81 / 84
ARALIK 2018 81
1.SÜTUN
engelleri göstermek onunlamücadele etmek; yarına, kudretli,
kuvvetli bir nesil yetiştirmek, her türlü sanat vemesleklerde
layık olduğumevki vermektir. Biz alkolün içtimaiyatta yalnız
uzva bir zaaf verdiğini ve bütün fenalığın yalnız bundan ibaret
olduğunu zannetse idik bumücadeleye lüzumgörmezdik.
Fakat alkol zaafı yani bunun doğurduğu zaaf bir ferdi değil,
bütün bir cemiyeti alakadar eder. Bir kanserlininnihâyetü’n-
nihâye bütün fenalığı yalnız kendinedir. Hatta sıtmadan
mutazarrır olan yalnız şahıs ve onun varisleridir. Ve hiç
şüphe yok bir sıtma veraseti ile bir alkol veraseti birbirine
benzemez, bir sıtmalının evladı olsa olsa cılız doğar ve pek
çok ölü doğuş vardır. Alkolik ise zahiren sağlam, hakikatte
tepesinden tırnağına kadar hasta bir ucube yaratır. Alkol öyle
bir beliyyedir ki bünye-i içtimaiyeyi her gün tereddiye uğratır.
Tesir-i katilini bilhassamemleketin sayinemüftekir olduğu
illerde gösterir. Hiçbir hastalık ne veremne frengi alkolün
başlı başına yapamadığını yapar. İrsî ile aileyi, sarhoşluğu ile
aileleri berbat eder. Bünyeyi vaktinden evvel yorar, ihtiyarlatır.
Irkın hükmi güzelliğinin tahribinde büyük hissesini bütün
kitaplar söylüyorlar ve bunun içindir ki enmütemeddin
milletlerden en iptidai akvama kadar bütün beşer son
zamanlarda bununlamücadele etmişlerdir. Bunun içindir
ki onun katrelerinde ilhamlar arayan ediplerin, şairlerin
ona ithaf ettikleri neşideler, mersiyeler artık –elhamdülillah-
işitilmez oldu.
Alkol, tabiatta inhilâl ve tefessühün vaki olduğu yerlerde
vardır. Burnunuzu tıkayarak geçtiğinizmüzahrefatı, alkol
almaklamidenize getirmiş olursunuz. Ve piyasada
2.SÜTUN
satılan alkol kirli paçavralardan tutunuz da hayvan laşelerine
kadar olan şeylerden çekilip satılır.
Uzviyette yaptığı tağyirler iki şekilde görülür: (1) Alkol
sarhoşluğu. (2) Alkol itiyadı. Birinci ikincininmukaddimesi
olduğu kadar başlı başınamütalaaya şayan bir halettir.
En hafif derecesi bile cinnetin hususi bir şeklini teşkil eder.
Mütalaasının her safhasında cinnetin ârazına sadıktır.
Unutmayalımki: Vücuda dâhil olan her zerre bir tesir
yapar. Vücuda dâhil olup harbiden, mideden geçerken onun
gışa-imuhatisi tarafından emilip kana karışarak kara ve
akciğerlerden, böbreklerden geçerken gittiği geçtiği yerleri bir
alev gibi dalar yakar ve yıkar ve en sevdiği uzvu olan cümle
asabiye-imerkeziyede yani dimağda ve husyelerde ve kadının
yumurtalarında tahribatını ayan olarak gösterir.
HİLAL-İ AHDAR
13 Temmuz 1341 (1925), C.1, No: 11-12, Sayfa 83
*Hilal-iAhdarYeşilayCemiyeti’nin ilk ismidir. Aynı zamanda1925
yılındanbuyanayayınlananYeşilayDergisi’neadını vermiştir.
Çeviri: ArifÇiftçi
Mesela azmiktardamidenin gışa-imuhatisini tahriş eder.
Bu ilk kamçı; ifrazatı arttırır. Pek az sonra ifrazat yavaşlar
ve durur. İlk kadehlerde fazla iştiha ile, ortalara doğru
bulantılar bununneticesidir. Tevakkuf kusma suretinde tecelli
eder. Bununla kalmaz.Mide kusma ile boşaldıktan sonra da
karında yanma ve şişkinlik hissediliyor. Ertesi gün dil kirli sarı
bir kirle örtülüdür. Bu hal günlerce devameder. Karaciğerden
geçerken onu hususi surettemüteessir eder. Onu sertleştirir.
Vücudumuzda safrasıyla bağırsakları temizlemeye, yağları
halletmeye, vücudumuza ihtiyat şeker ve yağları depo etmeye
kimüekkil (müvekkil) olan buuzuv süratle ihtiyarlar. Safra
koyulaşır ve azalır. Vazifesini layıkıyla göremez. Onun için
bin türlü intanat vücutta kolaylıkla
3.SÜTUN
inkişaf eder. Vaktinden evvel yıpranan vücutta daimi bir
dermansızlık, bir neşesizlik vardır. Deri soluk bir yaprak gibi
sarı, göz kapakları şiş damarlar şişmiş ve sertleşmiş yüzde
hususi birmaske vardır. Böbrekler ayni suretle katılaşır. Yara
şeklinde olursamütemadiyen dolup boşalmadanmidede
tevsii, kalpte zaafa alamet olan yağlanma hâsıl olur. Kan
damarları sertleşir. Bu gibilerde 40-45 yaşlarında görülen
inmelerin%90’ın beyin kan damarlarının sertleşmesinden
beyin damarının patlaması neticesidir. Aza-yı tenasüliye,
husyeler vemebizler hususi surettemüteessir olurlar. Husye,
kadının yumurtasından daha çabuk ve çokmüteessir olur.
Çünkü erkek yumurtasınınmahsulü olan huveyn-imenevi
kadınınmahsulü olan yumurtacıktan bünyece üç yüz bin
defa daha küçüktür. Kadının yumurtası albüminli bir
muhafaza içindedir. Erkek ise çıplaktır. Bunun içindir ki
baba veraseti ana verasetinden daha çok görülür. Eskiden
beri nazarıdikkate celp etmiş, yapılan son laboratuvar
tecrübeleri bunu teyit etmiştir. Binaenaleyh alkoliklerde
kadın olsun erkek olsun faaliyet-i tenasüliye azalır ve nüfusun
kemiyet yani adet itibarıyla azalmasınamucip olması davası
bundanmütevellittir. Fakat asıl feci olannüfusa kemiyet
itibarıyla değil keyfiyet itibarıyla tesiridir. Bu da dimağa
olan tesirinin gerek doğrudan doğruya gerek bilvasıta tesiri
neticesidir. Sarhoşluk demek cümle asabiye-imerkeziyenin
alkol taht-ı tesirinde tenebbüh veya inhitatı demek. Bizce
sarhoşlukta ağlamasıyla gülmesi arasında bir fark yoktur. Biri
tenebbühünmisali diğeri inhitatın enmüzecidir. Her iki halde