saptamalardan, sorunun boyutlarının tanımlanmasın-
dan sonra mümkün olur.
Halk sağlığının tedavi yöntemleri sağlık eğitimi
ve sağlık yönetimidir.
Muayenehane ve hastanelere başvuran bireylerin
hastalıklarını tedavi etmek için hekimler genellikle
ilaç reçeteleme, ameliyat etme, diyet ya da egzersiz
verme gibi yöntemleri kullanır iken, halk sağlığında
kullanılan başlıca tedavi yöntemleri sağlık eğitimi
ve sağlık yönetimidir. Örneğin, bağımlılık yapan
alkol veya diğer zararlı maddeleri kullanan, kullan-
ma yönünden risk altında olduğu belirlenen gruplar
epidemiyolojik yöntemlerle belirlendikten sonra,
bu tehlikeden korunmaları için tüm topluma yönelik
farkındalık arttırıcı, aydınlatıcı ve koruyucu eğitim
faaliyetleri düzenlenir. Toplum içerisinde ciddi sağlık
sorunu yaşayanların tıbbi tedavisi, risk altındaki-
lerin de korunması için en uygun sağlık hizmetleri
planlanır ve yürütülür. Buradaki eğitim ve yönetim
kavramlarını biraz açmak gerekir. Eğitim, pek çok
insanın zannettiği gibi, konferans vermek, panel
düzenlemek, akıl vermek ya da sağa sola uyarı-
cı afişler asmaktan ibaret değildir. Sağlık eğitimi,
kişilerin sağlıklarını tehlikeye sokabilecek tutum ve
davranışlarını değiştirmek amacıyla, onların anlaya-
bileceği ve etkilenebileceği yöntemlerle yürütülen
sürekli bir faaliyetler bütünüdür. Yani eğitim bir kaç
kez yapılıp bırakılacak bir iş değildir ve amacı dav-
ranış değişikliği sağlamaktır. Bu nedenle, uzmanlık
gerektiren bir iştir. Benzer şekilde, sağlık yöneti-
mi de sağlık hizmeti verilen kuruluşlardaki işlerin
kurallara uygun yürümesini sağlamaktan ibaret
değildir. Toplumun ihtiyacı ve önceliği olan konular-
da, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik gerçekleri
göz önünde tutularak, var olan kaynakların en ve-
rimli şekilde kullanılması, halkın ihtiyacı olan sağlık
hizmetlerinin planlanması, örgütlenmesi ve sürdü-
rülebilir şekilde yürütülmesi demektir. Anlaşılacağı
gibi bu da uzmanlık gerektiren bir iştir.
Halk sağlığı çalışmalarının en başarılı şekilde yürütül-
düğü ülkeler gelişmiş ülkelerdir. Bir ülkenin en önemli
sermayesinin, doğal kaynağının sağlıklı insan gücü
olduğunu bilen bu ülkeler, sağlık politikalarını oluştu-
rurken, sağlık hizmetlerini hastanelerde hasta teda-
visi faaliyetleri ile sınırlı görmek yerine, halkın sağlığını
koruyucu ve geliştirici faaliyetlere öncelik vermeye
önem verirler. Bu nedenle, hiç kimse sağlık kuruluş-
larına “benim ömrümü uzatın”, “çocuklarımı bulaşıcı
hastalıklara, zararlı madde alışkanlıklarına karşı koru-
yun, ölmelerini önleyin” gibi nedenlerle başvurmadığı
halde, halk sağlığına önem veren ülkelerde doğumda
beklenen ortalama yaşam süresi diğer ülkelerden çok
daha uzun, bebek ve çocuk ölümleri çok daha az, tüm
sağlık göstergeleri çok daha iyidir.
Son olarak, halk sağlığı alanında verilen uğraşların
özel bir dünya görüşü, farklı bir felsefe gerektirdiğine
ve sadece hekimlerin değil sağlık veya sosyal bilim-
lerle ilgili pek çok mesleğin işbirliğine açık olduğunu
hatırlatmak gerekir. Halk sağlığı çalışmalarının top-
luma yönelik olması, bireylerin talepleri olmaksızın
yürütülmesi ve sonuçların çok uzun sürede ortaya
çıkması nedeniyle, hiç kimse elde edilen başarılı
sonuçlar için bu alanda çalışanlara teşekkür etmez.
Bu nedenle, başlıca doyum kaynağı olarak bireylerin
teşekkürünü değil de, içinde yaşadıkları toplumun
sağlık düzeyindeki gelişmeleri, halkın yaşam kalite-
sindeki iyileşmeleri benimsemiş kişiler halk sağlığı
alanında başarılı olabilir.
Tıptaki diğer tümuzmanlıkların önceliği hastalıklar
iken, önceliği sağlık olan tek disiplin Halk Sağlığıdır.
Halk sağlığı sorunlarına tanı koymak için kullanılan
en önemli yöntemler epidemiyoloji ve sağlık istatistik-
leridir.
yesilay.org.tr
21
YEŞiLAY
•
EYLÜL 2014
