18 / 84
Topluma yararlı bir birey olmak için birey kendisine nasıl rol
modeller seçmelidir?
Her ailenin bir anlayışı ve yapısı olmalıdır. Çocuklarını aileye,
kendine, çevreye, topluma faydalı bir birey olarak yetiştirebil-
mek ve ailenin bu duygu, düşünce ve davranışları çocuklarına
benimsetebilmesi için ilk önce anne- baba olarak bizler doğ-
ru davranışta bulunmalıyız. Daha sonra kurallı dili öğretirken
eleştirel, yargılayan ve suçlayan dili kullanırsak çocuklar bi-
zim söylediklerimizi almakta zorlanır. Bizim yanımızda yapar
gibi görünürler ama dış dünyada onlara değer veren kişilerin
yanlışlarını ayırt etmeden, onlardan yanlış davranışları alabi-
lirler. Topluma yararlı bir birey yetiştirebilmek için rol model-
lere yönlendirmek önemlidir ama asıl olan nokta evde sağlıklı
bir modelle yetişmektir. Yani çocuğun sevgi ve güven ortamı
içinde, saygı duyarak kendini değerli hissetmesi gerekir. Eğer
birey kendini değerli hissederse, dış dünyada doğru rol mo-
delleri kendisi de seçebilir. Çocukluk döneminden itibaren iyi
arkadaşlara, doğru insanlara onları yönlendirme ihtimalimiz
vardır. Çocuğumuzun izlediği ve dinlediği programlara kadar
bu modeli oluşturabiliriz. Ama çocuğu doğru rol modele yön-
lendirebilmemiz için, bizim bilinçli olmamız gerekiyor.
“ÇOCUK, YETİŞKİN OLANA KADAR HER ŞEYİ
DAVRANIŞLA ÖĞRENİR”
Rol modellikte anne ve babanın önemi nedir? Aile nasıl bir rol
model olmalıdır?
Anne-baba demek asıl örnek ve doğru yapan kişi demek-
tir. Ama maalesef anne baba olmak şu anda sadece çocuk
dünyaya getirmekle kişiye verilen bir sıfat. Kişi de onun içini
doldurmadan çocuk büyütüyor. Doğru rol model veya ör-
nek olmayı başaramadığı durumlarda aile, çocuğa ‘biz ya-
pamadık, biz başaramadık ama siz doğru insan olun’ veya
‘Ben çok kızgınımama sen olma, ben kitap okuyamadımama
sen oku, ben sigara içiyorum ama sen içme, bu yanlış biliyo-
rum ama sen doğruyu bulabilirsin’ gibi sözle rol model veya
örnek olacağını zannediyor. Halbuki çocuk davranışsaldır,
yetişkinliğe kadar herkes davranışsal olarak öğrenir. Sözün
etkisi kalıcı değildir. Anne-babalar söyledikleri sözlere değil,
yaptıkları davranışlara ve yaşadıkları dünyada doğru, iyi, fay-
dalı insan olabilmek adı altında oluşturduğu çevreyle çocuğu
yetiştirebilir. Anne ve babalar doğrunun karşısına kendilerini
koyup, acaba bizdeki yanlışlar, eksikler nelerdir gibi düşünüp
kendi davranışlarını düzenlemeli ve çocuğa doğru davranışı
sergilemelidir.
Rol model kavramı toplumda nasıl işler?
Her insanın hayalinde birine benzeme arzusu vardır. İnanan
insanlar olarak iyi bir Müslüman olmak, dürüst olmak isteriz.
İyi her zaman insanlar için onaylanan bir şeydir. İyinin içinin
dolu veya boş olması sizin iyi kavramını algılamanız ve algı-
latmanızla alakalıdır. İyi bir siyasetçi, öğretmen, doktor ol-
mak, işinde başarılı olmak, görevini doğru bir şekilde yapmak
varken bazen de çok iyi para kazanan birisi o çocuk için doğru
bir rol model olabilir. Bazen çocuklar kötüolan insanlarındaha
güçlü olduğunu düşünür ve onlara kimse ses çıkarmadığı için
‘ben de onlar gibi olacağım’ der. Ve bu modelleri hayatın için-
de alıp, güç kazanabilirler. Toplumda lider olan kişilerin önce
topluma örnek olması, ailenin içine örnek olması gerekir. Bize
basın-yayın araçlarıyla hitap edebilir. O yüzden toplum nasıl
bir birey yetiştireceğine karar vermelidir.
RÖPORTAJ
yesilay.org.tr
18
YEŞiLAY
•
ŞUBAT 2016
DOSYA