131 / 248
Yazı: Sümeyya OLCAY
Fotoğraflar: Semih AKBAY
è
è
Ê
Ê
Rehabilitasyon modeline ayrılacak bütçe karşılığında;
ülkemizde bağımlılığa tekrar başlama oranları, ilgili sağlık
giderleri ve kolluk kuvvetlerinin maliyetleri azaltılarak, ayrılan
bütçeden
18
kat fazla tasarruf yapılacaktır.
Kapsamlı bir çalışma. Böyle bir
merkezin ayakta kalabilmesi ve
hizmet verebilmesi için neler
gerekiyor, ne gibi çözümler
geliştiriyorsunuz?
En başta finansman gerekiyor.
Bunun finansmanı nasıl olacak,
bunu kimin işletmesi lazım,
sürdürülebilir, insanların yatırım
yapabileceği en verimli işletme
modeli nedir, bunun için hangi
kanuni değişikliklere ihtiyaç var,
bumerkezlerin hizmet standartları
ne olacak? Yani akreditasyon
dediğimiz şey nasıl olacak ve kim
karşılayacak? Bu standartları kim
denetleyecek? Bunlar Türkiye’de
şimdiye kadar üzerine hiç
düşülmeyen alanlar aslında. Biz bu
alanlarla ilgili tüm çalışmalarımızı
yaptık ve yol haritamızı çıkardık.
Şu anda Türkiye’nin elinde milli
diyebileceğimiz, dört başı mamur
bir rehabilitasyonmodeli mevcut.
Önümüzdeki aşama da bunun
pilotunu uygulamak olacak.
Bundan sonra açılacak olan
rehabilitasyonmerkezleri bu
standartlara uygun olmak
zorunda kalacakmı? Yani devleti
de ilgilendiren ve yasal zemine
bağlı bir tarafı da var mı?
Tabi ki var. Bu bir ekosistem.
Ekosistemdediğimiz şey aslında
bir merkezin, bir uygulamanın
çalışması ve yaşaması için gerekli
bütün enstrümanlardır. Bunun
içinde mevzuat, ruhsatlandırma
koşulları, finansman, ne tür
teşviklerin verileceği, geri
ödemesinin nasıl olacağı ve
sürdürülebilir bir ekonomik
modele nasıl kavuşturulacağı var.
Tüm bunları içeren bir model. İlgili
bakanlıklarla birlikte geliştirilen
ekosistemin uygulamaya konması
için çalışıyoruz. İnanıyorum ki
kamunun sahiplenmesi ile çok kısa
bir sürede rehabilitasyon sistemini
hayata geçireceğiz.
Model oluşturma çerçevesinde
dünya ülkelerini gezdiniz. Doğal
olarak ülkemizle rahat bir şekilde
kıyaslama yapabiliyorsunuz.
Türkiye ile kıyaslarsak diğer
ülkelerdeki bağımlılık sorunu
ve çözümü konusunda ne
söylersiniz?
Ülkemizde bağımlılık sorunu batı
ülkeleri ile kıyaslanamayacak kadar
az. Türkiye’de resmi rakamlara
göre madde deneme oranı yüzde
2,7 civarında. Bu oran Batı’da
yüzde 10’un üzerinde. Yüzde 20’in
üzerinde olan ülkeler de var. Orada
alkol çok ciddi bir problem. Bizde
alkol büyük bir problem teşkil
etmiyor. O anlamda bir avantajımız
var.
Ama bağımlılığın tedavisine yönelik
geliştirilen hizmetler bakımından
bize göre çok başarılılar. Bunda
tedavi sürecine STK’ları dahil
etmelerinin etkisi büyük. Mesela
İngiltere’de bağımlılık rehabilitasyon
merkezlerinin tamamını STK’lar
üstlenmiş durumda. Portekiz’de,
Belçika’da da STK’lar tarafından
T
ürkiye’ye özgü bir
rehabilitasyonmodelini
oluşturma ihtiyacı
nereden doğdu?
Türkiye’de uyuşturucu ile
mücadelenin en önemli
eksikliklerinden biri
rehabilitasyon süreciydi. Yeşilay
olarak Türkiye’nin kendine özgü
bir rehabilitasyon ekosistemine
ihtiyacı olduğunu tespit ettik.
Bu anlamda nasıl bir ekosistem
olmalı, dünyada bu anlamda neler
öne çıkmış, bir rehabilitasyon
sisteminin çalışması için hangi
unsurların olması gerekiyor,
uluslararası know how transferi
sağlayacak bir iş modeliyle bu
konuların üzerinde çalışmalar
yaptık. Bu kapsamda 5 kıtadan
20 ülke inceledik, birçok çalıştay
ve toplantı gerçekleştirerek,
ortak aklı aradık ve bilimsel bir
modelleme gerçekleştirdik.
“TÜRKİYE’DE SADECE TIBBİ
TEDAVİYEODAKLANMIŞ BİR
SİSTEMVAR”
Bağımlılık sadece fizyolojik
bir hastalık değil, bir beyin
hastalığı, sosyolojik ve çevresel
etkilerle doğrudan ilişkili.
Buna karşın şu anda Türkiye’de
tıbbi tedaviye odaklanmış bir
sistem var. Psikolojik ve sosyal
destek hizmetleri sağlayacak
bütüncül bir mekanizma yok.
Tıbbi tedavi sonrası herhangi
bir destek olmadan aynı sosyal
çevreye dönen birey tekrar
bağımlılık döngüsüne giriyor.
Mevcut durum hem tedavi
başarı oranının çok düşük
olmasına neden oluyor hem
de tekrar tekrar tıbbi tedavi
sürecine giren bağımlılar
AMATEM ve ÇAMATEM’lerde
büyük bir baskı oluşturuyor.
Kurulacak rehabilitasyon
merkezleri ile tedavi başarı
oranının büyük oranda
artacağına inanıyoruz.
2
McKinsey & Company
çalışmalarında harcanan her
b
ir liranın sisteme 15
-
20 çarpanla geri döndüğü
görülmektedir
₺
1 ~
₺
1.5
₺
18
1:5
İlgili
sağlık giderleri
azaltılır
1:7
Kolluk kuvvetlerine
olası
maliyet
azaltılır
Ülkemizdeki
n
üks
oranl rı iyi
uygulamalar
seviyesine
getirilerek
verimlilik arttırılır
1:1.5
KAYNAK: Takım analizi,
NDTMS, US Department of Health and Human Services
2
McKinsey & Company
çalışmaları da ha canan her
b
r liranın sisteme 15
-
20 çarpanla geri döndüğü
görülmektedir
₺
1 ~
₺
1.5
₺
18
1:5
İlgili
sağlık giderleri
azaltılır
1:7
Kolluk kuvvetlerine
olası
maliyet
azaltılır
Ül emizdeki
n
üks
oranları iyi
uygulamalar
seviyesine
getirilerek
verimlilik arttırılır
1:1.5
KAYNAK: Takım analizi,
NDTMS, US Department of Health and Human Services
2
McKinsey & Company
Bütünleşik bir tedavi ekosistemi yaratmaya yönelik rehabilitasyon
çalışmalarında h rcanan her
b
ir liranın sisteme 15
-
20 çarpanla geri döndüğü
görülmektedir
₺
1 ~
₺
1.5
₺
18
1:5
İlgili
sağlık giderleri
azaltılır
1:7
Kolluk kuvvet erine
olası
maliyet
azaltılır
Ülkemizdeki
n
üks
oranları iyi
uygulamalar
seviyesine
getirilerek
verimlilik arttırılır
1:1.5
KAYNAK: Takım analizi,
NDTMS, US Department of Health and Human Services
2
McKinsey & Company
çalışmalarınd harcanan her
b
ir li
ı sisteme 15
-
20 ç rpanla geri döndüğ
görülmektedir
₺
1 ~
₺
1.5
₺
18
1:5
İlgili
sağlık giderl i
azaltılır
1:7
Kolluk kuvvetlerine
olası
m liyet
az ltılır
Ülkemizdeki
n
üks
oranl rı iyi
uygulam lar
seviyesine
getirile ek
verimlili arttı ıl
1:1.5
KAYNAK: Takım nalizi,
NDTMS, US Department of Health and Human Services
Rehabilitasyon modeliyle 2 yıl içinde
açılacak merkezlerle yılda yaklaşık 15.000
bağımlının ve ailelerinin hizmet alması, 100
binlerce insanımızın da bu sistemden olumlu
olarak etkilenmesi hedeflenmektedir.
MAYIS 2017 131