30 / 84
yesilay.org.tr
30
YEŞiLAY
•
MART 2015
OKUL DÖNEMİ
Merakın üzerine gidin
Bu dönemde öğrenme, deneme-yanılma şeklinde
gerçekleşir. Merak ve bir şeyleri keşfetme isteği yoğun
olarak görülür. Çocuk bu merakın da etkisiyle, basından ve
internetten sigara, alkol ve uçucu maddelerle ilgili birçok
bilgiye ulaşabilir. Ancak ulaştığı bilgiler her zaman sağlıklı ve
yeterli düzeyde olmayabilir. Sigara, alkol ve diğer bağımlılık
yapıcı maddelerle ilgili ilk bilgilendirmeler aile tarafından
okulun ilk dönemlerinde yapılabilir. Buna destek olarak
bu dönemde, öğretmen vurgusunun çocuğun hayatında
önemli bir yeri olduğundan, okul tabanlı bilgilendirme
çalışmaları da yapılabilir. Yasal olmayan bağımlılık yapıcı
maddeler anlatılırken; ilaçlar, evde temizlikte kullanılan
malzemeler, zehirler ile gıdalar arasındaki farklardan yola
çıkılarak çeşitli bilgilendirmeler yapılabilir.
Korkutmadan anlatın
Çocuklar bağımlılık yapıcı maddelerle ilgili olarak
korkutulmamalı, aksine gerçeklerle ilgili doğru şekilde
bilgilendirilmelidir. Gerçekleri tartışamayabilirler; ancak
bu tür bilgilendirmeler ve gerçeklerle ilgili yüzleştirmeler
çocukların korkularından kurtulmalarına olanak sağlar.
Çocuklar bildiği ve baş etmeyi öğrenebildiği şeylerden
korkmazlar. Bilmedikleri ve yeterli alternatif
üretemedikleri şeylerle ilgili ise korku yaşarlar.
Yeni bilgiler ve gerçekliklerle karşılaşmaktan çok
hoşlanırlar. Bu nedenle de bu dönemde ailelerin ve
eğitimcilerin maddelerle ve zararları ile ilgili doğru
bilgileri kazanmaları ve çocuklarla da doğru şekilde
paylaşmaları gerekir.
Dış görünümünden yola çıkın
Bu yaş diliminde bağımlılık yapıcı maddeleri
denemelerinden kaynaklanabilecek gelecekteki
sorunların hiçbir önemi yoktur. Bu yaş diliminde, gelecek
onlar için uzakta olduğundan, düşünmeden karar
verirler. Bu nedenle maddelerle ilgili bilgilendirmede,
onların bugününü ilgilendirecek anlatımlarda
bulunulmalıdır. En önemli şey, bazen saplantı düzeyinde
dış görünümlerini önemsemeleri olarak karşımıza
çıkar. Madde kullanımının zararlarını anlatırken, dış
görünüşü üzerinden belirleyeceğiniz örnekleri onunla
paylaşabilirsiniz. Bağımlılık yapıcı herhangi bir maddeyi
kullanması durumunda etrafa kötü koku yayacağı gibi...
Nefesinin ve saçlarının, hatta elbiselerinin kül tablası
gibi kokacağını, hastalıklara yakalanma riskinin daha
fazla olacağını, dış görünüşünün olumsuz anlamda
değişeceğini, bu nedenle de arkadaş grubu içinde
zamanla dışlanacağını, daha çok kendine benzeyen
insanlarla yakınlaşmak durumunda kalacağını ve bunun
onu daha mutsuz bir hale getireceğini anlatabilirsiniz.
Sağlıklı kalmanın altını çizin
Bu dönemde çocuklar bedenlerinin nasıl çalıştıklarını
merak ederler. Sağlıklı olmak ve bedenimize zarar veren
bağımlılık yapıcı maddelerden uzak durmak için çeşitli
örnekler üretilebilir. Örneğin çocuklara alkol tüketen
insanların daha kolay hasta olduklarını ve kusarak
içindekileri dışarı çıkarttıklarını söyleyebilirsiniz. Sigara
kullanmayanların, kullanan insanlardan rahatsızlık
duyacaklarını ve zamanla da onlarla arkadaşlık
etmekten uzaklaşacaklarını anlatabilirsiniz.
ERGENLİK DÖNEMİ
Ergenlik en riskli dönemlerdendir. Çocukların bağımlılık
yapıcı maddeleri deneme olasılığı, bu dönemde ve
ortam değişikliklerinin olduğu zamanlarda artar.
Girdiği yeni çevrede kabul görmek isteyen çocuk, bunu
başarabilmek için farklı ve daha büyük tercihler yapar.
Buradaki asıl amaç, yeni girmiş olduğu çevrede kabul
görmek ve değerli görünmektir. Bu dönemi iki farklı yaş
dilimi içerisinde değerlendirecek olursak;
DOSYA
MAKALE