59 / 84
T sütunlar, boyutları kadar bezemeleriyle de dikkat çeki-
yor. Yükseklikleri üçle altı metre arasındaki bu sütunların
üzerinde kol ve el tasvirleri oluşu sütunların insan bedenini
simgeliyor olabileceği görüşünü desteklemiş. Aynı zaman-
da bu sütunların üzerine boğa, yaban domuzu, yılan, tilki
ve aslan tasvirleriyle soyut sembollerin kabartma olarak
işlendiği görülüyor. En ilgi çekici hayvan tasvirlerinden biri
olan kelaynaklar, bu bölgede yaşayan ve soyları tüken-
mekte olduğu için koruma altına alınan bu kuşların bundan
12 bin yıl önce de orada olduklarını gösteriyor bize.
YANITLANAMAMIŞ SORULAR
Ortalama ağırlıkları 40-60 ton arasında değişen bu dikili-
taşların, henüz avcı toplayıcılık aşamasında olan bir insan
topluluğu tarafından, hangi teknikler ve nasıl bir organizas-
yonla dikilerek bu tasarımların yapılabildiğiyse hala yanıtla-
namamış sorulardan. Çok açık ki bu kapsamdaki bir yapım
faaliyetinin ancak iyi yönetilerek (belki de yönetici bir rahip
tarafından) ve planlı bir işbölümüyle yapılması mümkün.
Anadolu’da Çayönü, Nevali Çori vb. neolitik dönem yerle-
şimlerinde görülebilen kült yerlerinin öncülü olarak kabul
edilen Göbeklitepe’nin, büyük toplulukların bir araya geldiği
bir ölü gömme yeri olduğu doğrultusunda şimdilik kesinlik
kazanmayan bir görüş de var. Şimdiye kadar ölülere ait ke-
mikler ele geçirilmemiş olsa da Göbeklitepe’de halen ula-
şılamamış katmanlarda, bu görüşü destekleyecek bulgular
arkeologları bekliyor olmalı.
yesilay.org.tr
59
YEŞiLAY
•
NİSAN 2016