İlginç adı, aralarında birçok tecrübe-
li oyuncunun da yer aldığı; otuzu aşkın
kişiden oluşan oyuncu kadrosu ve cid-
di bir reklam kampanyasıyla Kasım 2010
itibariyle Devlet Tiyatroları’nda gösteri-
me girmişti Ölüleri Gömün. Çok beğe-
nilmiş olacak ki 2011 yılında “en iyi ya-
pım” ödülüne layık görüldü ve halen de
gösterimi devam etmekte.
Irwin Shaw’ın yazıp Şakir Gürzumar’ın
yönettiği tek perdeden oluşan ve yakla-
şık 100 dakika süren oyuna ciddi bir emek
harcandığı -henüz oyun başlamadan-
sahne ve kostüm tasarımlarından anlaşı-
lıyor. Oyun konusu itibariyle, dünya üze-
rindeki savaşların mantalitesini; çıkartılan
savaşlarda kimin kaybedip kimin kazan-
dığını; insanları savaşa sürüklemek için
hangi değerlerin kullanıldığını ve propa-
gandaların yapıldığını gözler önüne ser-
me iddiası taşımakta. Yazar insanlık tari-
hi boyunca süre gelmiş bu konu için güzel
de bir hikâye bulmuş: “Keşmekeş bir savaş
ortamında hayatlarında hiç görmedikleri
birilerinin çıkarları uğruna öldürülen as-
kerlerden altı tanesi gömülmeyi reddet-
mişlerdir. Durumun bir infiale sebep ola-
cağını düşünen savaştan kâr elde eden ke-
sim ise gömülmeyi reddeden askerleri bu
isyanlarından basının ve halkın haberi ol-
madan vazgeçirip savaş hakkındaki dü-
şünceleriyle birlikte ait oldukları yere gö-
mülmelerini isterler. Askerleri ikna ede-
bilmek için bu uğurda birçok kutsal değe-
ri de kullanmayı ihmal etmezler.” Bu nok-
tada belirtmeliyim ki, böylesi vurucu bir
konu ve hikâyeye sahip oyunda, yazarın
genelde dinin kullanılması faktörü üze-
rinden gitmesi, diğer kullanım alanları-
na –mesela basın ve siyaset- son derece az
değinmesi büyük eksiklik olmuş.
Oyuncuları, sahne ve kostüm tasa-
rımları, konusu ve hikâyesi bakımından
böylesi kaliteli ve ciddi emek sarf edil-
miş bir oyundan çıkarken son derece
etkilenmiş bir şekilde çıkmayı; bu tanı-
tım yazısının sonunda da: “Oyunu bun-
ca zamandır halen izlememiş olanları-
nız varsa mutlaka izleyin, ben bu kadar
beklediğime çok pişman oldum.” deme-
yi çok isterdim ama maalesef geç izle-
diğime değil de gidip izlediğime pişman
olduğum ve tam anlamıyla vakit kaybı
olarak değerlendirdiğim bir oyun oldu.
Bana bu pişmanlığı yaşatan sebeple-
rine gelirsem; bence oyunun en olumsuz
özelliği berbat bir çevirisinin olmasıydı.
Öyle ki, bir Hollywood sinemasından bir
filmi aşırı yapmacık bir dublajla –hani şu
“lanet olsun!”ların havada uçuştuğu dub-
lajlar- izliyormuşsunuz hissinden hiç çı-
kamıyorsunuz. Bunca usta oyuncu böy-
lesi kötü bir çeviriyi nasıl kabul etmiş,
anlaması güç gerçekten. Bu durumun
doğal sonucu olarak da hiçbir oyuncu-
nun oyunculuğuna “İşte bu!” diyemiyor-
sunuz, hiçbir oyuncunun oyunculuğu sizi
etkilemiyor ve dolayısıyla oyun sizin için
Muhammet celep
Ölüleri Gömün
TİYATRO
50
