A
ZUCKERBERG
’İN FENDİ
MASLOW
’U YENDİ
Sosyal medya bağımlılığı için klinikler açılıyor, yeni
tedaviler geliştiriliyor. Peki, sigara ve içkinin üzerinde
bağımlılık yaptığı ve zararlı olduğu yazıyorsa, sosyal
medya için de aynı uygulama gerekmiyor mu?
SELİM CAYIK
İ L E T İ Ş İ MC İ
ABD'li psikolog AbrahamMaslow tarafından ortaya
atılan “İhtiyaçlar Hiyerarşisi” teorisine göre insanların
ihtiyaçları beş temel kategoriden oluşmaktadır. Bu
kategoriler, öncelik sırlamasına göre şöyle açıklanır:
1.
Fizyolojik ihtiyaç (nefes, besin, su, cinsellik, uyku,
denge, boşaltım)
2.
Güvenlik ihtiyacı (vücut, iş, kaynak, etik, aile,
sağlık, mülkiyet güvenliği)
3.
Ait olma, sevgi, sevecenlik ihtiyacı (arkadaşlık,
aile, cinsel yakınlık)
4.
Saygınlık ihtiyacı (kendine saygı, güven, başarı,
diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı)
5.
Kendini gerçekleştirme ihtiyacı (erdem, yaratıcılık,
doğallık, problem çözme, önyargısız olma,
gerçeklerin kabulü)
Maslow teorisine göre, insanlar belirli kategorilerdeki
ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra, kendi içlerinde bir
hiyerarşi oluşturan daha üst ihtiyaçları tatmin etme
arayışına girerler ve kişilik gelişimi, o an için baskın olan
ihtiyaç kategorisinin niteliği tarafından belirlenir. Kişi, bir
kategorideki ihtiyaçları tam olarak gideremeden bir üst
seviyedeki ihtiyaç kategorisine, dolayısıyla kişilik gelişme
düzeyine geçemez. Bir kategorideki ihtiyaçları tam olarak
karşılanmadan bir üst seviyedeki kategorinin ihtiyaçlarını
algılayamaz, başka bir deyişler böyle ihtiyaçları yoktur.
Örneğin günlük olarak karnını doyurabilen fakat güvenlik
içinde bulunmayan, kendini sürekli olarak olası bir tehdit
altında algılayan bir insanın başkalarıyla arkadaşlıklar
kurma, sosyalleşme gibi bir ihtiyacı söz konusu değildir.
Ayakkabısız ama online
Maslow teorisi ile insanların ihtiyaçları kategorize
ediledursun son yıllarda yapılan bazı araştırmalar bize
tablonun çok daha farklı olduğunu gösteriyor. Örneğin
Alabama Üniversitesi’nce yapılan araştırma evsiz
gençlerin internet erişiminde (diğer yaşıtlarına nazaran)
sorun yaşamadıklarını ortaya koyuyor. Araştırmayı yapan
bilim adamları evsiz gençlerin %75’inin sahip olduğu sosyal
ağları kullanım alışkanlıklarının, okula giden yaşıtlarıyla
benzer nitelik taşıdığı bulgusuna ulaşmışlar. 19 yaşındaki
237 öğrenci ve 65 evsiz genci kapsayan araştırmanın en
çarpıcı sonucu ise şu: Sosyal ağları kullanan gençlerin
%90’ı Twitter, Facebook gibi popüler sosyal ağlara üyeler
ve günde bir saat kadar bu ağlarda vakit geçiriyorlar.
Sosyal medya bağımLIlığı ve madalyonun görünmeyen yüzü
yesilay.org.tr
19
YEŞiLAY
•
OCAK 2015
