15 / 84
UYUŞTURUCU
KULLANDIĞINI NASIL
ANLARSINIZ?
Ebeveynlerin, aile bireylerinin
ya da öğretmenlerin bir kişinin
uyuşturucu kullandığını
anlamak için dikkat edebileceği
hem fiziksel hem de davranışsal
değişiklikler var. Şeker,
“Uyuşturucu kullanmanın
etkileri vücutta kısa ve uzun
dönemli görülebilir. Bu etkiler
maddenin cinsine göre değişir.
Bazı maddeler uyuşturmaya
yönelikken bazıları uyarıcıdır,
yani daha hareketli ve yerinde
durmaz olurlar. Bu nedenle
uyuşturucu kullanımını
sadece vücudun uyuşması
olarak görmemek gerekir.
Genel olarak sarhoşluk hali,
gözlerde kızarıklık, gevşeme,
bazı uyuşturucu maddelerde
gözbebeklerinde büyüme ya
da küçülme, nefes almada
zorluk, çarpıntı, iştah kaybı,
çok uyuma, alışılmadık kokular,
vücutta özellikle ellerde istemsiz
titremeler, terleme gibi etkiler
gözlemlenebilir. Uyarıcı etkisi
olanlarda ise aşırı hareketlilik,
yerinde duramama ve akabinde
çökkünlük, durgunluk
görülebilir. Uzun dönemli
kullanımlarda ise ani kilo kaybı,
saç dökülmesi, ciltte yaralar gibi
etkilere rastlanabilir.” diyor.
Bir kişinin uyuşturucu
kullandığından şüphelenmemize
yol açabilecek davranışsal
değişiklikler neler olabilir
sorusunu da örneklerle
yanıtlıyor Şeker: “Örneğin
kişinin öz bakımını ihmal
etmeye başlaması, okul ya
da iş yaşamında başarısında
ani düşüşler olması, kişinin
arkadaş çevresinin değişmesi,
normalde ilgi gösterdiği
etkinliklere ilgi göstermemeye
başlaması, herhangi bir şeye
dikkatini verememesi, agresif
olması gibi... Bunların dışında,
kişi uyuşturucu kullanımını
rutin hale getirdikçe, dış
dünyadan uzaklaşmaya ve içine
Toplumsal çerçevede bağımlılık halen bir tabu
olarak algılanıyor. İnsanlar çoğu zaman bu
durumu gizlemeye meyilli oluyorlar çünkü
toplumda bağımlılığa karşı, ‘Uyuşturucu
kullanan insanlar kötüdür, iradesizdir,
sorumsuzdur’ gibi bir bakış açısı var. Bu bakış da bağımlı
kişilerin yardım arayışının daha sınırlı olmasına yol açıyor.
“Açık iletişim, ailede
çocuğun kendisini
güvende hissetmesini
sağlayacağı için, çocuk
dış dünyada uyuşturucu
gibi bir problemle
karşılaştığında bunu
aileden saklamak yerine
dile getirmeyi tercih
eder. Böylece erken
müdahale edilebilir.”
kullanımı, toplumun sadece
bazı kesimlerini etkileyen
bir problem değil, herkesin
başına gelebilecek bir şey.
‘Benim çocuğum kullanmaz’
demek yerine, ‘Kullanırsa
nasıl anlarım ve ona nasıl
yardımcı olabilirim?’ demek
gerekiyor. Ebeveynler konuyla
ilgili bilgilenmeli, maddeleri
ve etkilerini tanımalı, böyle
bir durumla karşılaştıklarında
erken müdahale edebilmeli.”
Şeker, ebeveynlerin çocuklarıyla
açık iletişim halinde olmaları
gerektiğinin altını çiziyor:
“Henüz sorun yaşanmadan
konuşarak onlara bilgi verebilir,
uyuşturucunun zararlarını
anlatabilir, soruları olursa
kendilerine danışmalarını
isteyebilirler. Açık iletişim,
ailede çocuğun kendisini
güvende hissetmesini
sağlayacağı için, çocuk dış
dünyada uyuşturucu gibi bir
problemle karşılaştığı zaman
bunu aileden saklamak yerine
dile getirmeye tercih eder,
böylece erken müdahale
edilebilir. Mesela, evde çocuğu
uyuşturucu ve zararları
hakkında bilgilendiren bir aile
ortamı düşünelim. Çocuk,
okulda bir arkadaşının
uyuşturucu kullandığına tanık
oluyor, arkadaşı da onu, bunun
zararsız bir şey olduğuna ikna
etmeye çalışıyor. Böyle bir
durumda, ailesinden bu bilgiyi
alan çocuk arkadaşına hayır
demeyi ve evde ailesine bu
konuyu anlatmayı tercih eder.”
Peki, madde kullandığından
kapanmaya başlar. Her zaman
yaptığı aktiviteler ve görüştüğü
arkadaşlarından uzaklaşır,
uyuşturucu ortamında daha fazla
vakit geçirir. Bu durumu aile
ve yakın çevreden saklanmaya
çalışıldığı için yalan söylemeye,
dolayısıyla göz kontağı
kurmadan konuşmaya, sık sık
borç istemeye başlayabilir.”
Fiziksel ve davranışsal
değişikliklerin yanı sıra kişinin
ruh halinde de değişiklikler
olabiliyor. Şeker bunları şöyle
açıklıyor: “Bir kişinin, kişilik
özellikleri ve davranışlarında
açıklanamayan değişiklikler
gözlemliyorsanız, bu uyuşturucu
kullandığına dair şüphenizi
artırabilir. Duygu durumda ani
değişiklikler, beklenmedik ani ve
saldırgan davranışlar, sebepsiz
korku, panik ve paranoya
hali hatta bazı vakalarda
halüsinasyon ve gerçeklikten
kopma, bu değişiklikler arasında
sayılabilir.”
NASIL YAKLAŞMALI?
Eğer ebeveynler çocuklarının
uyuşturucu kullandığını
anlarsa onlara nasıl yaklaşmalı?
Uyuşturucu sorununu ortadan
kaldırmak için ne yapmalı?
Şeker’e göre ebeveynler, genellikle
çocuklarının uyuşturucu
kullandıklarını geç fark ediyor:
“Bunun temel nedeni, hem
uyuşturucu maddelerin etkilerini
bilmemeleri hem de bu durumu
çocuklarına konduramamaları.
Bu yüzden ailelerin konuyla
ilgili bilgili ve gözü açık
olmaları gerekiyor. Madde
KASIM 2018 15