17 / 84
“İYİ BİR ROL MODEL ÇOCUĞU OLUMLU YÖNDE ETKİLER”
Rol modelin yararları nelerdir?
Bir birey yetiştirirken anne- babaların, çevrenin asıl ama-
cı kendisi ve çevresi ile barışık bireyler yetiştirmektir. Bunu
yapabilmek için ilk önce anne ve babanın doğru örnek ol-
ması gerekir. Kurallı öğrenmede ise doğru eğitim sistemi
öğretilmelidir. Çocuklara alışkanlıkları kurallarla kazandıra-
biliriz. Daha sonraki dönemde okulla beraber öğretmenine
benzeme, arkadaşına benzeme, televizyonda herhangi bir
karaktere benzeme veya ailenin bulunduğu sosyal çevre-
de değer gören veya benimsenmiş olan başka bir modele
benzeme gibi durumlar ortaya çıkar. Çocuğun önünde iyi
modeller varsa, o rol modelin doğrularını o kişide görebildiği-
niz için daha sağlıklı bir sonuç alınır. Bir kız çocuğu 2 yaşında
bebeğini kucağında yatırmaya çalışır. Karnını doyurur, altını
değiştirmeye çalışır. Bu bir taklittir, etrafından görmüştür.
Daha sonraki dönemde bazı evcilik kuralları vardır, o kural-
ları öğrenir ve oyun devam eder. Daha sonra annesi ona eli-
ni yıkaması gerektiğini, yemek yemesi gerektiğini, odasını
toplaması gerektiğini veya dua etmesi gerektiğini öğretme-
ye başlar. Okula gittiğinde okulda, okulun kurallarına uyma
gibi noktalar vardır. Ama orada rol model genellikle kişinin
duygu yapısı üzerinde etkilidir. İyi insan, doğru insan olmak
konusunda etkilidir. O yüzden de rol modelde çocuk doğru
insanla karşılaşmışsa, ona benzediği zaman o doğru hayatı
kendisinde yaşama imkanı vardır.
Rol modelin zararları nelerdir?
Kişi eğer gördüğü ve örnek aldığı kişinin yanlışlarını hayatın-
da normal hale getirmişse, o zaman iyi insan olmaktan çıkıp,
kötü ve zararlı insan olmaya gider. Kişi bunu yaparken asla
farkında değildir. Tam tersine onda beğendiği, sevdiği davra-
nışlar vardır. Kişi, o rol modele değer vermiştir. Ondan sevgi
ve ilgi görmüştür. Veya ondaki bir güç hoşuna gitmiştir. O
yüzden o güce, görüntüye ya da sevgiye sahip olmak için
rol modeldeki iyi ve kötüleri ayırt etmeden alır. Kötü bir rol
modeldeki kişinin zararlı yönlerini çocukta da görebiliriz.
“DOĞRU ROL MODEL İÇİN AİLELER BİLİNÇLİ OLMALIDIR”
Rol modellerin çocukların üzerinde etkisi nasıl olur?
Rol model şudur: kişinin rol modelde gördüğü davranışı
özümseyip, kendi hayatında o davranışı hesaba çekmeden,
akılla sorgulamadan normal bir davranışmış gibi sergileme
durumudur. O yüzden çocuklar üzerinde yüzde yüzün üs-
tünde etkisi vardır. Çizgi film karakterleri, televizyonda iz-
lediği güçlü karakterlerin görüntülerinin yansıması, onların
konuştuğu kelimeleri konuşmak, giydiklerini giymek, yedik-
lerini yemek, yaşam tarzlarını normal gibi kendi hayatında
uygulaması çocukların üzerinde kişilik gelişiminin şekil alma-
sı yönünde etkili olur. Çocuklar iyi kişilerle karşılaşmışlarsa o
zaman olumlu etkileri olur. Bir anne çocuğunu yetiştirirken
sigara içilmemesi gerektiğini anlatmış, yalan söylenmemesi
gerektiğini anlatmış, okuldaki öğretmen, sosyal çevresi ya-
lan söylememesi gerektiğini sürekli çocuğa anlatmıştır. Ama
bu anne sigara içiyorsa veya kendi hayatında bazı noktalar-
da yalan söylüyorsa, burada çocuk söyleneni değil, annenin
veya babanın yaptığını yapar. Anne-babanın çocukların üze-
rindeki etkileri asla tartışılamaz. Çocukların, dış dünyadan
farkında olmadan aldığı rol modellerin iyi veya kötü olmasını
bizim doğru şekilde planlamamız gerekiyor.
yesilay.org.tr
17
YEŞiLAY
•
ŞUBAT 2016