81 / 84
HAZİRAN 2018 81
Geçennüshadaanadandoğmaçarpıksinirlilerinhalet-iruhiyelerini
kuşbakışıtavsifetmiştim.Umumihayattabugibibozuksinirlilere
sıktesadüfederiz.Delilikileakıllılıkarasındakihudutmıntıkasında
dolaşanbuzavallılarhıfzıssıhha-idimaiyeriayetetmedikleritakdirde
pekkolaylıkladeliolabilirler.Bozuksinirlilerinmuhtelifşekillerivardır.
Bumakaledebugibiadamlardaençokgörülenarıza-iruhiyelerden
bazılarınıizahetmekistiyorum.Sinirlideiradezayıftır.İştebuzayıf
iradesebebiyledirki;hayatımütemadisarsıntılariçerisindeyıpranır.
Hayatınneşeveşetaretiylekendilerinitevzin(ölçme)edemezler.Akla
gelmezsıkıntılariçerisindeyaşar,dünyayalanetederler.Muhitharici
kendilerinisıkar.Bundandolayıbirkısmıcemiyet-ibeşeriyeveaheng-i
içtimaiyedüşmanıdırlar.Hayathislerifaaldir.Muhakemeleri,fikri
kudretlerihissinzebunudur.Hersu-itesadüfkendileriiçinhazırlanmış
birtuzağınbaşlangıcıdır.Bundandolayımuhitlerinden,hattaenyakın
arkadaşlarındanbileşüpheederler.Kalplerişüpheçerçevesiiçerisinde
sıkışmış,nazarlarıdatevehhüm(kuruntular)vevesvesedumanları
arasındabulanmıştır.Hiddetliolurlar.Tehevvür(öfkelenme)esnasında
cinayetlerikaederler.Hapishaneleridolduranlarınkısmiazamınıbu
nevibozuksinirlilerteşkileder.Celallidiyetarifettiğimizbunlarbiraz
rakıiçinceçiledençıkarveaklagelmedikmünasebetsizlikleryaparlar.
Bütünbozuksinirlilerinsemiyyata(zehirler)meyilveheveslerifazladır.
Küulperestler,kokainkeşler,morfinmüptelaları,emrazdalgacıları
hepbuzümrearasındayetişir.Birçokböylecelallibabaveanalarvardır
kilüzumsuzsebeptendolayıçocuklarınıöldürünceyekadardöverler.
Gençkızlararasındayapılanistatistiklerde15-20yaşarasındaçok
görülmüştür.
SanatitibarıylaAvrupa’dabilhassahizmetçilerarasındafazladır.
Lüzumsuzyerebütünmatbahı(mutfak)altüsteden,huysuzlanan
hizmetçilerinmuayenesindebozukşüphelimütereddiolduğu
müşahedeedilmişvesebebiaraştırıldığızaman%15babaveananın
küulperestve%47deyinebabaananınsinirliolduğumeydana
çıkmıştır.
Ayyaşailelerinkızlarındabutarzsinirlilikpekyoktur.Geçenhafta
Viyana’daçocuğunuboğanbirkadınınmazisitetkikedildiğizaman
Çekoslovakyalıayyaşbiraileyemensupolduğuhuzur-ıhâkimde
zikredilmişti.Bunungibimisallerpekçoktur.Bozuksinirlilerarasında
sıkgörülenlerdenbiridevesveselilerdir.Hekimdilinde(obsede)diyeyâd
edilenvesveseyehayat-ıharicideçoktesadüfolunur.Vesvesekelimesi
halkarasındatanınmıştır.Buadamvesveselivekuruntuludurdiye
söylerler.Vesvesevekuruntuhayatiçinbedbahtlıktır.Birvesveselide
gönülrahatıolamaz,devamlıbirsıkıntınınesiridir.Buyüzdenkendi
kendinihapsediphalklatemastançekinenlerbilevardır.Bazıemraz-ı
dâhiliyehekimlerivesveseyidurduragelencinnetnöbetiolarak
kabulediyorlar.Gerçibugibihastalarabizdetesadüfettik.Fakat
benimistediğimsağlamgeçinenadamlararasındagörülenvehayatı
müddetincedevamedenlerdir.Henüzmekteptalebesiikenvesvese
izlerigörülür.Bundahiçbirkelimeyikaçırmaksızınezberlemeye
mecburetmekusulünündahlivetesirivardır.Acabaunuttumu
sualiyleçokvesveseolmaklabaşlar.Sonrakadınlardaşartlanma
denilentemizliksıkgörülenvesveselerdendir.Gündeyüzdefaelini
yıkayanabdesthaneyegittiğizamanikiibriksuyetişmeyen,ev
temizlenmemiştirdiyeüçdefasüpüren,kocasıevinemikropgetirmiştir
diyerekherakşamkapıönündeçırılçıplaksoyarakkışyazbanyoettiren
vesveselilerhayatıntahammüledilmezarkadaşlarıdır.Obsesyonun
böylebaşkalarıiçinzararlışekillerindenmaadahafifnevilerivardır.
Herhangibiryazıyazdıktansonraacabadoğrumu,kimseyedokunur
diyeuzunuzadıyahesapederler.Bundandolayıvesveselilermütereddit
vekararsızolurlar.Birkelimedüşünüpbulamayıncabütünhuzur
fikirlerini,uykularınıkaybedenlervardır.
Bazılarındaherşeyiöğrenmekhevesivardır.Ortalıktayenibirhadise
var.Hiçkendisinialakadaretmediğihaldeöğrenmedenrahatetmezler.
Bazılarıdafelaketbeklerler.Kayığabinincemuhakkakfırtınaçıkıp
boğulacağını,vapurunbatacağınıdüşünerekömrünükarada
geçirenbiçarelervardır.Vesveseyüzündensanatınıicraedemeyen
artistlermevcuttur.Tamsahneyeçıktığızamandakızaran,sesikısılan
muganniler(şarkıcı)yalnızbaşınamükemmelteganniettiklerihalde
herkesinyanındateganniedemezler.Bunungibiacabaabdestimsahih
mi,yoksaufakbiryeresutemasetmedimidiyedüşünen,yenibaştan
abdestalanvesveseliler,yoldagiderkenotomobil,tramvayçarpar
diyesokağaçıkamayankorkaklarhepyarımakıllılarkadrosunun
vesveselilerzümresinedâhildir.Müziç(rahatsızlıkveren)olan
vesveselerdenbiridesayıvesvesesidir.Sokaktangeçenotomobillerin,
arabalarınnumarasınıöğrenmek,merdivençıkıncakaçbasamak
olduğunuyahutoturduğuodanıntavantahtalarınısayıpdefterine
kaydedenobsedelerhervakitgörülür.Vesveselilerinbirdekorkunevi
vardırkionugeleceknüshamızdayazarız. FahrettinKERİM
HALKHIFZISSIHHASI
Bozuk ve Yorgun Sinirliler, Hiddetli ve Vesveseliler
HİLAL-İ AHDAR
Başmuharriri
Müessisi
Doktor Fahrettin Kerim Sıhhi ve İçtimai İçki Düşman Gazete
Doktor Mazhar Osman
Cilt:1 15 Haziran 1341 Pazar ertesi
10 Zilkade 1343 Numara:10 Sayfa:77
*Hilal-iAhdarYeşilayCemiyeti’nin ilk ismidir. Aynı zamanda1925
yılındanbuyanayayınlananYeşilayDergisi’neadını vermiştir.
Çeviri: ArifÇiftçi