kumarın çok yaygınlaştığını biliyoruz. Eskiden yalnızca
yetişkinler oynardı bu oyunları. Şimdi çocuklar iddaa
vs. oynayabiliyorlar. Okuma yazma bilen çocuk baba-
sının kartını alıp internette kumar ve bahis oyunlarını
oynayabiliyor. Eskiden kumarhaneye gidip eve gelme-
yen adamlar gibi görüyorduk kumarbazları, ama şimdi
evini kumarhaneye çeviren insanlar var.
Gençlerde de bu durum kendini ciddi bir şekilde
hissettirmekte. Onları hem sanal oyunlar hem de id-
daa, toto vb şans oyunlarını oynamaya iten sebepler
nelerdir?
Tabi kolay ulaşılabilir olması çok önemli. Teknolojinin
gelişmesi, internetin yaygınlaşması, sanal ortamın
hayatımızın bütününü kapsar hale gelmesi bence en
önemli etken. Anne babanın en önemli görevi ço-
cuklarının kendi özgürlük sınırlarını belirlemelerine
yardımcı olmasıdır. Çünkü özgürlük anlayışı ve sınırı
kişiden kişiye değişebiliyor. Bir insanın sınırlarının
daraltılması nasıl sorun yaratıyorsa sınırsızlığı da
sorun yaratır. Teknolojiyi bu şekilde kullanmaya iten
sebepler ne, oraya ayrıca bakmak lazım. Yani çocu-
ğumuzla iletişim kuruyor muyuz? Aile olarak oturup
konuşabiliyor muyuz? Bir şeyleri paylaşabiliyor
muyuz? Devlet ve toplum olarak manevi ve kültürel
değerler noktasında yeterince hassas olabiliyor
muyuz? Eskiden sohbet kültürü vardı, insanlar
oturup sohbet ediyordu. Şimdi yeterince sohbet
edebiliyor muyuz? Çocuğumuza iyi bir gelecek sağ-
layalım diye çalışıyoruz ama acaba bu yoğunluk ve
kaos içinde onu elden mi kaçırıyoruz? Ebeveynlerin
çocuğun asli ihtiyaçları kadar duygusal ihtiyaçlarını
da karşılama zorunluluğu vardır. Bağımlı kişilerin
geçmiş profillerinin daha çok duygusal paylaşım
yaşamamış bireylerden oluşmuş olduklarını hesaba
kattığımızda bunun ne kadar önemli olduğu ortaya
çıkar. Burada devlet politikaları, toplumsal ve kül-
türel politikalar, insan iletişimi ve paylaşımı üzerine
projeler geliştirilmesi çok önemli. Bağımlılık genelde
gençleri hedef alır. Madde bağımlılığı, alışveriş ba-
ğımlılığı, kumar bağımlılığı gibi bağımlılıkları yaygın-
laştırmaya çalışan, bunlardan nemalanan çevrelerin
hedef kitlesi daha çok çocuk ve gençlerdir. Ebe-
veynler olarak çocuklarımızla onları kendi matrik-
Eskiden kumarhaneye gidip eve gelmeyen
adamlar gibi anlıyorduk kumarbazları, ama
şimdi evini kumarhaneye çeviren insanlar var.
simiz içinde tutabilecek şekilde iletişim kurmalıyız.
Onların hayallerine, hedeflerine ve hayatlarına ortak
olabilmeliyiz. Aksi takdirde sürüden kopanı kurt
kaparmış misali matrikste tutamadığımız çocukları-
mızı bağımlılık bezirgânlarına kurban etmiş oluruz.
Yetişkinlerde potansiyel kumar bağımlılığını nasıl
önleyebiliriz?
Halk arasında hatta tıp mensupları arasında şöyle
bir yanlış düşünce söz konusu: “Efendim bağımlı-
nın tedavi olması için onun bunu istemesi gerekir”.
Bu yanlış ve eksik bir tedavi yaklaşımıdır. Hastayı
tedaviye ikna etmek de tedavinin bir parçasıdır. Yani
bu görev hekimindir. Yoksa “kişi isterse tedavi olur
istemezse yapacak bir şey yok” mantığı hatalıdır,
bilimsel değildir. Hayatında mutluluk, yeterlilik,
güçlülük kaynağı olarak sadece ve sadece kumarı
gören bir insana bunun yerine onu daha iyi yapa-
bilecek bir şeylerin olduğuna ikna etmeksizin nasıl
tedavi edebilirsiniz? Tedaviyi reddetmenin altında
onun elinden mutluluk kaynağının alınacağı dü-
şüncesi yatıyor. Hekimi ve tedaviyi mutluluğunu
sekteye uğratacak unsurlar olarak görüyor. Böyle
bir şartlanması var. İşte bu şartlanmayı kırmadan
“gel kumar oynamayı bırakmaya karar ver, ondan
sonra ben seni tedavi edeyim” demek biraz ab-
sürt kaçmıyor mu? Demek ki hekimin ve ailenin
burada kişiyi ikna etme noktasında da görevleri
vardır. Tedavinin bir parçası da kişiyi ikna etmektir.
Bu aşamada klinik gözlem altında yani hastanede
tedavi büyük önem arz ediyor. Hastanedeki sürecin
bir kısmı hastanın “evet ben bunu bırakmalıyım ve
bırakabilirim de” inancını kuvvetlendirmekle bir
kısmı da beynin işlevselliğinin yükseltilmesiyle geç-
mektedir. Sebepleri yok etmeden sonucu ortadan
kaldırmak mümkün değildir. Önce zihinsel tutsaklığı
yok etmeliyiz, sonra kumar bağımlılığını.
Kumar bağımlılığı tedavi kliniklerimiz, nitelerimiz var
mı? Yeterli mi?
Alkol ve madde bağımlılığı için normal bağımlılık
üniteleri var tabi. Ama kumar için çok yok. Yani kumar
alkol ve madde bağımlılığı gibi dramatik algılanmıyor.
O yüzden kumar bağımlıları pek hastaneye yatırılmaz.
Hâlbuki bir az önce bahsettiğim gibi hastanın ikna
edilmesi ve inancının geliştirilmesi ancak hastane
sürecinde gerçekleştirilebiliyor. Sonuçta hastaneler
var, ancak kumar bağımlılığının hastane ortamında
tedavisi konusunda yeterince farkındalık yok.
yesilay.org.tr
35
YEŞiLAY
•
AĞUSTOS 2014
