29 / 84
oluyor. Bu nedenle ketojenik
diyetin faydası olmuyor. Bazı
nöbet problemleri bu ketojenik
diyete bağlı olabilir ama bu çok
az bir oran. Bunun hemen büyük
toplumlarda uygulanması çok
büyük bir yanlış.
Şu anda Türkiye’de herkes
ketojenik diyet yaparsa sağlıklı
olacağını, mutlu yaşayacağını,
otizmin, dikkat eksikliği
ve hiperaktivitenin tedavi
edileceğini, çocuklarının
düzeleceğini düşünüyor. Bunun
bilimsel bir dayanağı da yok.
Burada insanlar ne yapmalı?
Aileler otizmde veya genel
çocukluk çağı bozukluklarında
nasıl bir yol izlemeli?
Otizmde en önemli konu erken
tanı. Erken tanı konusunda
bilgili olan aileler durumu
çok iyi anlıyor. Çocuğun
konuşmasında, çocuğun kendine
bakmasında durumu fark
edebiliyor. Fakat çok çocuğu
olan veya bilgili olmayan aileler
bu konuda pediatristten yardım
almaya çalışıyor. O da diyor
ki, “Merak etmeyin üç yaşına
kadar konuşur.” Oysa çocuk
hiç konuşmuyor. Çocuğun
tek kelime de olsa etmesi, göz
kontağı kurması gerekiyor.
Otizmde en önemli şey erken
tanı. Erken tanı olduktan sonra
erken müdahalede çok başarılı
sonuçlar alınıyor.
Bunlar hep eğitim bazlı mı?
Ben Türkiye’ye 1999
depreminden sonra Harvard’da
halk sağlığı doktoramı yapıp
geldim. Üstüne basa basa
söylediğim bir şey vardı: Erken
müdahale. Türkiye’de o zamanlar
hatırlarsınız okula başlama yaşı
sekiz yaşına kadar uzatılmış ve
daha da uzatılmaya çalışılmıştı.
Zorunlu eğitim sekiz yıla
çıkmıştı. Bu çok önemli bir
gelişmeydi. Fakat ben buna karşı
çıkmıştım. Erken eğitimi üç
yaşından başlatmak veya birçok
çocuk için o fırsatı vermek çok
Oraya gidebilmesi için
çocuğun tuvalet eğitimi almış
olması gerekiyor. Fransa’da
çok erken yaşta çocuklar
tuvalet eğitimi almaya
başlıyor. Çünkü çocuklarının
bu okula gitmelerini istiyorlar.
Eğer çocuklarda başka
problemler varsa başka yerlere
sevk ediyorlar. Norveç’te bir
yaşında başlıyorlar. Biz bunu
depremden sonra UNICEF’te
görmüştük.
önemli. Çünkü özel olarak siz
bu kreşlere gidebiliyorsunuz.
Fakat ücretleri oldukça yüksek.
Üç yaşından sonra çocukların
gidebileceği ücretsiz kreşlerin
olması çok önemli.
Yurt dışında bu konuda başarılı
olan ülkeler var mı?
Fransa’da çocuklar iki yaşında
başlıyorlar kreşlere. École
Maternelle (Ana Okulu),
Fransa’nın en başarılı sistemidir.
Prof. Dr. Kerim Münir, Boston Çocuk
Hastanesi Gelişimsel Tıp Anabilim
Dalı’ndaki Gelişimsel Yetersizlikte
Mükemmellik Üniversite Merkezi
(UCEDD)’nin psikiyatri direktörü ve
Boston ABD'deki Harvard Tıp Okulu’nun
Oliver Wendell Holmes Global Sağlık
Topluluğu’nun üyesidir.
LIFESPAN Küresel Akıl Sağlığı ve
Gelişimsel Bozukluklar bünyesindeki
Fogarty Uluslararası Merkezi Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar
(NCD)’ın Baş Araştırmacısıdır ve Ulusal Sağlık Enstitüleri
tarafından finanse edilen Fogarty Uluslararası Merkezi
Araştırma Biyoetik girişimlerini, doktora sonrası/doktora
kursiyerleri için gelişimsel tıp, küresel zihin sağlığı, halk sağlığı
ve biyoetik ile kesişme noktalarında disiplinlerarası araştırma
ve eğitim için teşvik etmektedir. Çeşitli ulusal ve uluslararası
ödüllerin sahibidir.
PROF. DR. KERİMMÜNİRKİMDİR?
“Erken eğitimi üç
yaşından başlatmak veya
birçok çocuk için o fırsatı
vermek çok önemli.
Çünkü özel olarak siz bu
kreşlere gidebiliyorsunuz.
Fakat ücretleri oldukça
yüksek. Üç yaşından
sonra çocukların
gidebileceği ücretsiz
kreşlerin olması çok
önemli.”
HAZİRAN 2019 29