18 / 84
dosya
görüntüleri içeren televizyon
reklamı yayınlanmıştı. Reklam
Kurulu tarafından, çocukları
şiddete özendirebileceği, akıl
ve ruh sağlıklarının gelişimini
olumsuz yönde etkileyebileceği
kanaatine varılarak, kanuna
aykırı olması nedeniyle reklam
veren firma hakkında söz
konusu reklamları durdurma
cezası verilmesine karar
verildi. Belirtilen reklamda,
yetişkinlerin anlayabileceği
nitelikte mizahi yöntem
kullanıldığı, çocuklar tarafından
mizah olarak algılanmayacağı,
aksine reklamda yer alan
şiddet unsurunun çocukların
ruhsal sağlığını olumsuz yönde
etkileyebileceği ihtimali göz
ardı edilmiş oldu. Farklı bir
örnek de, ‘Coca Cola’ markalı
ürüne ilişkin ‘Gülümse’ sloganlı
televizyon reklamlarında, diş
tedavisi gördüğü anlaşılan bir
genç kızın, dişleriyle meşrubat
şişesinin kapağını açması. Ağız
ve diş sağlığına zarar verebilecek
yanlış yönlendirmelere sebep
olduğu, bu yönüyle çocuk ve
gençlerde olumsuz izlenimler
oluşturabileceği için kanuna
aykırı olduğu gerekçeleriyle,
Reklam Kurulu tarafından,
reklam veren firma hakkında
ulusal düzeyde idari para cezası
ve reklam yayınını durdurma
cezası verildi. Görüldüğü üzere,
reklamı yapılan ürün ya da
hizmetin yetişkinlere yönelik
olması, reklamcıların çocuklara
yönelik yasal düzenlemelerle
belirlenmiş yükümlülüklerini
yerine getirmesi gerekliliğini
ortadan kaldırmıyor.
REKLAMLARDA
ÇOCUKLARA YER
VERİLMESİ TARTIŞMA
KONUSU
Bu durum sosyal, psikolojik
ve ahlaki açılardan tartışma
konusudur. Reklamlarda yer
alan çocukların görüntü ve
ifadelerinin, izleyici kitle olan
çocuklarda yanlış algılama ve
nedeni ise, dünya genelinde hızla
artış gösteren obezitenin, temel
olarak, çocukken kazanılan yanlış
beslenme alışkanlıkları ile ilgili
olmasıdır.
AİLELERDEÖNLEMALMALI
Özetle, çocukların ruhsal, fiziksel
ve zihinsel gelişimlerini dikkate
almayan reklamlar, maalesef
çocukları olumsuz yönde
etkiliyor. Ama bu doğrultuda
oluşturulan mevzuat ve kanunlar
yardımıyla, bu olumsuz etkilerin
önüne geçmeye çalışılıyor.
Bütün bunların ötesinde,
aileler de çocukların televizyon
izleme sürelerine dikkat edip
sınırlandırarak önlem alabilirler.
Ayrıca, sivil toplum kuruluşları ve
akademik çalışmalar ile okullarda
medya okuryazarlığı derslerinin
verilmesi de çocukların eleştirel
izleme becerilerinin geliştirilerek,
çocukları reklamların olumsuz
etkilerinden korumak için
alınacak tedbirler arasında
sayılabilir.
anlamalara ve de buna bağlı
gelişebilecek ruhsal kaynaklı
davranış bozukluklarına
yol açabileceği kuvvetli bir
ihtimaldir. Çocukları reklamların
olumsuz etkilerinden
koruyabilmek için ülkemizdeki
yasal düzenlemeler, reklamlarda
çocuk istismarının önlenmesi
bakımından önem
taşımaktadır. Mevcut mevzuat,
çocukların reklamlarda
kullanılmasına dair yasaklama
anlamında herhangi bir
düzenleme içermemekle beraber,
bu tür reklamların yasalara
ve genel ahlaka uygunluğunu
sağlamaktadır. Çocukların
kullanımına yönelik ürün
reklamlarında yer alan ‘çocuk’ ile
yetişkinlerin kullanımına yönelik
reklamlarda yer alan ‘çocuk’ isim
ve değer temsilleri bakımından
aynı değildir. Bu anlamda
özellikle gıda grubu ürünler
için yapılan reklamlar, daha sıkı
önlemler ve yasaklamalarla karşı
karşıya kalmaktadır. Bunun
Reklamı yapılan ürün ya da hizmetin yetişkinlere
yönelik olması, reklamcıların çocuklara yönelik yasal
düzenlemelerle belirlenmiş yükümlülüklerini yerine
getirmesi gerekliliğini ortadan kaldırmıyor.
İngiltere’de yapılan
bir araştırmaya göre,
bir çocuk 18 yaşına
gelene kadar yaklaşık
140 bin televizyon
reklamı seyrediyor.
Yeşilay
18
ÇOCUKLAR REKLAMLARDAN NE ANLIYOR?