınlarda koruyucu
ve destekleyici tedavilerin büyük
önem taşıdığını ifade ediyor.
ERKENMENOPOZ
OSTEOPOROZ RİSKİNİ
ARTIRIYOR
“Osteoporozda sırt ve bel ağrısı
gibi şikayetlerin yanı sıra boyda
kısalma, omurgada oluşan
şekil bozuklukları ve kırıklar
gibi klinik bulgularla da tanı
koyulabilmektedir.” diyen Op.
Dr. Alfidan, özellikle 65 yaş
üzeri beyaz tenli, osteoporoz aile
öyküsü olan, erken menopoza
girmiş, hareketsiz yaşam sürdüren
kadınların risk grubunda olduğunu
söylüyor. Osteoporoz tanısının
kemik mineral yoğunluğu ölçümü
(DEXA) ile belirlendiğini belirten
Op. Dr. Alfidan, bu yöntemin
özellikle 65 yaş üzerindeki kadınlar,
65 yaş altında olan ancak risk
faktörlerine sahip postmenopozal
kadınlar, erken menopoz geçirenler,
minör travma ile oluşan kırık
geçirmiş kişiler, 70 yaş üzerindeki
erkekler ve kemik yoğunluğunu
azaltan ilaç kullanan kişilere
uygulanması gerektiğini söylüyor.
KORUYUCUÖNLEMLER
“Osteoporoz tedavisinin en
önemli kısmını osteoporoz
oluşma riskini azaltan koruyucu
önlemler oluşturur.” diyen Op.
Dr. Alfidan, birincil korunmanın
çocukluktan itibaren düzenli ve
kalsiyum açısından zengin beslenme
alışkanlığının kazandırılması
olduğunu söylüyor. Op. Dr.
Alfidan ayrıca düzenli spor
yapma ve güneşlenme kültürünün
yerleştirilmesinin de çok önemli
olduğunu sözlerine ekliyor. Op.
Dr. Alfidan, ilerleyen yaşlarda ise
sigara ve alkolden uzak durulması,
düzgün adet görülmesi ve üreme
fonksiyonlarının düzenliliğinin
sağlanmasının gerekli olduğunu
belirtiyor. “İkincil korunma;
osteoporozun erken tanınması,
osteoporoz gelişen hastalarda
uygun tedavinin sağlanması ve
kırık oluşumunun önlenmesidir.”
diyen Op. Dr. Alfidan, üçüncül
korunmada ise kırık gelişen
hastaların bu durumu minimum
zararla atlatması, komplikasyon
oluşumunun önlenmesi ve
yaşam kalitesinin artırılmasının
amaçlandığını belirtiyor.
“Kadınlarda menopoza
bağlı östrojen yetersizliği
kemik kaybına neden olan
en önemli faktördür.”
Her yaş grubunda yeterli kalsiyum alımına dikkat
edilmelidir. 20’li yaşlardan itibaren günde 1000-1200 mg
kalsiyum alımı önerilmektedir. Bu oran, günde 5 su bardağı süt
veya süt grubuna denk gelmektedir.
D vitamini yeterli miktarda alınmalıdır. Kollar ve bacakların
açıkta kaldığı günlük yarım saatlik güneşlenme yeterlidir.
Sağlıklı kemik gelişimi için düzenli spor ve fiziksel aktiviteler
mutlaka yapılmalıdır.
Tüm yaş gruplarında alkol ve sigara kullanımından uzak
durulmalıdır.
Yaşlılar için yaşam alanlarında düşme riskini azaltacak
önlemler alınmalıdır.
Yapılan DEXA değerlendirmesi sonrası doktorun verdiği
uygun kemik yıkımını azaltıcı ilaç tedavileri ve kalsiyum-D
vitamini takviyeleri eksiksiz kullanılmalıdır.
OSTEOPOROZDANKORUNMAK
İÇİNNELERYAPILMALI?