kileri hakkında bilgi alınmalıdır. Özellikle
bu konuları içeren anketler uygulanarak bir
önleme programı geliştirilebilir. Akran, gru-
ba madde kullanımının olumsuz sonuçları-
nı saymalarını ve tartışmalarını ister. Konu-
şulanlar dışında ele alınmayan konular var-
sa ilave edilir.Madde kullanımının bedensel
riskler bakımından nefes darlığı, astımı alev-
lendirdiği, akciğerlere zarar verdiği, kronik
bronşit yaptığı, gebeliğe zarar verdiği, cinsel
gücü olumsuz etkilediği, kalp şikayetlerini
artırdığı, enfaktüse neden olduğu, felç yapa-
bileceği, akciğer, pankreas ve mesane kanse-
rine neden olacağı konuları ileriki program-
lar çerçevesinde tartışılır.Riskler bakımından
tütün kullanıcılarının çocuklarında daha
yüksek içme eğiliminin olduğu, bayanlarda
düşük doğum kilosu, ani bebek ölümleri, as-
tım ve solunum enfeksiyonlarının olduğu ko-
nuları tartışılabilir.
Başarı ve Değerlendirme
Akran bu konuda başarı elde etmiş ergenle-
re “Bak artık rengin eskisinden daha canlı,
yüzünde sivilceler ve kırışıklıklar azaldı, ar-
tık yiyeceklerin tadını daha iyi anlamaya baş-
ladın. Sanırım koku duyun düzeldi, son za-
manlarda harçlığından tasarruf ediyorsun ve
kendine besleyici şeyler alabiliyorsun. Ağzın
ve elbiselerin kokmuyor. Sadece madde kul-
lananlarla değil tüm arkadaşlarınla konuşup
ilişki kurabiliyorsun” şeklindeki gözlemleri-
ni ifade eder. Duygusal bakımdan “Artık iyi
düşünebiliyorsun, notlarında yükselme var.
Sınıfta söz alarak katılımcı oluyorsun. Artık
dikkatin dağılmıyor. Daha önce katılmadı-
ğın fiziksel etkinliklere katılmaya başladın.
Seni seviyorum. Sen aslında çok iyi yürek-
li bir arkadaşsın” şeklindeki övgüleriyle er-
geni yüreklendirir. Onun sportif etkinlikle-
re, müzik, folklor, tiyatro, el sanatları, izcilik,
dağcılık, su sporları gibi etkinliklere, top-
lumsal yardım kampanyalarına katılması-
nı önerir, motive eder. Çevresinde sigara ve
madde kullanan kişilerden uzak durması-
nı ister. Çevresinde, ailesinde içen varsa ya-
nında içmemeleri konusunda destek olmala-
rını sağlar.1-2 haftalık yoksunluk dönemin-
de olumsuz duygu durum, sigara ve madde
alma dürtülerinin olabileceğini belirtir. Ge-
rekirse aile ziyaretleri yapar. Tüm bu işlev-
ler akran eğitimine katılan liderlerin ve katı-
lımcıların ekip ruhuyla çalışmalarıyla başa-
rıya ulaşılmış olur. Sonuçlar, sigara ve mad-
de kullanmayı önleme çalışmalarında “ak-
ran eğitimi” nin henüz yeterince uygulana-
madığını göstermektedir. Ülke genelinde or-
taokul ve liseler yanında üniversite öğrenci-
lerine yönelik, “Gençlik Dayanışma Birim-
leri” oluşturularak akran eğitimi perspektifi
doğrultusunda bağımlılığı önleme çalışma-
larının yapılması önemsenmelidir.
17
