66 / 84
kültür
Yeşilay
66
hikâyenin bu veçhesi sarkacın
keşfiyle birlikte mekanik saatlerin
ortaya çıktığı Avrupa’da daha fazla
netlik kazandı. İnsanoğlu zamanın
içindeki yerini terk edip onun
dışına çıktı” diyor ve ekliyor, “Bu
açıdan Cezeri sonrası dönemde
mekanik bilimi, Cezeri’deki
birikimden istifade ederek onun
sanatsal çabasının ötesine geçmiş
ve yeryüzüne yönelik direnmeyi bir
saldırıya döndürmüş.”
Son bölüm “Saldırı” adı altında
hemCezeri’de başlayan zamanı
hassas şekilde ölçmenin Osmanlı
ve Rönesans Avrupa’sında süren
hikayesine yer veriyor hem bu
dönemin mekaniğinin diğer
karakteristik noktalarına dikkat
çekiyor. Çalışkan, “Mekaniğin
endüstriyel teknolojiye
dönüşmeden önceki son unsuru
bizce buhar makinesidir. Bu
yüzden serginin son nesnesi buhar
makinesi. Buhar makinesinin
asıl önemi, devrim yaratacak
ölçüde onu geliştiren merkez kaç
vanası “governor” ile Cezeri’nin
astronomik saatinde geliştirdiği
prensiplerini eğlenceli şekilde
öğretiyoruz. İlk amacımız ilham
vermek, her şey çocukların
Cezeri’yi benimsemelerini
sağlamak içindi. Cezeri’yi görsel
olarak da tasarladık ve çocuklar
âşık oldu. Makineler, figürler,
resimler, filmler her şey bir bütün.
Su akış düzenleyicilerinden büyük
çarklara varıncaya dek çocuklar
pek çok aleti bizzat kendileri
deneyimliyor. Sergiden ayrıldıktan
sonra Cezeri’nin makinelerini
çizip gönderiyorlar bize.”
İstanbul Cezeri Müzesi’ni şu ana
kadar yaklaşık 80 bin kişi ziyaret etti.
Yetişkinler 34 lira, öğrenciler 16 lira
vererek mekanı gezebiliyor. Ayrıca
aile bileti var. Anne-baba ve ailenin
bütün çocukları toplam 68 liraya
müzeyi ziyaret edebiliyor.
su regülatörünün tıkaçlı vanası
arasında geri besleme mantıkları
çerçevesindeki analojidir. Bu analoji
küçük fikirlerin ne kadar önemli
olabileceğini göstermesi açısından
hikâyemize katkı yapıyor” diyor.
Çocuklara ve gençlere ilham
veriyor
Müze her yaştan ziyaretçiye
ilham vermek üzere tasarlanmış.
Çalışkan, çocuklarla etkileşimi
şu sözleriyle anlatıyor: “Rahmetli
babamın en çok önem verdiği
husus Cezeri’yi çocukların
eğitimine katkıda bulunacak
şekilde konumlandırmaktı. Bu
hususa önem verdik, çocukların
etkileneceği alanlar tasarladık.
Cezeri’nin dünyasında,
mekaniğin ve bilimin temel
2019 yılında Cezeri’nin
Olağanüstü Makineleri Sergisi
açılmadan önce babamızın
yazdığı notları bir araya
getirerek Cezeri’yi ve aletlerini daha anlaşılır
ve kolay okunabilir formatta “Herkes İçin
Cezeri” başlığıyla yayımladık. Bu son kitap,
oldukça popüler oldu, şu an her kitapçıda ve
internet sitesinde satılıyor.