dan el konulan BAT belgeleri arasında kaçakçı-
lık konusunda yaklaşık 200 iç yazışma bulunmak-
tadır. Bu yazışmalar BAT’ın Asya, Afrika ve Latin
Amerika’daki kaçakçılık ilişkisini ortaya koymak-
tadır. BAT gibi tekeller kaçakçılık ilişkisi nedeniy-
le İngiliz Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nın soruştur-
masına uğradı. Ama şunu da söylememiz gerekir
ki, bu tekeller bu yüzden şu sıralar özellikle geliş-
miş ülkelerdeki faaliyetlerini daraltıyor ve pazar-
lama, operasyon gibi ana faaliyetlerini gelişmekte
olan ülkelere kaydırıyor. Yine, geçtiğimiz yıllarda,
Hong Kong Yüksek Mahkemesi, eski bir BAT yöne-
ticisini Çin’e kaçak sigara sokma operasyonundaki
rolü nedeniyle suçlu bulmuştu.
Bir başka örnek: RJ Reynolds’un bir iştiraki, iki
yıl önce, Kanada’da ihraç edilen sigaraları tekrar
yasadışı yollardan ülkeye geri sokan kaçakçılara
yardım ettikleri suçlamasını kabul etmişti. Bu ör-
nekler çoğaltılabilir. Kaçakçılık tütün tekelleri için
vazgeçilmez bir silahtır. Çünkü vergiler yükselince,
kaçak yollardan ürünlerini satarak pazar payları-
nı korumakla kalmayıp, hükümetleri de kaçakçılık
artar, vergi kaybına uğrarsınız, bizimle uğraşma-
yın diye tehdit etmektedirler. ABD’de görülen da-
valarda mahkemelerin el koyduğu, daha önce gizli
nitelikte olan BAT belgelerinin incelenmesi, kaçak-
çılığın küresel, bölgesel, ulusal ve yerel düzeyler-
de stratejik öneme sahip olduğunu göstermekte-
dir. Asya’da dikkat çekici olan husus, kaçakçılığın,
BAT’ın daha önce kapalı olan pazarlara girmesine
olanak tanımış olması, bu pazarların açılması için
baskı oluşturması ve son derece kârlı olmasıdır.
ABD’de tütün tekellerinin cezası
Tütün tekelleri, ABD’de Clinton döneminde, hükü-
mete, “bize kanser nedeniyle yönelen davaları ve
bu davalar sonucunda verilen milyarlarca dolar-
lık cezaları engelleyin” diye başvurmuşlar. Başvu-
ruları kabul edilmiş, ama iki önemli şartla; birinci-
si 375 milyar dolar tazminat ödemişler, ikinci ama
21
