ni azaltmak için üniversitelerde de akran eğiti-
mi modelinin uygulanması önemsenmelidir.
Akran Eğiticisinin Özellikleri
Akran eğitimi yapacak kişilerin kişilik özellik-
leri bakımından sosyal, güvenilir, duyarlı, em-
pati kurabilen, sakin, esnek, model olma özel-
liği olan kimliğe sahip olmaları gerekir. Ak-
ran eğitimi ya da desteği verecek kişilere, bir
program doğrultusunda karşı tarafın duy-
gularını anlama ve anlatma, sözlü ve sözsüz
davranışlar, sorun çözme teknikleri, olumlu
iletişim, empati, etkin dinleme, beden dili ve
faydalı olacağı alan konusunda bilgi ve beceri-
ler kazandırmaya yönelik bir eğitim verilmeli-
dir. Bunlar kendi grubu üzerinde etkili olaca-
ğı gibi diğer gruplarla da bağlantı sağlayabil-
me özelliğine sahip olmalıdır.
Akran eğiticilerin hedef kitle için daha gü-
venilir olmaları gerekir. Akran eğiticiler mad-
denin kötüye kullanımı konusunda bir eğitim
programı hazırlamalıdır. Bu kişinin madde
bağımlılığı konusunda temel bilgilere sahip
olup, sorulacak sorulara da yeterli cevap vere-
bilmesi, ayrıca bu alanda yazılmış kaynaklara
ulaşabilmesi ve sağlaması gerekir. Eğitici, za-
man zaman madde kullanımında bedensel,
ruhsal, ekonomik bakımdan zarar gören kim-
seleri de gruba alarak konuşturabilir. Ayrıca
bu konuda hazırlanmış CD, film ve video gös-
terileriyle konuyu pekiştirebilir.
Akran eğiticisi gruba ve bireylere yargıla-
yıcı bir üslup kullanmamalıdır. Akranlarının
düşünce ve davranışlarını nasıl algıladıkla-
rı konusuna hakim olmalıdır. Akran eğiticile-
ri, çevresinde bu alanda çalışma yapan akade-
mik kişileri, uzmanları, emniyet mensupları-
nı, tedavide başarılı olmuş kişileri, hatta genç-
lerin sevdiği, hoşlandığı madde kullanıp bı-
rakmayı başaran müzisyen, sporcu ve sanat-
çıların bilgilerini sunmalarını sağlamalıdır.
Madde kullanan kişilerin doğrudan bu etkin-
likte yer alması önlemedeki başarıyı artıracak-
tır. Akran eğitimcisi mimikleri ve beden dili-
ni kullanarak dikkat çekici hareketlerde bu-
lunmalıdır. Konuşma süresince göz temasın-
da bulunarak, ses tonunu gerektiği hallerde
değiştirerek ve mizah yeteneğini kullanarak
ilgi çekmelidir. Akran, çalışma yapacağı yeri
ilan edip üye sayısını 10 ile 30 arasında tutma-
lıdır. Yuvarlak bir oturma biçimi tercih edip,
ortamın rahatlatıcı olmasını sağlamalıdır. Ak-
ran toplantıya katılanları kısa zamanda tanı-
yıp, isimleri ile hitap etmelidir.Sorulan sorula-
rı tartışma başlatmak üzere gruba yansıtma-
lı, konuyu zorla ikna etme yoluna gitmemeli,
bunu zamana bırakmalıdır. Konuşulan konu-
ların gerekirse gizli kalacağına dair güvence
vermelidir. Sosyal bakımdan yeterli olan ak-
ran, gruba model olacak, aktif katılımı sağla-
yarak kişilerin kendilerini özgür hissetmeleri-
ne yardımcı olacaktır.
Planlamanın Yapılması
Bağımlılığı önleme konusunda verimli bir ak-
ran eğitimi programında planlama önem ta-
şır. Burada uygulamaya ne kadar zaman ay-
rılacağı belirtilir. Planlamada hedef kitle, yaş
ve cinsiyet belirlenir, ihtiyaçlar saptanır. Konu
tartışmaya açılır. Tartışmada geri bildirime
ve çıkan sonuçlara dikkat çekilir. Daha son-
ra programın etkinliği değerlendirilir. Davra-
nış değişiklikleri olup olmadığı hedef alınır.
Gencin agresif davranışları, okul başarı düze-
yi, uyumu, özdenetim, aile ve akran ilişkileri-
nin ve maddeyi artık kullanmama konusun-
daki tutum değişiklikleri saptanır. Programın
sonunda teşekkür ve plaket verilebilir.
Önleme Programları
Hedef kitlenin ne tür maddeyi kullandığı, ne
amaçla kullandığı, ne zamandan beri kullan-
dığı, konuyla ilgili bilgi ve tutumları, yaşadı-
ğı muhit, aile ve kültürel yapısı, çevre ile iliş-
Ülkemizde lise ve üniversite öğrencilerinde
yapılan araştırmalarda, madde kullanımının
genel olarak artış gösterdiği, madde kullanı-
mına yol açan çevresel risk faktörleri üzerine yapılan araştır-
malarda da arkadaş etkisinin ön plana çıktığı belirtilmiştir.
