69 / 84
rengini aldıkları zaman toplanır
ağaçtan. Zeytini dalından
toplamak için kullanılan birkaç
yöntem vardır; ağaç üzerinden tek
tek elle toplama, yerden toplama
(yere düşen meyveleri toplama)
ve makine ile toplama. En pahalı
ve en emek gerektiren toplama
şekli elle yapılandır. Ama bu
emeğin karşılığında en kaliteli
zeytin ve zeytinyağı elde edilir.
Hasat zamanı eli tez tayfalara,
sırıkçılara çok iş düşer. Sadece
onlara mı? Ellerinde sepetler,
çuvallar, azık çıkınlarıyla yaşlılar,
genç kızlar da sonbahar geldi mi
yollara düşerler. Görenler göç var
sanır. Öylesine bir kalabalıktır
zeytinin ardı sıra yollara düşen.
Soğuk havada işçi karıncalar
gibi bir gürültülü çalışma başlar.
Önce bin yıllık gövdelerin dipleri
alınır. Eller, tane tane toplanan
zeytinler birbirine karışır. Kimi
iğneyle kuyu kazmaya benzetir
zeytin toplamayı. Ne de olsa
binlerce ağaç, milyonlarca
tanedir toplanacak olan.
Toplanan zeytin ve elde edilen
zeytinyağı miktarı her yıl farklılık
gösterir. Bir sene ürün veren ağaç
takip eden yıl ürün vermez ya
da az verir. Egeliler ‘zeytinin var
yılı yok yılı’ derler buna. Bunun
nedeni dallara zarar veren hasat
yöntemleri olduğu kadar ağaçları
yakıp kavuran çetin kış şartları
da olabilir. Bir Kasım sabahının
ayazında zeytin ağacının
güngörmüş gövdesine dayalı bir
merdivenin tepesinde başlayan
hasat, zeytinin motorların
uğultusuyla ezilip damla damla
süzülmesiyle sona erer. Yeşil
gümüş yaprakların arasındaki
zeytinlerin yolculuğu sona
ermiştir artık. Yöresine göre
çelebi, çilli, çekişte, eğriburun,
domat, çakır, Ayvalık zeytini olur;
zeytinin altın sarısı özü bir şişede
karşımıza çıkar en son…
9 milyon hektar alanda 900
milyon zeytin ağacından zeytin
elde ediliyor. Önemli zeytin
üretici ülkeler ise İspanya, İtalya,
Yunanistan, Tunus ve Suriye.
Ülkemiz de zeytinle barışık
coğrafyalardan. Zeytini bu kadar
çok sevmemiz boşa değil.
Türkiye, ortalama 1 milyon
tonu aşan tane zeytin üretimi
ile dünyada üretici ülkeler
arasında 4.sırada yer almakta.
Dünyadaki zeytin ağaçlarının da
% 9'u ülkemizde bulunuyor. 120
milyon tane de zeytin ağacından
söz ediliyor. Bunlara ek olarak
Marmara Birlik Akademi sektör
raporunda ülkemizde 2013
yılı ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi)
verilerine göre 185.796 aile zeytin
tarımı ile geçimini sağladığı
söyleniyor. Bu sayı geçen 4 yıl
içerisinde arttı elbette. Ege ve
Akdeniz bölgeleri ise zeytincilikte
başı çekiyor. İster geçim kaynağı
diyelim ister yaşam kültürü,
buralarda yüzlerce ailenin yüzü
zeytin ağacı sayesinde gülüyor.
EGE İÇİN BİR YAŞAM
KÜLTÜRÜ
Bilenler bilir; güz geldi mi
Ege’de yepyeni bir hareket
başlar… Yaz boyu dolup taşan
kalabalık sahil kasabaları
sırasını zeytin ağaçlarıyla
yüklü tepelere bırakır. Bütün
yaz dingin ve aheste duran
zeytinlikler, sonbaharda dirilip
canlanarak Egelileri hasada
çağırır. Mevsim, zeytin ülkesinde
hasat mevsimidir… Ege’de
yaşam zeytin ağacının yöresinde
filizlenir, gelişir. Zaman
geçmiş, sahipler değişmiş
olsa da zeytin ağacı mucizevi
ürününü sunmaya devam eder
yöre halkına. Yaz aylarında gür
yapraklı dallarda küme küme
biriken yeşil, acı mor zeytinler,
dalların onları taşıyamadığı
güz ortası bin yıllık gövdelerin
diplerine dökülür. Tabii ondan
önce yeşil olarak tüketilecekse,
taneler renk atmaya başladığında
toplanmış olur. Siyah zeytinlerse
Bilenler bilir; güz geldi mi
Ege’de yepyeni bir
hareket başlar…
Bütün yaz dingin ve
aheste duran zeytinlikler,
sonbaharda dirilip
canlanarak Egelileri
hasada çağırır.
ARALIK 2017 69