41 / 84
U
Uykusuz kaldığımızda sandığımızdan çok daha fazla ve
önemli sorunlarla karşı karşıya kalabiliyoruz. Örneğin, bizi
hastalıklara karşı koruyan bağışıklık sistemimiz zayıflıyor,
kalp krizi, beyin felci, diyabet ve obezite gibi ciddi sağlık
sorunlarının gelişme riski artıyor. Bu nedenle uzmanlar her
fırsatta, fiziksel ve psikolojik sağlığımız için uykunun şart
olduğunu dile getiriyorlar. Tabii burada anlatmak istedikleri
yeterli ve kaliteli bir uyku uyumamız. Ancak toplumda
yerleşmiş olan bazı efsaneler var ki, uykumuzun kaliteli ve
sağlıklı olmasını engelliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat
Aksu, uyku ile ilgili toplumda ‘doğru’ bilinen ‘yanlışları’ ve
bunların yol açtığı sorunları anlattı.
YANLIŞ:
Sekiz saatlik bir uyku ertesi güne
hazır olmam için yeterli
DOĞRUSU:
Uykunun dinlendirici olmasını belirleyen iki
faktör, süresi ve kalitesidir. Dolayısıyla sadece uykunun
süresinin yeterli olması, bu uykunun sizin için iyi ve yeterli
olduğu anlamına gelmez. Nitekimbazı geceler 8 saat veya
daha uzun uyumuş olsanız bile ertesi gün kalktığınızda
kendinizi hala uykunuzu alamamış hissedersiniz. İşte bu tür
gecelerde uykunun kalitesi bozuktur.
YANLIŞ:
Kaliteli uyku deliksiz uykudur
DOĞRUSU:
Biz aslında uykuya daldıktan sonra uykunun
kalitesini ancak sabah uyandığımızda anlarız. Kaliteli
uykudan kastımız her uyku döneminin yeterli süre ve
oranda yaşandığı uykudur. Yani siz aslında gece çok fazla
uyanmasanız da, uykuya çabuk dalsanız da, eğer tümuyku
evrelerini yaşamamışsanız uykunuz kaliteli değildir ve sizi
güne hazırlamaz.
YANLIŞ:
Gece iyi uyumak için gündüz çok
yorulmalıyım
DOĞRUSU:
Yatağa fiziksel olarak ne kadar yorgun
girerseniz, uykuya dalmanız da o kadar zorlaşır. Sanılanın
tamaksine geç saatte yapılan egzersiz programları ve ağır
ev işleri uykuya dalmayı zorlaştırıyor. Bu nedenle, yorucu
fiziksel aktiviteleri öğleden önceki saatlerde veya uykudan
en az dört-beş saat önce sonlandırmanızda yarar var.
YANLIŞ:
Öğleden sonra içeceğimkahvenin ve
çayın gece uykuya dalmama etkisiz olmaz
DOĞRUSU:
Kahve, çay veya kafein içeren diğer içeceklerin
uykunun başlamasını bozan etkisi var. Bu etki de 12 saate kadar
uzayabiliyor. Yani öğleden sonra alacağınız kafein gece uykuya
dalmayı zorlaştırabiliyor. Bu nedenle sabah istediğiniz kadar
çay, kahve için, ama öğlen saatinden sonra bu tür içeceklerin
tüketimini sınırlandırın. Burada önemli bir başka nokta da,
kafeinin çok çeşitli gıdalarda bulunduğunu bilmeniz. Örneğin
enerji içecekleri, bazı meşrubatlar, hatta bazı hazır gıdalar yoğun
miktarda kafein içerebiliyor.
YANLIŞ:
Gece uyuyamadığımzaman uyuyana
kadar yatakta kalmalıyım
DOĞRUSU:
Gece uyuyamadığınızda ve uykuya dalmakta zorluk
çektiğinizde, yataktan kalkmak vemümkünse başka bir odada
30 dakika kadar başka bir şeyle ilgilenmek, en iyi çözüm. Sonra
tekrar yatağa girip uyumayı denemelisiniz. Ama bu durum
sürekli oluyorsa, son bir ayın en az 15 gününde böyle bir sorun
yaşıyorsanız bir uzmana başvurmalısınız.
YANLIŞ:
Geceyi uykusuz geçirdimama ertesi
gün gündüz birkaç saat uyumak beni zinde tutar
DOĞRUSU:
Geceyi ne kadar uykusuz geçirirseniz geçirin, ertesi
gün uyku saatiniz gelene kadar uyumamak, uyku uyanıklık
ritminin bozulmaması için önemli. Eğer uykusuz geçen bir gecenin
ardından gündüz birkaç saat uyursanız, bir sonraki gece yine
uykuya dalmanız çok zor olur. Bu da uyku-uyanıklık ritminin
bozulmasına ve uykusuz gecelerin çoğalmasına yol açar.
YANLIŞ:
Horlamak zararsız bir durum
DOĞRUSU:
Horlamak, uykuda nefes durmalarıyla seyreden
ve Uyku Apne Sendromu denilen bir uyku hastalığının
habercisi olabiliyor. Bir de horlamayla birlikte gündüz uyku
hali, halsizlik veya yorgunluk varsa, sabahları uykunuzu almış
olarak uyanmıyorsanız, gece terlemeleriniz oluyorsa sizde
Uyku Apne Sendromu olma olasılığı çok yüksek. Uyku Apne
Sendromu mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durum. Aksi
takdirde çok ciddi kalp hastalıkları, beyin damar hastalıkları ve
hipertansiyon nedeni olabiliyor.
YEŞiLAY
•
NİSAN 2015
yesilay.org.tr
41