ABD’deki bir başka çalışma (NSDUH,2009) son bir
ayda esrar kullanan 12 yaşından büyük Amerikalıların
sayısını 16.7 milyon olarak verdi. Durumun vehametini
fark edebiliyor musunuz? Peki ABD bunun için klasik
tedbirlerin dışında neler yaptı? Madde kullanımı ile
mücadelede ulusal seviyede ABD’nin en önemli koz-
larından biri olarak Uyuşturucu Mahkemeleri kurul-
du. Bu mahkemelerin nihai hedefi; suçluların madde
bağımlılığından kurtulmalarını sağlama, bir yandan
Amerikan mahkemelerinin, tutukevlerinin ve hapisha-
nelerinin yükünü azaltırken diğer yandan da gelecekte
olabilecek suç faaliyetlerini önlemek oldu. Ne varki
ABD’li yetkililer bu amaçlarına ulaşamadılar. Ulaştıkları
tek şey yasadışı madde kullanan ancak sabıkalı olarak
kayıtlara geçmeyen milyonlarca kullanıcı oldu.
Hollanda’nın başlattığı bağımlılık yapıcı yasadışı mad-
delerin kullanımını kontrol altında tutmak için uyguladığı
serbest bırakma taktiği ve denemesi, şimdilerdeABD’nin
kurtuluş olarak sarıldığı birmekanizma olarak görülüyor.
ABD’li yetkililer bunu uzun süre önce planlıyorlardı. Yak-
laşık on yıl kadar önce, esrarın zararları üzerine yapılan
araştırmalara dayandırılanABD’deki bazı gazetelerin
sayfalarında esrarın sigaradan daha az zararlı ve daha
az bağımlılık yapıcı olduğu vurgulanıyordu. Bu şekilde
toplumu hazırlayan yetkililer, kullancı konumundaki ve
sabıkalanmaktan korkan ve belki demadde bulmakta
zorlanan ya da pahalı olduğunu düşünen 16milyonAme-
rikalıyı memnun edecek kararın altına imza attılar. 20
ABDeyaleti bölgelerinde esrar kullanımını serbest bıraktı.
Bana göreABD’li yetkililer 20kadar eyalette esrar
kullanımını serbest bırakmakla ya da kendi deyimleriyle
kontrollü kullanımuygulamasıyla kullanıcı sayılarını dü-
şüremeyeceklerini gayet iyi biliyorlar. Çünkü önümüzde
bir Hollanda örneği ve başarısızlığı var. Ohalde bu uygu-
lamayla hedeflenen nedir?Gerçekten amaç bağımlı sa-
yısını düşürmekmi? ABD’li yetkililerin peşinde oldukları
birinci hedef, milyonlarca bağımlının kullanmak zorunda
oldukları madde için ödedikleri kara parayı bir şekilde
resmi kaynaklara en azından vergi olarak aktarabilmek.
İkincisi ise esrar kullanımının yasak olmasından kaynaklı
bir sabıkalılar ülkesi yaratmamak. Belki de üçüncü olarak
verebileceğimiz, ABD’deki işletmelerin, çalışanlarını
seçerken sabıkalarına bakmaları ve sabıkalı insanları işe
almak istememelerinden kaynaklanan gerek toplumsal
huzursuzluk gerekse iş gücü kaybı.
DünHollanda, bugünABD’nin bazı eyaletleri derken bu
sürece baştaABülkeleri olmak üzere yeni ülkelerin de
katılma ihtimalinin yüksek olduğunu değerlendiriyorum.
Aynı süreci Türkiye açısından değerlendirecek olursak;
ulusal şartlarımız bu şekilde devamederse, Türkiye’nin
de bu sürece dahil olma ihtimalinin önümüzdeki 50yıl
için, çok ama çok zayıf olduğunu söyleyebiliriz. EMCD-
DA’nin 2013 raporu da bu tezimizi doğrular nitelikte
veriler içermektedir. 2013EMCDDA raporuna göre Tür-
kiye’de en çok kullanılan bağımlılık yapıcı yasa dışı madde
esrardır. Buna göre bakıldığında 15-64yaş aralığındaki
Türkiye nüfusunun hayatında en az 1 kez esrar kullanma
oranı %0,7 (binde yedi)dir. 15-34yaş aralığında son bir
yılda en az bir kez bağımlılık yapıcı yasadışı madde kul-
lanma oranı ise sadece%0,4 (binde dört)tür.
EMCDDA’nin Türkiye Ulusal Temas Noktası konumunda
olan TUBİM’in Başkanlığını yaptığımdönemde, Hollan-
dalı meslektaşlarımla seviyeli tartışmalarımız olurdu. Bu
tartışmaların birinde kendilerine, drug cafe’lerde satılan
yasadışı maddelerin nasıl temin edildiğini sordum. İşi
biraz da şakaya vurarak “Hükümetiniz yoksa yıllık ba-
ğımlılık yapıcı yasadışı madde alım ihalesinemi çıkıyor?
Kullanıcılarımız ihtiyacını karşılamak üzere, aşağıda
belirtilen cins vemiktarlarda bağımlılık yapıcı yasadışı
madde alımı yapılacaktır, şeklinde ilanmı veriyorsu-
nuz?” diye de eklemiştim. Bu sorumuza bugüne kadar
Hollanda’lı meslektaşlarımızdan bir cevap alamadık.
Şimdi belki bizi aydınlatırlar diye benzeri bir soruyu
ABD’li meslektaşlarıma sormak istiyorum; ABD’nin
2014mali yılı sonu rakamları açıklandığında, bağımlı
ABD vatandaşlarına bağımlılık yapıcı yasadışı madde-
lerin satışından elde edilen geliri de görebilecekmiyiz?
Kimbilir belki de ABD ekonomisi mortage sisteminden
kaybettiği geliri bu şekilde geri kazanır.
Bekleyip göreceğiz ABD yanılıyor mu, yanıltıyor mu?
İlhami Hüner:
Uzun yıllar Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele
Daire Başkanlığına bağlı birimlerde görev almıştır. EMCDDA’nin (Avrupa
uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi) Türkiye Ulusal
Temas Noktası olan TUBİM’in (Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu
Bağımlılığı İzleme Merkezi) kurucu başkanlığını yapmıştır. Dünyanın pek
çok ülkesinde BM’in, AB’nin ve EMCDDA’nin bağımlılık yapan maddeler
ile ilgili çalışmalarında Türkiye’yi temsilen görev almış ve bu birimlerin
eğitmenliğini üstlenmiştir. Halen Muş Emniyet Müdürlüğünde ikinci
şark hizmetini yapmakta ve Muş Alparslan Üniversitesinde öğretim
görevlisi olarak ders vermektedir.
Türkiye’de esrar kullanımının serbest olması
ihtimalinin önümüzdeki 50 yıl için, çok ama çok zayıf
olduğunu söyleyebiliriz.
1
AB ülkeleri hakkında daha ayrıntılı bilgi EMCDDA 2013 raporun-
da yer almaktadır. Rapora
adresinden dijital
olarak ulaşabilirsiniz.
DOSYA
yesilay.org.tr
44
YESiLAY
•
HAZiRAN
2014
