DOSYA
RÖPORTAJ
Davranışa yönelten şey hoşlanmak değil
de istemek olduğunda bağımlılık olmuştur
ve kişi bu evrede davranışını denetleyemez.
Problemli internet kullanımı ile aşırı internet
kullanımı ibareleri aynı mıdır? Kişi hangi grupta
olduğunu nasıl bilebilir? Burada tehlike sınırındaysa
ya da aşmışsa o sınırı kendini sınırlandırma adına
neler yapabilir?
Bunlar birbiri yerine kullanılan kavramlar. Okul-iş
performansı, aile ilişkileri, arkadaş ilişkilerinde,
maddi kayıp, bedensel rahatsızlık ortaya çıkıyorsa
ciddi bir risk var demektir. Çevreden gelen eleştiri-
ler önemli. Kişi kendisi fark etmese de, yakın çevresi
bir değişiklik görüyor, endişe ediyorsa dikkate
almak gerek.
İnternet bağımlılığı ve sosyal medyanın içerisin-
de çok yer alma ile birlikte pek çok bağımlılık da
tetikleniyor diye düşünüyorum. Kumar, pornografi,
suç işleme, madde kullanımı, aşırı sanal alışveriş
durumunu internet istismarı içerisinde değerlendi-
rebilir misiniz?
İNTERNET BAĞIMLILIĞI KLİNİĞİ
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde
İnternet Bağımlılığı kliniğini yönetmektesiniz.
Başvuran sayı oranımız nasıl? Genelde profil
kimlerden oluşuyor?
İnternet bağımlılığı polikliniği randevuyla çalışıyor.
Görüşmeler 1 saat sürüyor. Başvuranların çoğu
ortaokul-lise çağındaki ergenler, ailelerin yön-
lendirmesiyle geliyor. Ergenlerde daha çok online
oyun bağımlılığı, erişkinlerde oyunun yanı sıra
bahis, kumar bağımlılığı görülüyor.
* Tedavide kullanılan yöntemler nelerdir? İlaçla
tedavi de yapılıyor mu?
Tedavide öncelikle sorunun boyutunu anlamak için
kişiyle ve yakınlarıyla değerlendirme görüşme-
leri yapıyoruz. İnternet bağımlılığının standart bir
reçetesi yok. Kişiye özel, yaşına, yaşam şartlarına
uygun, uygulanabilir bir plan çıkarmak gereki-
yor. Daha çok davranış ve yaşantı değişikliğine
odaklanıyoruz. Ancak eşlik eden ya da altta yatan
başka bir psikiyatrik durum varsa ilaçlar da devre-
ye giriyor.
Unutmayalım;
bağımlılığın
sorumlusu teknoloji
değil, insanın
doğasıdır.
Aslında bağımlılıkta internet amaç değil
araçtır. İnternet bağımlılığı özgül ya da
yaygın tipte olabilir. Özgül tip demek, onli-
ne oyun, kumar, seks, alışveriş gibi interne-
tin belirli bir işlevine bağımlı olmaktır. Burada
altta yatan asıl bağımlılık internet değildir. Yaygın
tip internet bağımlılığındaysa çok yönlü kullanım
söz konusudur ve sosyal medya, sohbet, e-mail gibi
ortamlar aracığıyla sosyal etkileşimi içerir. Sanal ortam
kendini ifade etme ve dış dünyayla iletişime geçmenin
bir yoludur.
Çok ilginçtir; sosyal medyayı belli bir vakit kullanmayan-
lar alkol ve madde bağımlılığında hissedilen yoksunluk
semptomlarını hissedebiliyor. O halde sosyal medya
bağımlılığına da bir nevi dürtülerimizi devre dışı bırakan
bir beyin hastalığı diyebilir miyiz?
Kimyasal bağımlılık da olsa davranışsal bağımlılık da olsa,
bağımlılığı sürdüren beyin mekanizması ortak. Alkol ve
madde kullanımını kimyasal, bilgisayar-alışveriş-kumar
gibi bağımlılıkları davranışsal bağımlılıklar kategorisinde
ele alıyoruz. Davranışsal bağımlılıklarda da tıpkı kimyasal
bağımlılıktaki gibi yoksunluk belirtisine benzer sıkıntılar
görüyoruz. Mekanizma aynı olduğu için tüm bağımlılıkla-
rın tedavisindeki prensip benzerdir.
Sosyal paylaşım ağları şüphesiz çocuklarımız tarafın-
dan da çokça kullanılmakta. Etik değerler çerçevesinde
ailenin bu noktada üzerine düşen görevler nelerdir?
Denetim ve sınırlar nasıl olmalı, bu kurallar çocuğa nasıl
benimsetilmeli?
Yaş grubuna göre yaklaşım farklı olmalı. Küçük çocuklara
belli günlerde interneti tamamen yasaklamak mümkün
olabilir ancak ergenler için bu söz konusu değil. Ebe-
veynlerin yapması gereken en önemli şey bilgisayar ve
internet konusunda en az çocukları kadar bilgi sahibi
olmak. İnternet filtreleri kurmak faydalı. Bilgisayarın
evde açık boş alanda örneğin oturma odasında bulun-
ması çocuğun internette ne yaptığını takip etmede işe
yarar. Çocuğun internette kimle ne yaptığı, ne sohbet
ettiğini bilmek gerekir. Sanal ortamda kendini korumayı
ebeveynler çocuklarına öğretmeli. Çocuğunun internet
kullanımından endişe duyan anne babaların kendi TV
bağımlılıklarını da gözden geçirmelerini öneriyoruz.
yesilay.org.tr
34
YEŞiLAY
•
OCAK 2015
