On dört yıllık evli Tahran’lı çift Simin (Leyla Hatemi) ve
kocası Nader (Peyman Moaadi), kızları Termeh ile birlikte
güzel bir yaşam sürmektedir. Ancak bir gün Simin, Nader’e
kızı Termeh’i de alarak daha iyi bir gelecek için İran’dan
uzaklaşmak istediğini, başka bir yere yerleşmek istediğini
söyler. Ancak Nader’in babası hastadır ve Nader, hasta
babasını yalnız bırakamayacağını söyler. Ne yazık ki Simin,
kendisini dinlemeyen kocası Nader’den boşanmak ister,
mahkeme boşanma davasını reddeder ve Simin ailesinin
yanına yerleşir. Termeh, babasıyla ve bir gün annesinin
geri geleceği umuduyla yaşamaya başlar. Nader, kızına ve
babasına bakması için hamile bir genç kadını tutar; ama bu
durum daha fazla soruna yol açacaktır.
Rejim karşıtı ve sistem karşıtı filmleriyle gündemde olan
yönetmen Ashgar Ferhadi, “Bir Ayrılık” filmi ile de bir
boşanma öyküsünden çok daha ziyade keskin ve net
sınırları olan eleştirilemez İran yönetimine ve toplumda
kadının yerine özellikle değiniyor. Hepsinden önemlisi de
yönetmen, kendi bizzat yaşamış olmasından mı kaynak-
lanmaktadır yoksa daha önce İran filmlerinde yer veril-
memiş olmasından mı kaynaklanmaktadır bilinmez ama
üstüne basa basa toplumsal sınıf ayrımına, sınıflaşmanın
biz farkına varmadan hayatımıza, davranışlarımıza ve
özellikle iktidar sistemlerine nasıl yerleştiğine değiniyor.
‘Bir Ayrılık’ filmini güçlü ve başarılı kılan en önemli nokta;
farklı sınıf temsilcilerini karşı karşıya getiriyor olması ve
aslında bu karşılaşmanın İran’ın hukuksal ve toplumsal
normlarına bağlı olarak nasıl bir çatışmaya dönüştüğünü
gösteriyor olmasıdır. Çünkü İran, görünüşte İslam’ı temsil
etmektedir ancak İslam’la bağdaşmayan bir şekilde
ekonomik temelli toplumsal ayrışmalara yer vermektedir.
Bu yönüyle filmde sorunların çözümünde yetersiz kalan
İslam Hukuk kurallarına eleştiri yapılmaktadır ancak
yönetmen bazı noktalarda doğulu olmanın kompleksine
girmiş olacak ki ‘oryantalist’ bakış açısına da yer vermiş-
tir. Yapısı itibariyle büyük çoğunluğu siyasi ve toplumsal
eleştirilerden oluşan filmde filmin kendisi, senaryo ve
oyuncuların performansı da oldukça başarılı ve film bo-
yunca izleyiciler olarak kimin haklı kimin haksız olduğuna
dair bir yargıç gibi davranmaktan kendimizi alamıyoruz.
Bu nedenledir ki yayınlandığı yıl Berlin Film Festivali’nde
hem Altın Ayı’ya hem de tüm oyuncu kadrosu için en iyi
Erkek ve en iyi Kadın Oyuncu ödüllerine layık görülen
Bir Ayrılık, aynı zamanda 2012 yılında En İyi Yabancı Film
dalında Oscar Ödülü’ne layık görülmüştür. İran sinema-
sının dönüm noktası olabilecek, iyi bir senaryo ve iyi bir
kadroyla hazırlanmış bu filmi eleştirel bakış açısını yaka-
lamanın dışında sırf aldığı ödüller için bile olsa izlenmeye
değer olduğunu söyleyebiliriz.
yesilay.org.tr
65
YESiLAY
•
TEMMUZ 2014
