Isparta, Akdeniz Bölgesinde, Antalya’nın kuze-
yinde yer alır. Teke yöresinin eski bir şehridir ve
göller bölgesi diye anılan coğrafyanın merkezidir.
Isparta, milattan önce Pisidia olarak bilinen bölge üzeri-
ne kurulmuştur. Isparta’da Lidyalılar, Frigyalılar, Persler,
Helenler Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Hamitoğulları
Beyliği ve Osmanlılar hüküm sürmüştür. 1204 III. Kılıças-
lan döneminde ise Türklerin eline geçmiştir.
Isparta’nın adının nereden geldiği konusunda çeşit-
li rivayetler vardır. Isparta’nın tarihte en çok bilinen ismi
“Baris” dir. Bu isim Hititler tarafından verilmiştir. “Bere-
ket” anlamına gelmektedir. Kent Romalılar idaresine ge-
çince “Sbarita” adını almıştır. Cumhuriyet öncesinde, Os-
manlılar döneminde Konya vilayetine bağlı “Hamidabat”
adında bir livalık iken 1923 yılında müstakil il olmuştur
1926 yılında ise “Isparta” adını almıştır.
Isparta, Türkiye’nin gül bahçesi durumundadır. Gül ye-
tiştiriciliği ve gül yağı üretimi yapılmaktadır. Dünya gül yağı
üretiminin %60’nı Isparta karşılamaktadır. Gül suyu ve gül
yağına dayalı parfümden kreme, lokumdan reçele otuzdan
fazla ürün yapılmaktadır. Son yıllarda gelişen turizmsektö-
rü ile birlikte gül ürünleri Isparta’ya önemli ölçüde gelir ge-
tirmektedir. Isparta gülün yanında halısı ile tanınan bir şe-
hirdir. Ancak makine halılarının çıkmasıyla halıcılık sek-
törü eski önemini kaybetmiştir. Eğindir ve Gelendost ilçe-
lerinde elma üretimi yapılmaktadır. Türkiye’nin elma ihti-
yacının %20 sini Isparta karşılamaktadır. Uluborlu ilçesin-
de ise kiraz üretimi yapılmaktadır.
Isparta; bitkileri ormanları, gölleri, göletleri, milli park-
ları, mesirelik yerleri ve tabiat güzellikleriyle in-
sanlarıngönüllerindetahtkurmuşbirşehirdir.
Eğirdir gölü, Kovada gölü ve Gölcük Kra-
ter gölü önemli gölleridir, Eğirdir, Gök-
lere milli parkı, yazılı Kanyon milli par-
kı ile Şarkîkaraağaç ilçesi Kızıldağ mil-
li parkı görülmeye değer güzelliklerin-
dendir. İl merkezinde bulunan Davraz
Dağı ise kayak merkezi, kayak sporları
açısından önemli bir yer haline gelmiştir.
Isparta’da önemli tarihi yerler
Selçuklu Türkleri göller bölgesine yerleştik-
ten sonra, Hamidabad adını alan Isparta çevre-
sinde; kültür ve medeniyet kurup bulundukları bölgeyi
yaşanılır hale getirmişlerdir. Toplum ihtiyacını karşıla-
yacak olan han, hamam, kervansaray, cami, mescit, kü-
tüphane ve medrese gibi binalar yapmışlardır. Bu mi-
mari yapılardan bazıları şunlardır:
1-Mimar Sinan (Firdevs Paşa)Camii:
Mimar Sinan
Camii, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Isparta
valisi Firdevs Paşa tarafından 1561 yılında yaptırıl-
mıştır. Şehir merkezi camilerinden biridir.
2-Kutlubey (Ulu) Camii:
Kutlubey (Ulu) Cami, Isparta’nın
merkezde yer alan büyük camilerinden biridir. Adı-
nı I.Murat döneminde yaşamış olan Osmanlı komu-
tanlarından Kutlubey den almıştır. İl merkezindeki ca-
milerin en eskisi ve büyük olanıdır.1429 yılında yapıl-
mıştır.1899 yılında yıktırılmış, 1904 yılında ise yeniden
yapılmıştır.1914’de meydana gelen depremde yıkılan camii
1922 yılında bugünkü haliyle yeniden yapılmıştır.
3-İplikçi (Hacı Abdi) camii:
Caminin bulunduğu yerde ip-
lik pazarı kurulduğu için ;iplikçi cami denmiştir. Isparta-
lı zenginlerden Abdi Ağa tarafından 1569 yılında yaptı-
rılmıştır. 1725 yılında yıpranan çatısı onarılmıştır. 1782’de
SadrazamHalil Hamit Paşa tarafından onarılarak bugün-
kü haline getirildiğinden bu isimle de anılır.
4-Kavaklı (Peygamber ) camii:
Cami 1782 -83
yıllarında yapılmıştır. İçi çinilerle süslendiği
için çinili cami de denilmiştir. Caminin bir
diğer özelliği de çatı ve tavanının ağaç-
tan yapılmış olmasıdır. Cami ağaçtan
yapıldığı için yıpranmıştır. Dolayısıyla
da 1832, 1879, 1888, 1914 ve 1950 yılla-
rında onarım görmüştür.
5-Firdevs Bey Bedesteni:
Kanuni Sul-
tan Süleyman döneminde Isparta Va-
lisi Firdevs Bey tarafından 1561 yılında
yaptırılmıştır. Mimar Sinan camiine gelir
sağlamak amacıyla yaptırılan çarşıdır. Gü-
nümüzde dahi çarşı olarak kullanılmaktadır.
Şehir merkezinde, bu eserlerin dışında Dalboyunoğ-
lu Mehmet Bey tarafından 1683-1693 yılları arasında
yapılan Dalboyunoğlu hamamı vardır. Ayrıca Isparta’yı
süsleyen şehir merkezi çevresinde mahallerde koruma
altına alınan eski Isparta evleri yer almaktadır. Bunların
dışında şehir merkezinde 1750 yılında yapılan Aya Ba-
niya ve 1857-1860 yıllarında yapılmış olan, Aya İshofya
adında iki adet Ortodoks kilisesi bulunmaktadır.
HASAN ÖZGÜLEÇ
YEŞILAY ISPARTA ŞUBE BAŞKANI
