31_Mayis_Dunya_Sigarasiz_Gunu_gazetesi_2019

7 / 8

7
Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin 3-4 Mayıs
2019 tarihlerinde düzenlediği, “Vizyon
2023: Sigarasız Türkiye” başlıklı çalıştay
kapsamında; uzman bilim insanları,
sivil toplum kuruluşları ve ilgili kamu
kurum ve kuruluşları yetkilileri tarafın-
dan, tütünle mücadelede Türkiye’nin
güçlü ve zayıf yönleri, mevcut fırsatlar
ve karşılaşılabilecek tehditler tartışılmış
ve aşağıdaki sorun ve öneriler ön plana
çıkmıştır.
Tütün tüketiminde görülen salgın, mil-
letimizin bugününü ve geleceğini bü-
tün ağırlığıyla tehdit eden bir afet du-
rumundadır. Ülkemizde tüm ölümlerin
%23’ü tütüne bağlı hastalıklar sebebiyle
olmaktadır ve bu oran gün geçtikçe art-
maktadır. Bu nedenle Türkiye’de 2008 -
2012 yılları arasında sigara kullanımında
gözlenen düşüş ivmesinin, 2019 yılı itiba-
riyle yeniden sağlanması ve Türkiye’nin
sigarasızlaştırılması hedeflenerek etkili
tütün kontrol politikalarının uygulanma-
sı gerekmektedir. Bu süreçte tütün kulla-
nıcılarının da tütünlemücadeleye destek
vermesinin sağlanması önemlidir.
Toplumu ve gelecek kuşakları, özellik-
le bugünün çocuklarını ve gençlerini
bu tehditten korumak için halk sağlığı
alanında hizmet veren kurumlar başta
olmak üzere tüm kamu kurum ve kuru-
luşlarının, üniversitelerin, sivil toplum
kuruluşlarının ve birinci basamak sağlık
hizmetlerinin tütünle mücadelede yer
alması ve örneğin ortak bilimsel araştır-
maların yürütülmesi gibi projelerde iş-
birliği yapılması gereklidir. Bukapsamda
2018-2023 Tütün Kontrolü Strateji Belgesi
ve Eylem Planı’nda paylaşımı yapılan ve
tanımlanan görev ve sorumluluklar yeri-
ne getirilmeli ve diğer sektörlere düşen
roller de geliştirilmelidir. Ayrıca, tütünle
mücadeleyi destekleyen toplum kesimi-
nin güçlendirilmesi, toplumsal bilinç ve
farkındalığın arttırılması gerekmektedir.
Genç neslin tütün ile mücadele bilinci-
ne hâkim bir şekilde yetiştirilmesi, elde
edilecek başarıların sürdürülebilirliği
açısından önemlidir. Bu nedenle tütün-
le mücadele çalışmalarında çocukların
ve gençlerin hedef alınması; tütün ve
tütün ürünlerinin zararlarına yönelik
önleme çalışmalarına anaokullarından
başlanarak; çocuk, genç ve yetişkin yaş
gruplarına özgü eğitim programlarının
uygulanması ve tütün ürünü kullanımı-
na hiç başlamamanın hedeflenmesi ge-
rekmektedir.
Ülkemizdeki kullanım boyutu ve ticaret
hacmi kesin olarak bilinmemekle be-
raber; dünyada hızlı bir şekilde yaygın-
laşmakta olduğu gözlenen elektronik
sigara ve dumansız tütün ürünlerinin
tütün endüstrisi tarafından zararsız,
masum ve sigara bıraktırma özelliğine
sahip olduğu yönünde yanıltıcı bilgiler
verilerek pazarlanması önlenmelidir.
Toplumun bu ürünleri sigara bırakmada
kullanılan tıbbi ürünler gibi algılaması-
nın önüne geçilerek, zararları konusun-
da etkin yöntemlerle doğru bilgilendi-
rilmesi gerekmektedir. Elektronik sigara
ve dumansız tütün ürünleri ithaline izin
verilmemiş ve satışları yasak olmasına
rağmen, yasadışı ticaretlerinin yapıldığı
izlenmektedir. Bu ürünlerin ithali, satışı,
reklamı, bulundurulması ile ilgili müca-
dele tüm paydaşlar tarafından güçlü bir
şekilde yürütülmelidir. Bir yandan yeni
ürünlerle mücadele edilirken, öte yan-
dan nargile kullanımında son yıllarda
görülen artışın da gözden kaçırılmama-
sı ve tütünle mücadele kapsamında bu
ürünün kullanımının da hedeflenmesi
önemlidir. Elektronik sigara ve nargile
kullanımı konusunda ortak araştırma-
ların yürütülmesi ile sorun detaylı bir
şekilde tanımlanmalı ve girişimlerle he-
deflenecek kitle belirlenmelidir.
Tütün kullanımını azaltma amacıyla ge-
liştirilen düz paket yaklaşımının etkin
olabilmesi için, uygulamanın mücade-
lede bütüncül bir yaklaşımın parçası
olduğu vurgulanmalı ve toplum zih-
ninde anlam kazanması sağlanmalıdır.
Paketler üzerindeki sağlık uyarılarının
ve görsellerin sürekli değiştirilerek kulla-
nıcı zihninde normalleşmesinin önüne
geçilmelidir. Bağımlılıktan kurtulmanın
kullanıcıya neler kazandıracağına yöne-
lik içerikler kullanılmalıdır.
Tütünün sağlığa zararları ile ilgili olarak,
“üçüncü el duman” konusu gündeme
getirilerek dumansız hava sahası uygu-
lamasına yönelik farkındalığın tekrar
kazanılması ve arttırılması son derece
önemlidir. Ortak yaşam alanlarında si-
gara içilmesinin bireysel bir özgürlük
olmadığı, aksine bir halk sağlığı sorunu
olduğunun vurgulanması gerekmekte-
dir. Dumansız hava sahası uygulaması-
na yönelik denetimlerin güçlendirilme-
si, yaptırımların açıkça tanımlanması ve
denetimlerin siyasetten etkilenmemesi
sağlanmalıdır. “Sigarasız Üniversiteler
Projesi”nin ve sigara bırakma poliklinik-
lerinin mevcut koşullarda, kısa sürede
ve başarılı bir şekilde uygulanması ve
yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. “Siga-
rasız Üniversiteler Projesi”nin amacına
ulaşabilmesi için sigarasız üniversite po-
litikasının doğru yapılandırılması, dev-
let himayesinde olması, ilgili kamu ku-
rumlarıyla, uzmanlık dernekleri ve diğer
sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla
başlatılması ve yürütülmesi gerekmek-
tedir. Tıp fakülteleri ve Sağlık Bakanlığı
eğitim hastanelerinde sigara bıraktırma
poliklinikleri zorunlu olarak kurulmalı-
dır ve aile hekimleri başta olmak üzere
tüm sağlık personeline sigara bıraktırma
eğitimleri verilmelidir.
Dumansız örnek şehirler, ilçeler ve park-
lar da dâhil olmak üzere yerleşim bi-
rimleri oluşturmaya yönelik çalışmalar
gerçekleştirilmelidir. Bu tür örnek proje-
lerde ağırlama mekânları tütün endüst-
risinin çıkarlarına göre değil, toplumun
tamamının yararına ve gelecek bilinciyle
tümüyle dumansız olarak şekillendir-
meli; bu amaçla yapılacak çalışmalarda
ağırlama endüstrisinin kazanılmasına
ve katkısına önem verilmelidir. Nargile
kullanımını da hedefleyen bu tür çalış-
maları teşvik edip destekleyecek, bilgi
birikimi tecrübesi giderek artan, lobicilik
yapabilecek ve toplumu etkileyecek ve
eğitecek bir “Dumansız Türkiye Platfor-
mu”nun veya yapılanmasının gerçekleş-
mesi sağlanmalıdır.
Tütün kontrol politikaları; Dünya Sağlık
Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleş-
mesi 5.3 maddesi, “tütün kontrolü ile
ilgili halk sağlığı politikalarının tütün
endüstrisinin ticari ve diğer çıkarların-
dan korunması” ve ilkeleri doğrultusun-
da şekillendirilmelidir. Tütün endüstrisi
ile politika yapıcılarının etkileşimlerini
sınırlayıcı önlemler alınmalı ve bu etki-
leşimlerde şeffaflık sağlanmalıdır. Tütün
endüstrisi ile kurulu ortaklıklar, bağla-
yıcı veya uygulanabilir nitelikte olma-
yan anlaşmalar reddedilmelidir. Tütün
endüstrisinin stratejilerinin aktif olarak
izlenmesinde üniversite ve sivil toplum
örgütleri de endüstri izleme rolü üstlen-
melidir. Tütün ürünlerinin bağımlılık
yapıcı ve zararlı yapısı ile tütün endüst-
risinin tütün kontrol politikalarına mü-
dahaleleri hakkında farkındalık yaratıl-
malıdır. Tütün endüstrisinin, “kurumsal
sosyal sorumluluk” olarak tanımladığı
faaliyetler de dâhil her türlü sosyal so-
rumluluk faaliyetinin normal faaliyetler
tanımının dışında tutulması ve düzen-
lenmesi gerekmektedir.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti bilimsel kanıta
dayalı olarak yürütmekte olduğu önle-
me çalışmaları, uygulamaları, proje ve
programları ve farkındalık çalışmaları
ile tütünle mücadeleye destek vermeye
devam edecektir. Bu mücadele; ilgili
tümpaydaşlar, kamu kurum ve kuruluş-
ları, üniversiteler ve sivil toplum kuru-
luşları ile birlikte yapıldığında başarıya
ulaşacaktır.
Tüm katılımcılarımız adına kamuoyuna
duyurulur.
31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü Bildirisi
Yeşilay ve T.C. Sağlık
Bakanlığı öncülüğünde,
bakanlıklar, üniversiteler
ve STK’larla; ilk, orta
ve lise eğitim kurumları
temsilcilerinin katıldığı
Vizyon 2023 - Sigarasız
Türkiye Çalıştayı
düzenlendi. Çalıştay
sonunda yayınlanan,
toplam 37 kurumun
imza attığı 31 Mayıs
Dünya Tütünsüz Günü
Bildirisi’nde, tütün ve
tütün mamullerine ilişkin
bağımlılıkla mücadele
için bilinçlendirme ve
farkındalık yaratmaya
ilişkin çalışmaların
anaokulu çağından
başlatılması gerekliliği
vurgulandı.
Bildiri katılımcı listesine
yesilay.org.tr’den ulaşabilirsiniz.
Kamuoyunun Dikkatine
Ek bilgi için kaynaklar
1. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlü-
ğü, Havanı Koru Dumansız Hava Sahası, https://
havanikoru.saglik.gov.tr/
2. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlü-
ğü, Sigara Bırakma Danışma Hattı, 171.
saglik.gov.tr/#hazirmisin
3. Türkiye Yeşilay Cemiyeti, Türkiye Bağımlılıkla
Mücadele Eğitim Programı, Tütün Modülü, http://
tbm.org.tr/
4. Türkiye Yeşilay Cemiyeti, Bırakabilirsin, Sigara-
yı Bırak Hayatı Bırakma,