7. sınıftan 12. sınıfa kadar toplam 4.200
ergen katılımcının kullanıldığı bu araş-
tırmada, ergenlerin madde kullanma-
sında aile ve arkadaş gruplarının etkisi-
ni tahmin edebilmek için “Negatif İki-
li Araştırma Tekniği”ni kullandık. Arka-
daş grubunun madde kullanımı, ergen-
lerin madde kullanımıyla doğrudan iliş-
kilidir ve onlar üzerinde çok güçlü bir
etkiye sahiptir. Ailenin ya da kız-erkek
kardeşlerin madde kullanım alışkanlık-
ları da ergenlerin madde kullanımları
üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir.
Ergenlerin madde kullanımıyla ilgi-
li çalışmalarda, ailenin etkisine karşı ar-
kadaş gruplarının etkisi devam eden
bir problemdir. Bir yandan, teoriler ve
araştırmalar ergenlerin madde kullanı-
mında baş faktörün aile olduğunu biz-
lere vaaz etmektedir. (Robertson, & Us-
hery, Hawkins, Catalano, & Miller). Di-
ğer yandan, ailenin etkisinin görece-
li olarak daha az olduğu ve asıl önem-
li faktörün arkadaş grupları olduğu te-
orisi de araştırmaların temelini oluştur-
maktadır. (Aseltine, Bahr, Maughan,
Marcos, & Lİİ) Bu problemin çözümünü
açıklığa kavuşturmak için, ergenlerin
madde kullanımını ilerletmesinde etkili
olan toplumsal güçleri iyi anlamak ge-
rekmektedir. Bu çok önemli bir mesele-
dir; çünkü birçok madde bağımlılığıy-
la mücadele programı okul merkezlidir
ve sadece arkadaş grupları üzerine yo-
ğunlaşır. O yüzden bu çalışmanın ama-
cı, hem aile hem de arkadaş gruplarının
etkileri üzerinde yoğunlaşmaktır.
Toplumsal Öğrenme Teorisi
Teorik olarak, aile ve arkadaşlık ilişkile-
ri ergenlerin madde kullanımları üze-
rinde önemli faktörlerdir; çünkü her iki
grup da tutum ve davranışların öğre-
nildiği ilk ve ayrıcalıklı yerlerdir. Top-
lumsal öğrenme teorisine göre, birey
madde kullanımına küçük ve resmi ol-
mayan arkadaş grubunda başlar. Bu
yüzden bu teori; bizlere insanların tek-
rar ve pekiştirme yöntemleriyle eğitilip,
iyi ya da kötü davranışları edinebilece-
ğini söylemektedir. Örneğin; alkol tüke-
timinin olduğu bir ailede birey bu dav-
ranışı gözlemler, bir süre sonra bu dav-
ranışa karşı iyi bir tutum geliştirir ve en
sonunda bu davranışı olumlu bir bağ-
lama oturtarak onu tecrübe edinme-
ye başlar (Wills, Mariani, & Filer, 1996).
Yine benzer bir şekilde, eğer bireyin ar-
kadaş çevresinde de alkol kullanımı
mevcutsa, ergenler bu davranışı olumlu
bir toplumsal pekiştirme olarak yorum-
layıp alkol kullanımına başlayacaklar-
Aile veAkranGruplarının
ErgenlerinMadde
Kullanımına Etkisi
ÇEVİRİ
Arkadaş grubunun madde kullanımı, ergenle-
rin madde kullanımıyla doğrudan ilişkilidir ve
onlar üzerinde çok güçlü bir etkiye sahiptir.
“
Stephen J. Bahr, John P. Hoffmann, Xiaoyan Yang
çeviri
murat karaca
30
