30 / 84
1999 depreminde depremin
yaşandığı yerlerde
bulundunuz. Özellikle
paylaşmak istediğiniz
izlenimleriniz var mı?
Kaynaşlı, Düzce, İzmit,
Yalova’da bulundum. Bu
bölgede depremden önce
kızamık aşısı derecesi daha
düşüktü. Depremden sonra
daha da yükseltildi. Niçin?
Çünkü UNICEF çocuklara aşı
kampanyası yaptı. Onun için
aşılandırma sistemi depremden
sonra deprem bölgesinde daha
iyiydi. Afetten sonra bizde
bir fırsat penceresi açılmış
oldu. Depremden sonra halk
sağlığı konusunda büyük bir
kuvvetlendirme oldu. Türk
Psikoloji Derneği gitti o alana.
Çok önemliydi. Çocuk Ruh
Sağlığı Derneği gibi derneklerin
çok başarılı çalışmaları oldu.
1999-2001 yılında UNICEF’le
birlikte çalıştım. Amerika’ya
geldiğimde Amerika’da National
İnstitutes of Health ile Türkiye
arasında değişim programı
Çocukluk çağına baktığımızda,
çocukların ileriki dönemlerde
bağımlılık geliştirmesi yönünde
risk teşkil eden diğer faktörler
nelerdir?
Çocuğun karakter özellikleri,
dürtüsel olması, dikkat
eksikliği ve hiperaktivite
bozukluğunun olması ve bu
durumlara zamanında müdahale
edilmemesi, ileriki yaşlarda
bağımlılık geliştirmesine zemin
hazırlayabilir. Aynı zamanda
annesiyle olan bağlanma da
çok önemli. Güvenli bağlanma
geliştirmeyen çocuk bağımlılık
dahil olmak üzere pek çok
hastalığa yatkın olur. O yüzden
küçük yaşta ailelerin çocuğu
takip etmesi, gerekli müdahaleleri
zamanında yapması önemli.
yaptım. Program Hacettepe
ve Ankara üniversitelerinde
başlatıldı. Onlar da çocuk
sağlığı, pediatri, çocuk ruh
sağlığı ve yetişkin sağlığıydı.
Birçok insan Boston’da ders aldı
ve araştırma yaptı. Bunların
arasında belki de altmış kişi
var. Bu programlara 2013 yılına
kadar devam edildi. Şimdi bu
programları Azerbaycan’da,
Orta Asya’da yapıyorum. Çünkü
Türkiye G20 ülkesi olduğu
için Amerika politik olarak
bu eğitime destek vermiyor.
Deprem gibi bir yaşam olayı
çocukluk çağında büyük
travmaya neden olur. Travma
aynı zamanda bağımlılığa neden
olan önemli bir psikolojik
faktördür.
Güvenli bağlanma
geliştirmeyen çocuk,
bağımlılık dahil olmak
üzere pek çok hastalığa
yatkın olabilir. O yüzden
küçük yaşta ailelerin
çocuğu takip etmesi,
gerekli müdahaleleri
zamanında yapması
önemli.
Ben Türkiye’ye 1999 depreminden sonra
Harvard’da halk sağlığı doktoramı yapıp
geldim. Üstüne basa basa söylediğim bir şey
vardı: Erken müdahale.
sağlık
Yeşilay
30