grubunda bulunduysa bu dönemi de başa-
rı ile geçirektir.
Adolesan dönemin getirdiği fiziksel,
psikolojik, sosyal özellikler yanında aile ve
arkadaş özellikleri sigaraya başlamada ol-
dukça etkilidir. Adolesan dönemde sigara
içmenin getireceği sağlık sorunları yeterin-
ce algılanamadığı gibi aynı zamanda önem-
senmemektedir. Sigara kullanımının başlan-
gıç dönemlerinde sigaranın sağlık üzerinde-
ki olumsuz etkisi gençler tarafından fark edi-
lemeyebilir. Adolesan ve gençlik dönemlerin-
de elde edilen sigara alışkanlığının sağlık üze-
rine olan olumsuz etkileri yaşamın daha son-
raki yıllarında ortaya çıkmaktadır.
Ebeveynin sigara kullanması gencin siga-
ra kullanma riskini iki kat artırmaktadır.
Ailelerin sosyoekonomik ve eğitim düzey-
leri düştükçe gençler arasında sigara kullanı-
mı yükselmektedir. Bazen de ailenin sosyal
norm ve değerlerine uymak için gençler si-
garaya başlamaktadırlar. Ailede sigara kulla-
nan bir birey olması gencin sigara ile erken ta-
nışmasına neden olmaktadır. Ebeveynin siga-
ra kullanması gencin sigara kullanma riski-
ni iki kat artırmaktadır. Ayrıca aile desteğinin
yetersizliği ve aile ile yetersiz ilişki de sigara
kullanmayı artıran faktörlerdendir.
Arkadaş grubunda sigara kullanılması
gencin sigara ile tanışmasına neden olmakta-
dır. Gençler sigaraya en çok yakın arkadaşla-
rının sigara ikramı ve ısrarları ile başlamakta-
dır. En iyi arkadaşının sigara kullanması, gen-
cin sigara içme riskini 3-4 kat arttırmaktadır.
Ülkemizdeki yapılan araştırmalarda pek çok
genç “arkadaş etkisi” nedeniyle sigara içme-
ye başladıklarını belirtmektedir. Gençler çoğu
kez arkadaşlar arasında kendine yer bulma is-
teği ile sigaraya hayır diyememektedir.
Adolesanlar bazen de kendilerine olan
güvenlerini artırmak için sigaraya başlaya-
bilmektedir. Bu noktada ise sosyal kaygısı
olan gençlerin tedavisi ve desteği önem arz
etmektedir. Stres ya da sıkıntılı olma diğer
bir sigaraya başlama nedenidir. Bu neden-
le ‘anksiyete bozukluğu’ olan kaygılı, stres-
li gençlerin tedavisi diğer madde kullanım-
larını önlemede olduğu gibi sigara kullanı-
mını önlemede de etkili olacaktır.
Kendini ve evreni keşfetme çabasında
olan bir ergen için bazen basit bir merak siga-
raya başlama nedeni olabilir. Bazen ergen için
sigara büyümenin ispatı, popülaritelerini artı-
rıcı bir faktör olarak algılanır.
Sigara reklamlarının da sigara kullanma-
yı özendirici etkisi büyüktür. Sigara kullanan
adolesanlar ve gençler kendilerini daha ca-
zip, seksi, sportif ve maceracı olarak görmek-
tedirler.
Biyopsikososyal özellikleri itibari ile
madde kullanımına yatkınlığın bulunduğu
gençlik döneminde sigaranın en meşru sa-
yılan ve en kolay elde edilen bir haz verici
madde olması da sigara kullanımını kolay-
laştırmaktadır.
Gençler özellikle özdeşleşme döne-
minde büyüklere benzemek, onlar gibi
davranmak eğilimiyle sigara içmektedir-
ler. Arkadaşları arasında üstünlük kur-
ma, kendini kanıtlama ve kendini ka-
bul ettirme gibi onlara önceleri doyum
sağlayan bu özenti için sonraları ödeye-
cekleri bedeli fark edemeyebilirler. Anne-
babanın sigara içip içmemesi de bu alış-
kanlığın yerleşmesinde önemli bir un-
surdur. Yapılan araştırmalar sigara içen
anne-babaların çocuklarında bu alışkanlı-
ğın daha fazla yerleştiğini göstermiştir.
Sigara kullanmayı deneyen her iki genç-
ten birisinin sigara kullanmaya devam et-
tiği bilgisi göz önünde bulundurulursa bu
dönemdeki gençlerin sigarayı denemesi-
ni önlemek sigarayla savaşta etkin bir yön-
tem olabilir. Gençler sigara kullanmaya baş-
ladıktan bir kaç gün ile bir kaç hafta içinde
yoksunluk semptomları gösterebilirler. Yok-
sunluk semptomlarının arasında sinirlilik,
dikkat dağılması, aşırı istek, baş ağrısı, hu-
zursuzluk, yorgunluk ve sindirim sistemi
yakınmaları gelmektedir.
Sonuç olarak gençlerin sigara kullanma-
ya başlaması ve içmeye devam etmesi, psi-
kolojik, fizyolojik ve biyolojik birçok faktö-
re bağlıdır diyebiliriz. Bu nedenlerle siga-
ra kullanımının önlenmesi için gençlere yö-
nelik çok yönlü girişimler planlanmalıdır.
Toplumun sigara kullanımı konusunda bil-
gilendirmesi, olumlu tutum ve davranışla-
rın geliştirilmesi, ailelerin sigara kullanma-
malarına yönelik müdahaleler, gençlerle ile-
tişim sorunlarının giderilmesi, okul proğ-
ramları, sağlık izleme proğramları, gençle-
rin yaşam becerilerinin geliştirilmesi, siga-
ranın özendirilmesinin ve gençlerin sigara-
ya ulaşılabilirliklerinin önlenmesi onların
sigaradan uzaklaşmasında etkili olabilir.
