66 / 84
kültür
Yeşilay
66
Tüm bu anıt değerlerin sadece
taştan yapılmış bir mimari kıymet
olduğunu düşünmek yanlış
olacaktır. Anıtların temsil ettiği
değerler silsilesine gündelik hayat
içerisinde de rastlayabilirsiniz.
Doğu Anadolu’da yaşayan ya da
yaşamayan bütün kültürlerin
izlerini, renklerini gündelik
hayat içerisinde rahatlıkla tespit
edebilirsiniz. Kâh bir kilim
deseninde kâh bir yemeğin
lezzetinde. Ünlü Ahlat bastonu,
tüm bu değerleri temsil eden
nadide zanaatlardan biri. Ceviz
ağacından, tamamıyla en
işçiliğiyle üretilen bastonlarda
Selçuklulara öykünerek at, kurt,
kartal, şahin, yılan gibi yüzlerce
desen kullanılıyor. Mezar
taşları, kümbetleri, köprüleri,
hamamlarıyla bir açık hava
müzesini andıran Ahlat’a son
derece yakışan ve onu bütünleyen
bu sanat, göreni bir daha kendine
baktırıyor ama ne yazık ki
yaşatılmak için desteğe muhtaç.
Bitlis’in, Tatvan ilçesi ise Nemrut
günbatımında alev alev yanıyor
ve işçiliğiyle göz kamaştırırken,
derin sessizliğiyle sizi tam olarak
tanımlayamadığınız duygulara
sürüklüyor. Güzelliği şiirlere
ve türkülere yansıyan Ahlat’ta
saatler geçirmek mümkün. Tabii
eğer diğer tarihi mekânlara,
örneğin Ahlat Sahil Kalesi’ne,
Abdurrahman Gazi Türbesi’ne,
eski Ahlat şehrine ve elbette
müzeye gitmek istiyorsanız
bu büyülü anları biraz kısa
tutmalısınız. Bir kahve içerek
ya da bir şeyler atıştırarak göl
kenarında vakit geçirmek de
diğer hoş alternatifler arasında.
Ahlat bunlarla sınırlı değil.
Örneğin Ahlat Şahin Kalesi,
Harabe Şehir ve Madavas mağara
kanyonu da mutlaka görülmeye
değer.
Ahlat Mezar Taşları ise
Doğu’nun en önemli açık
hava müzelerinden biri hiç
kuşkusuz. Her birisi anıt
özelliğini taşıyan bu mezarlar
İslam dünyasının ve Türk
kültürünün en önemli
miraslarından. Döneminde,
İslam dünyasının en parlak
kentleri için söylenen
"Kubbetü'l İslam" unvanını
alan Ahlat, şâhideli mezar
geleneğinin en önemli
eserlerini gök kubbenin altında
sergilemeye devam ediyor.
Büyüklükleri 3,5 metreyi bulan
bu mezar taşları kaidelerinde
taşıdıkları ruh ve mana
ile tarihe sessizce şahitlik
ediyorlar. Ahlat Mezarlığı,
erken Türk ölü gömme sanatını
göstermeleri açısından önemli.
Burası sadece Anadolu’nun
değil, tüm İslam dünyasının
en büyük mezarlığı sayılıyor.
Göl kıyısındaki Ahlat Mezarlığı
boyları 2 metreden yüksek
mezar taşlarının uçsuz
bucaksız bir çayırda yan yana
dizilmesiyle çok etkileyici bir
görünüme sahip. Sonu yokmuş
gibi görünen çayırlıktaki
kızıl kahverengi taşlardan
gözünüzü alamıyorsunuz.
Kimi ayakta, kimi yatık
bu mezar taşları, özellikle
"Bitlis'te beş minare"
türküsünü bilmeyen
yoktur. Bu türkü, Rus
işgalinden sağ kurtulan
bir baba ve oğlun, geride
kalan harabe şehre
yaktıkları ağıttır...
Adilcevaz Zal
Paşa Camii
Van Gölü
Beş Minare