Background Image
Table of Contents Table of Contents
Previous Page  49 / 84 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 49 / 84 Next Page
Page Background

olmayan bir söz söylediğinde

“Hemen özür dile!” tutumuyla

karşılaşabilir. Yetişkin çocuğa

davranışının yanlışlığını anlatır, fakat

okul öncesi dönemde çocuklar henüz

doğru- yanlış kavramlarını uygun

şekilde anlamlandıramadıklarından

çoğu zaman ya özür dilemeyi

reddederler ya da yetişkinin

baskısıyla istemeyerek özür dilerler.

EMPATİ KURMAYI ÖĞRENMELİ

Çocuğun içtenlikle özür

dileyebilmesi için öncelikle

davranışının hatalı olduğunu fark

etmesi ve karşısındaki kişiyle empati

kurabilmesi gereklidir. Davranışının

sorumluluğunu üstlenmesi ise bir

sonraki adımdır. “Özür dileyebilmek”

bir sosyal beceri göstergesidir

ve çocuklar dinlemeyi, diyalog

kurmayı, soru sormayı, izin istemeyi

öğrendikleri gibi özür dilemeyi de

öğrenebilirler.

ÖZÜRDİLEMEKGÜÇSÜZLÜK

DEĞİL CESARET

Bir çocuk yaşamın ilk yıllarında

özür dilemeyi öğrendiğinde aslında

karşısındaki insanın duygularını

önemsemeyi ve kendi davranışlarını

kontrol etmeyi öğrenmiş olur.

Hayatta herkesin hata yapabileceğini,

ancak önemli olanın bunu telafi

etmeye çalışmak olduğunu fark

eder. En temelde ise özür dilemenin

bir güçsüzlük değil, davranışının

sonucuyla başa çıkma cesareti

olduğunu öğrenir. Sosyal yaşam

içerisinde kendine güvenen ve

olumsuz durumlarla karşılaştığında

psikolojik dayanıklılık sergileyen

yetişkinler de bu çocuklardan çıkar.

ÖZÜRDİLEMENİNBİRÇOK

YOLUVAR

Çocuklar pişmanlıklarını ve

hatalarını farklı şekillerde

gösterebilirler. Resim çizmek,

sarılmak, ufak bir hediye ile gönlünü

almak bunlar arasında yer alır. Eğer

çocuk sözel olarak kendisini ifade

etmekte zorlanıyorsa çocuğa bu

konuda özgürlük tanınmalıdır. Özür

dilemenin anlamını yitirmemesine

de dikkat edilmelidir. Çocuk yaşanan

"Özür dileyebilmek bir

sosyal beceri göstergesidir

ve çocuklar dinlemeyi,

diyalog kurmayı, soru

sormayı, izin istemeyi

öğrendikleri gibi özür

dilemeyi de öğrenebilirler."

öğretmenin yolunun söylemek değil,

göstermek olduğu hatırlanmalıdır.

Çocuğunuz gerektiğinde sizin

de özür dilediğinizi gözlemlerse,

sıra kendisinin özür dilemesine

geldiğinde daha az zorlanacaktır.

her problemden özür dileyerek

kaçmaya çalışmamalıdır. Bu tür

durumlarda özür dilemenin aynı

davranışı tekrar etmemek adına bir

teminat olduğu hatırlatılmalıdır.

Son olarak, çocuklara bir şeyi

Çocuğa özür dilemeyi öğretmekten önceki amaç, kurallara uyum

sağlamayı öğretmek olmalıdır. Bu şekilde çocuk özür dilemesini

gerektirecek daha az durumla karşılaşabilir. Bunun için kuralların anne-

babatarafındanortakolarakbelirlenmesi,çocuğabeklentilerinnetşekilde

söylenmesi ve kurallar konusunda tutarlılığın korunması önemlidir.

Çocuğu kurallara uymaya en fazla motive eden yöntem

ödüllendirmedir. Uygun şekilde davrandığında sözlü olarak takdir

etmeniz davranışın sıklığını artırır.

Çocuğun gelişimdönemi gereği kurallara uymak istemeyeceği ve

doğru-yanlış davranışı ayırt etmekte zorlanacağı unutulmamalıdır.

Bu sebeple öncelikle çocuğaözür dilemeningerekliliği yalınbir dille

anlatılmalıdır. Örneğin; "Birinin canını acıtacak ya da onu üzecek

bir şey yaptığımızda özür dileriz yadaüzgünolduğumuzu söyleriz."

şeklinde bir açıklama yapılabilir ve çocuğu iyi gözlemleyerek

olası bir uygunolmayandavranışı karşısındaözür dilemesi gerektiği

hatırlatılabilir.

Çocuğun içtenlikle özür dilemesi için karşısındakiyle empati

kurabilmesi önemlidir. Bu sebeple çocuklarla duygular hakkında

konuşulabilir. Örnek olaylar anlatılarak kendisini bir başkasının

yerine koyması venasıl hissedeceğini söylemesi istenebilir.Örneğin;

"Berkoyuncağını senin elinden çekip alsaydı sennasıl hissederdin?"

Uygunolmayandavranışı karşısında özür dilemeninyanı sıra başka

neler yapabileceği (eşyalarını paylaşma, yardım etme gibi)

konuşulabilir.

Çocuközürdilememekkonusunda ısrarcı olduğundayargılamakve

öfkelenmek yerine sakin kalmak, gerekirse çocuk yerine özür

dilemek ya da "Özür dilerken yanında olabilirim, hatta istersen

birlikte özür dileyebiliriz." şeklinde çocuğa destek olmak uygun bir

yol olabilir.

KURALLARAUYUMSAĞLAMAYI

ÖĞRETMENİNPÜFNOKTALARI: 

NİSAN 2019 49