Yesilay_Agustos_2019_1027_Internet_Cocuk_Oyuncagi

Yeşilay

SOSYOLOJİK AÇIDAN

TÜTÜN BAĞIMLILIĞI

Hilal-i Ahdar

"ĠVTUPT

$ /P 4BZGB

)JMBM J

"IEBS:FĞJMBZ$

FNJZFUJ OJO JML JTNJEJS "ZO [BNBOEB

ZMOEBOCVZBOBZBZ

OMBOBO:FĞJMBZ

%FSHJTJ OFBEO WFSNJĞUJS

1. SÜTUN

Diğerleri gibi hemenmebzulen ve kana karış-

madığı için tesiri meşum değildir. Fakat ver-

diği keyfi bir tesemmüm alameti değil mi! İlk

alışanlarda görülen gönül bulantısı, baş dön-

mesi ve hatta kay bir zehirlenme levhasından

başka bir şey midir?

Tütün iptilası bütün küre-i arzı kaplamıştır.

Medenisi vahşisi, beyazı zencisi, sarısı kırmı-

zısı, erkeği kadını, akıllısı budalası hepsi hepsi

içiyor. Günden güne sahası genişliyor. Son za-

manlara kadar çocuklarla kadınlar bu zehir-

den uzak yaşıyorlardı. Yirminci asırda onlar

da tiryaki oldular, on beş yirmi sene evvel bir

Avrupalı kadının elinde sigara görmek işitil-

memiş şeydi. Bazı şark kadınları sigara içtik-

leri için takbih edilir ve Avrupa mahafilinde

hayretle bahsolunurdu. Şimdi her müstekreh

şey gibi bu da moda oldu. Salonlarda kadın-

ların parmakları arasında sigara düşmüyor.

Madamların hatta matmazellerin gümüş ta-

bakları, uzun ağızlıkları, benzinli çakmakları

var: Çocuklar bile kırk yıllık tiryaki gibi siga-

ralarının dumanını püfür püfür savuruyor,

saçlı sakallı adamlardan sigarasına ateş istiyor.

Moda ve taklit bu en sakil ve müstekreh ip-

tilaya zarif ve süslü kadınları da sevk etti.

Parmak arasına sigarayı alıp ağza sokup çı-

karmak, ağızdan bir yudum duman savur-

mak, işte tiryakiliği doğuran iptilanınmenşei,

psikolojisi. Tütün ne tadı, ne keyfi, ne de diğer

bir meziyeti için alışılmaz. İptidaları parmak

arasında tutup dudağa bir jestle götürmek

sonra uzaklaştırarak dumanını

2. SÜTUN

savurmak bütün zevkini teşkil eder. Bu es-

nada baş ağrısı, bulantı hisleri de müptediye

ayrıca ıstırap verir. Çoğu bu rahatsızlıklara

dayanmayı göze aldıramaz, ilk nefesten sonra

tiksinerek sarfınazar eder. Fakat birkaç daki-

ka bu arızaya katlandıktan sonra ondan bir

zevk duymaya başlar. Dudaklarının ara-

Fotoğraf alt yazısı: Sıhhiye-yi askeriyemizde

yenilikler yapan Muhterem Sıhhiye Reisi Sü-

leyman Emin Paşa

sında bir cisim, bir kokulu duman yavaş ya-

vaş varlığının lazım-ı gayr-ı müfarıkı olur.

İşsizlikte hemen ona sarılır, iş arasında elin-

den düşürmez, sigarasının son nefesini çek-

meksizin yatağa yatmaz, geceleyin uyansa bir

bardak suya değil, sigara paketine elini uzatır,

sabahleyin gözünü açınca dünyada ilk ara-

dığı şey tütündür. Onu içmedikten sonra ne

mahmurluğu, sersemliği gider ne de ciddi bir

saye muktedir olur. Her geçen gün tiryakiyi

tütüne daha merbut kılar. İtiyatların en hafi-

fini bile insan güç bırakır. Fakat tütüne karşı

olan müstekreh iptila hepsinden kuvvetlidir.

Hayatını kaybetmek derecesinde hastalanan

3. SÜTUN

birçok kimselere artık yaşayabilmek için iti-

yatların hepsinden feragati tavsiye ettiğimiz

vakit kahveyi de çayı da içkiyi de bırakabili-

rim; fakat tütünü nasıl bırakırım diye hüngür

hüngür ağladıklarını çok görmüşüzdür. Bir

tarafta mezar ko(r)kusu, diğer tarafta tütün

dumanı teneffüs etmek zevki arasında mü-

tereddit saatlerce ağladıktan sonra çarnaçar

bu yâr-ı kadimden feragata mecbur olanların

hali ne elimdir. Böyle birmecburiyet-i sıhhiye

ile tütünü bırakmış, aradan aylar geçmiş ni-

celerini bilirim ki, “Sizin nefret ettiğiniz o pis

koku yok mu dünyada yegâne aradığım, hiç-

bir çiçekte, meyvede bulamadığım bir rayi-

hadır; o hatırıma geldikçe içim titriyor, doya

doya bir sigara içsem başka bir şey istemem”

derlerdi.

Bir vakit Sultan Murat-ı rabiin idam cezası-

na, papaların aforozlarına rağmen dünyaya

yayılan bu sevimsiz iptila hıfzıssıhhanın daha

ciddi tehditlerine de kulak asmıyor, muttasıl

tevessü ediyor. Bakalım ne zamana kadar bu

manasız itiyada insanlar esir olacak. Âlimi

içiyor, cahili içiyor. Sofusu müptelası, sefihi

düşkünü… İçenler o kadar çok ki şüphesiz

içmeyenler asgaride kalıyor. İçmemek tabi

olduğu halde içenlerin hodbinliğine esir ol-

maktan kurtulamıyor.

Tütün adet etmeyenler için ne müstekreh bir

şeydir. Dünyada insana huzur verecek neresi

varsa bu pis itiyat oralarını teshir ettiği için iç-

meyenler hiçbir yerde rahat edemez. İçenler

kendi keyifleri yüzünden biçare içmeyenlerin

nelere katlandıklarını bilmezler, tahmin bile

edemezler, ihtar olunsa küstahane köpürür-

ler.

)JMBM ĉ "IEBS "SĆJWJOEFO

> Ƃ`>À `iÀ}Ã £xƂœÕÃÌÃ £Óx Ã>Þhh ØÃ>Ãh`>] ÌØÌØØ ÃÃÞ>>Þ>ÌÌ> }Ø

}iXÌXi Þ>Þ}h>Ů>Ãhh >À`h`> «Ã Ûi ÃÃÞ v>ÌÀiÀ`> Ãâ i`ÞÀ°