Akran eğitimi farklı amaç-
lar doğrultusunda farklı yaş
ve çevrelerden oluşan grup-
lar için kullanılabilir. Akran eğitimi bilgi,
davranış ve tutumdeğiştirmek amacıyla
yapılan planlı bir eğitim yöntemidir.
“
15
ötesinde davranış değişikliğini hedefler. Yapılan araştırmalarda er-
genler, sorunlarını akranları ile paylaşınca daha rahatlamış hisse-
derler. Akranların duygularını yetişkinlerden daha iyi anladığına
inanırlar. Akran gruplarıyla daha fazla vakit geçirmeye, kendilerini
o grubun bir parçası olarak görmeye başlarlar. Ergenlik döneminde
gençler otoriteye karşı tavırlarından dolayı, daha çok kendi yaş gru-
buyla empati kurar ve etkilenirler.
Ergenlik döneminde yoğunlaşan “ait olma, kabul görme, bağlan-
ma” gibi sosyal ihtiyaçlar gencin tümüyle akran grubunun kontrolü-
ne girmesine yol açabilir. Yani burada akran grubu, akran eğitimi sü-
recinde bilgi, tutum, inanç ya da davranış yönünden gelişim gösterir.
Akran eğitiminde “akranlar” kendi aralarında cinsel konularda daha
rahat konuşur ve bilgi edinirler. Özellikle ülkemizde mahrem sayılan
cinsellik konularında kendini ve karşı cinsi tanıma, cinsel yolla bula-
şan hastalıklardan korunma, gebelikten korunma konularında oldu-
ğu gibi okul sorunları, aile sorunları konularında da etkili olurlar. An-
cak biz burada daha çok madde kullanımı konusunda akran eğitimi-
nin nasıl bir perspektif içinde yürütüleceğine değineceğiz. Akran eği-
timine katılan genç, madde kullanımı konusunda nasıl ve neden baş-
ladığını, ne miktarda aldığını, arkadaş ve çevre şartlarının kendini ne
düzeyde etkilediğini daha rahat ifade edecektir.
Akran eğitimi programları ülkemizde son beş altı yıldan beri bir-
çok lise ve üniversitelerde yapılmaktadır. Liselerde rehberlik birimi ta-
rafından gönüllü ve lider öğrenciler seçilerek belirli bir program çer-
çevesinde bilgi ve beceriler kazandırılıp, destek ve dayanışma yoluy-
la öğrenciler arasında ilişki kurulup sorunlarını paylaşmaları sağlanır.
Yapılan araştırmalar, gençlerin okulda yaşadığı sorunlarını daha çok
arkadaşlarıyla paylaştığını göstermiştir. Gencin ergenlik döneminde
otoriteye karşı koyma isteği, verilecek her türlü mesajın etkisini azalt-
maktadır. Ancak bu dönemde grup dinamiği önem taşıdığından, so-
runlarını arkadaşlarıyla paylaşma ya da akran eğitimine girme, eğiti-
min veriliş tarzı, lider kişinin kimliği mesajın gücünü etkileyecektir.
Bu nedenle madde kullanımı konusunda da mesajın doğrudan akran
tarafından verilmesi etkiyi artıracaktır. Özellikle üniversitede okuyan
gençler ailesinden uzak kaldığından, oluşan arkadaş grupları gençle-
rin davranışlarını şekillendirmede ve sosyal kuralları benimsemede
etkili olmaktadır. Yapılan çalışmalar; gençlerin bağımlılık yapan mad-
deleri ilk kez, yaşadıkları sosyal ortamdan tanıdıkları kendi akranları
ile denediklerini göstermiştir. Bu nedenle olumsuz akran grubu etkisi-
