106 / 116
YEŞİLAY 100 YAŞINDA
Yeşilay
106
Zeynep TEMEL
S
ene 1920…Ülkenin bir
bölümü işgal altında…
İstanbul Yenikapı Limanı
başta olmak üzere diğer limanlara
İngiliz gemileri kasalarla içki ve
uyuşturucu madde getirip gençlere
dağıtıyor. İngilizler, gençleri alkol
ve uyuşturucunun tesiri altına
alıp kendine dahi faydası olmayan
bir gençlik oluşturmak istiyor.
Bu durumun farkına varan Prof.
Dr. Mazhar Osman Usman ve
38 arkadaşı, buradan hareketle
Yeşilay'ı kuruyor…Peki bu tehlikeyi
önceden fark eden öncü bilim insanı
Mazhar Osman Usman kimdir?
Yusuf Mazhar Osman, 5 Mayıs
1884 tarihinde Batı Trakya’da
Meriç Nehri kıyısındaki Sofulu’da
doğdu. Babası Ziraat Bankası’nda
memur Osman Zühtü Efendi’dir,
Annesi Çerkes Süleyman Bey’in
kızı Atiye Hanım’dır. Yusuf Mazhar
Osman 10 yaşında babasının
tayini nedeni ile İstanbul’a gelince
Üsküdar Mülki İdadisi’ne başlar.
Buradan okul birincisi olarak
1898’de mezun olur. Ardından
Mülkiye’ye gitmek istese de mali
sorunlar yüzünden gidemez.
Tıbbiye-i Askeriye’ye girer. O
yıl, önce babası işsiz kalır sonra
annesini kaybeder. Artık üç kız
kardeşin yükü de omuzlarındadır.
O günlerde mülkiye ve
mühendishane çok caziptir, ama
o Gülhane'ye girer. Çünkü Askerî
Tıbbiye'de para istemezler. Ayrıca
yatacak yer ve yemek bedavadır.
Teorik derslerde arkadaşlarına
bariz bir fark atar, ancak eline alet
yakışmaz. Bistüriyü kama gibi tutar,
enjektörü kemiğe kadar sokar. Gün
gelir hastalara zarar vermekten
korkar, sırf bu yüzden insanlarla
en az temasta olabileceği bölümü
seçer. Asabiye ve akliye bölümünün
kapısını çalar. Özellikle de yakın
bir arkadaşının, “Bunca okumadan
sonra mecnunlarla mı uğraşacaksın?
Yapma Allah aşkına Mazhar. Bu
tammanasıyla zekanın intiharı
demektir!” diye feveran etmesini
hayatı boyunca unutamaz. O
günlerde akıl hastaları için İstanbul
Toptaşı'nda bir bimarhane vardır
ama yeterli bilgi ve donanıma
sahip değildir. Abdülhamid Han
bu konuya el atar. Dünyaca ünlü
asabiyeciler Prof. Rieder ile Dr.
Deycke İstanbul'a gelir. Gülhane
Rüştiyesi’ni kendilerine tahsis
eder, 150 yataklı bir hastahane
kurarlar. Osman oğlu Yusuf
Mazhar, 1904 yılında mezun olur.
Tabip yüzbaşı olarak ilk görevine
Gülhane’de başlar. Ancak aldığı
eğitimle kalmaz, ele geçirdiği her
asabiye kitabını okur, ince ince
notlar tutar. Bir ara Haydarpaşa
Hastanesi'ne başhekim olarak
atanır, bir ara muallimmuavinliği
yapar. Balkanlar'da hareketlenme
başlar. Ortalık karışınca Mazhar,
Manastır'da seyyar bir hastahane
kurar, geceli gündüzlü yaralı
bakar. Savaş ve kaosun olduğu
bir ortamda kitle psikolojisinin
100YILLIKYOLCULUĞUBAŞLATANİSİM:
PROF. DR.MAZHAROSMANUSMAN
Yolu Yeşilay’dan Geçenler…
Yeşilay’ın100yıllıkgeçmişindeçeşitli görevlerdebulunarakYeşilayülküsünegönül verendeğerli
isimleri bir arayagetirdik. Bazıları ebediyete intikal edenbu isimleri venicelerini sevgi,
saygı veminnetleanıyoruz…