35 / 84
HAZİRAN 2019 35
yanında tanıyı doğrulamak için
incebağırsaktan endoskopi ile
biyopsi almak gerekir.
Çölyak hastalığının tedavisinde
uygulanan yöntemler nelerdir?
Çölyak hastalığının tek tedavisi sıkı
şekilde ve ömür boyu uygulanan
diyettir. Diyetin sıkı bir şekilde
uygulanması ile düzleşen ince
bağırsak yüzeyi normal şeklini ve
işlevini tekrar kazanır. Beslenme şekli
değiştirildiğinde genellikle şikayetler
azalır. Tedavide iki temel prensip
vardır: Birincisi, sebebi ortadan
kaldırmak veya önlemek; ikincisi
ise hastalığınmeydana getirdiği
eksiklikleri tamamlamaktır. Bunlar
vitaminler, demir, mineraller olarak
sıralanabilir. En önemli husus gluten
içeren besinlerden korunmaktır.
Çölyak hayat boyu devam eden bir
hastalık olduğu içinmaalesef mutlak
bir ilaç tedavisi yoktur. Şimdilik tek
tedavi yolu diyettir.
Çölyak diyetinin esasları nelerdir?
Diyete uyulmadığı takdirde
oluşabilecek sağlık sorunları
hakkında bilgi verebilir misiniz?
Çölyak hastalığının tek
tedavisi, hastalığa neden olan
glutenin beslenme düzeninden
çıkartılmasıdır. Buğday, çavdar
ve arpa içermeyen gıdalar
tüketilmelidir. Et, balık, taze sebze
ve tümmeyveler, pirinç, nohut,
mercimek, fasulye, kuru börülce,
patates, soya eti, soya fasulyesi,
mısır unu, pirinç unu, yumurta,
zeytinyağı, margarinler ve bal
rahatlıkla tüketilebilir. Marketten
alınan her gıdanın üzerindeki
etiket dikkatlice okunmalıdır. Az
miktarda alınacak gluten dahi
şikayetlerin yaşanmasına neden
olabilmektedir. Gluten hassasiyeti
ya da çölyak hastalığı tanısında çok
dikkatli olmak gerekir. Özellikle gıda
intoleransı testlerinin önemli bir
bölümü yanıltıcı olabilir.
Çölyak hastalığı ve stres arasında
ilişki var mıdır? Stres hastalığı
tetikleyici rol oynar mı?
Her zaman tek sebep olmasa da stres
çölyak hastalığını tetikleyebilir. Stres
ilk olarak sindirim sisteminde olan
organları etkiler. Stres başlaması ile
mide ve bağırsakta bulunan asit ile
bazın dengesi değişir. Organlarda
(ülser, reflü, gastrit ve çölyak)
yaralanmalar başlar. Birçok hasta,
hastaneye reflü hastalığı ile gelir.
Yapılan detaylı tetkiklerde çölyak
hastalığının başladığını öğrenirler.
Son zamanlarda çölyak hastaları
dışındaki kişiler arasında da
glutensiz beslenme bir nevi “trend”
haline geldi. Çölyak olmayan
kişilerin de bu şekilde beslenmesi
hakkındaki görüşlerinizi
öğrenebilir miyiz?
Gluten alerjisi olmayan kişilerde
glutensiz beslenme programının
özel bir üstünlüğü yoktur. Sağlıklı
beslenmek esastır.
yanma, gaz, şişkinlik, kabızlık,
ishal, kusma, boy kısalığı, adet
düzensizliği, kısırlık, tekrarlayan
düşükler, egzama, diş çürükleri ve
saç dökülmesi olabilir.
Tanı koyulmamış çölyak
hastalarında nasıl sorunlar ortaya
çıkabilir?
Çölyaklı bireylerde beslenme
bozukluklarıyla ilgili sorunlar
yaşanmaktadır. Başta osteoporoz
(kemik erimesi), alerjiler,
enfeksiyonlara yatkınlık, vitamin
ve mineral yetersizliğine bağlı
hastalıklar ve anemiye yakalanma
riskleri daha yüksektir. İnflamatuar
bağırsak hastalıkları riskleri de
oldukça yüksektir. Çölyak ile ilişkili
birçok hastalık oluşabilmektedir.
Çocuklarda gerişim geriliği,
gastrit, böbrek üstü bezlerinden
kaynaklanan addison hastalığı,
saçkıran, kolit, kalp kusurları, down
sendromu, nefropati, karaciğer
enzim bozuklukları, hafıza
bozukluğu, migren, epilepsi, kas
sertliği, sedef hastalığı, tip 1 diyabet,
üreme fonksiyonlarında bozukluk ve
başta bağırsak kanseri olmak üzere
lenfoma gibi kanserler çölyak ile
ilişkilendirilmiştir.
Hastalığa nasıl tanı koyulur?
Çölyak hastalığının belirtileri
kansızlık, laktoz alerjisi gibi farklı
hastalıklarla da karıştırılabileceği için
tanıyı kesinleştirmek için bir takım
kan testleri kullanılır.
Alerji testleri, rezonans ve homeopati
gibi yöntemlerle teşhis edilemeyen
çölyak hastalığı için kan testlerinin
Gluten hassasiyeti ya da
çölyak hastalığı tanısında
çok dikkatli olmak gerekir.
Özellikle gıda intoleransı
testlerinin önemli bir bölümü yanıltıcı
olabilir.
Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Şule Namlı Koç
“Çölyak hayat boyu
devam eden bir hastalık
olduğu için maalesef
mutlak bir ilaç tedavisi
yoktur. Şimdilik tek tedavi
yolu diyettir.”